Hà Mi Ban Việt ngữ

Chủ tịch nhà nước Trung Quốc kiêm Tổng Bí Thư Đảng, ông Hồ Cẩm Đào đã tới Việt Nam trong chuyến viếng thăm ba ngày chủ yếu nhằm tìm cách mở rộng quan hệ thương mại giữa hai nước.

Ông Hồ Cẩm Đào trong chuyến viếng thăm lần đầu tiên trên cương vị đứng đầu Đảng và nhà nước Trung Quốc cũng đã gặp giới lãnh đạo Việt Nam, ông Trần Đức Lương, Nông Đức Mạnh và Phan Văn Khải.

Kể từ khi bình thường hóa quan hệ giữa hai nước cộng sản từ cách đây 14 năm vào năm 1991, sau cuộc đụng độ một thời gian ngắn tại biên giới hồi năm 1979, Trung Quốc đã trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam.

Thương mại song phương vượt trên 7 tỷ đô la hồi năm ngoái. Ông Hồ Cẩm Đào cho biết Trung Quốc muốn theo đuổi mối quan hệ hợp tác hữu nghị, ổn định và toàn diện với Việt Nam.

Hai bên cũng đã đồng ý bắt đầu phối hợp tuần tra quân sự dọc tại vịnh Bắc bộ nơi đường biên giới trên biển giữa hai nước vẫn chưa được phân định.

Trong bài phát biểu tại Quốc Hội Việt Nam, ông Hồ Cẩm Đào đã nhấn mạnh sự phát triển nhanh chóng và quyền lực ngày càng gia tăng trên toàn cầu của Trung Quốc sẽ được sử dụng một cách hòa bình và cho biết Trung Quốc sẽ không cản trở cũng như không đe dọa bất cứ ai.

Ông cũng nói tới việc Trung Quốc sẵn sàng làm việc cùng Việt Nam để tiếp tục những nỗ lực cho một tương lai mới trong quan hệ hợp tác và hữu nghị toàn diện song phương.

Nhân chuyến viếng thăm của ông Hồ Cẩm Đào tới VN, chương trình Tư duy thế kỷ tuần này xin đề cập tới mối quan hệ giữa hai nước trên nhiều phương diện và tương quan của mối quan hệ đó với Hoa Kỳ và các nước trong vùng.

Chuyên mục Tư duy Thế kỷ của đài BBC đã mời ông Dương Danh Di, chuyên viên chuyên nghiên cứu về Trung Quốc, nhiều năm làm việc tại Đại Sứ Quán Việt Nam tại Bắc Kinh và từng là Tổng lãnh sự Việt Nam tại Quảng Châu, từ Hà Nội; Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng, chuyên về Quan hệ quốc tế tại Đại học George Mason, từ Hoa Kỳ và ông David Koh, nghiên cứu viên chính, Chương trình chính trị và quân sự, Viện nghiên cứu Đông Nam Á, từ Singapore, tham gia cuộc thảo luận về quan hệ giữa Việt - Trung trong mối tương quan với Hoa Kỳ.

Nghe phần một

Ông Dương Danh Di cho biết nhìn chung mối quan hệ Việt Trung có nhiều bước thăng trầm nhưng nhìn chung kể từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ từ năm 1991, với chuyến đi thăm của Chủ tịch Hồ Cẩm Đào lần này thì có thể thấy đây là một bước phát triển mới.

Ông nhắc tới tuyên bố chung giữa hai nước quan hệ hai nước bây giờ tôn trọng lẫn nhau, giúp đỡ lẫn nhau, ủng hộ lẫn nhau, tin cậy lẫn nhau và hợp tác cùng nhau và theo ông đây là một điểm mới.

Ông cũng nhắc tới việc hai bên đã ký được 14 văn kiện hợp tác kinh tế mới trong chuyến viếng thăm lần này của ông Hồ Cẩm Đào, trị giá trên một tỷ đô la và mở rộng sang nhiều lĩnh vực mới trong đó có hợp tác khai thác ngoài khơi Vịnh Bắc Bộ.

Theo ông Nguyễn Mạnh Hùng thì chuyến đi này của ông Hồ Cẩm Đào có nhiều ý nghĩa đặc biệt vì Trung Quốc đang ở trong một giai đoạn mới và Trung Quốc muốn chú trọng tới việc phát triển hòa bình và Trung Quốc muốn chứng tỏ cho Mỹ thấy rằng Trung Quốc không phải là kẻ thù.

Tuy nhiên, vẫn theo ông Nguyễn Mạnh Hùng, mặt khác Trung Quốc muốn tạo cho mình một thế lực đặc biệt trên thế giới và tại Đông Nam Á để tạo ra một đối trọng với Mỹ và tạo cho mình một thế nếu không phải là bá chủ thì cũng là có thế lực trong vùng mà như vậy thì Việt Nam là một mắt xích quan trọng.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng nhắc tới một câu đáng chú ý trong phát biểu của ông Hồ Cẩm Đào nói tới việc hai nước nên giúp đỡ và hợp tác cùng nhau đó là vì hai nước cùng là chế độ xã hội chủ nghĩa và cần phải bảo vệ chế độ đó.

Ngoài ra ông Hùng cũng cho rằng thời điểm ông Hồ Cẩm Đào sang là điểm khá quan trọng vì sang năm Việt Nam có mời Tổng thống Bush sang, thì ông Hồ sang năm nay, và trước khi diễn ra Đại hội Đảng rất quan trọng của Việt Nam vào sang năm, mà thường tại Đại hội sẽ có những quyết định về nhân sự và chính sách của Việt Nam.

Theo ông David Koh thì các nước trong vùng Đông Nam Á cũng theo dõi rất sát sao chuyến viếng thăm này của ông Hồ Cẩm Đào, vì đây là một cử chỉ mang tính chiến lược vì mối quan hệ giữa Trung Quốc và khối ASEAN đều được cả các nước nhỏ và nước lớn quan tâm vì nó ảnh hưởng tới sự phát triển và tình hình hòa bình trong khu vực.

Một vấn đề rất được quan tâm là biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc. Ông Dương Danh Di cho biết hai bên đã ký xong đường biên giới trên bộ và đang tiến hành cắm mốc, tuy còn một số vấn đề khúc mắc nhỏ nhưng chỉ là mang tính cục bộ.

Về biên giới trên biển thì theo ông Di thì cũng đã giải quyết xong tuy do những vấn đề lịch sử nên còn một khu để lại là vùng đánh cá chung mà theo hiệp định sẽ được duy trì trong vòng 12-14 năm kể từ khi ký hiệp định, nên về cơ bản phân chia Vịnh Bắc Bộ cũng là đã làm xong, chỉ còn việc phân chia ngoài cửa Vịnh.

Ông Hùng cho rằng biên giới sẽ là một điều luôn nảy sinh những vấn đề giữa hai nước như biên giới trên bộ thì đã ký kết và Việt Nam cũng không thể làm gì khác được, nhưng biên giới trên biển thì vẫn còn những khúc mắc đặc biệt là vấn đề thi hành biên giới ngoài biển, rồi chủ quyền trên những quần đảo như Hoàng Sa và Trường Sa.

Nghe phần hai

Bàn về vấn đề xây dựng lòng tin giữa hai nước, ông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, Việt Nam muốn sống hòa bình với Trung Quốc vì là một nước nhỏ, và vấn đề tin cậy thực sự theo ông là một chiều vì Trung Quốc muốn Việt Nam có thể tin cậy ở Trung Quốc thì là một nước lớn Trung Quốc phải có những hành động phải kẻ cả của một nước lớn.

Nhưng theo ông nhìn vào những hành động gần đây như việc phân định biên giới nhất là biên giới trên biển và chủ quyền quần đảo giữa hai nước thì Trung Quốc chưa có những hành động kẻ cả đó, mà các nước nhỏ thì thường rất nhạy cảm trước những hành động của nước lớn, do vậy Trung Quốc về kinh tế hiện nay vẫn nói đến chuyện hợp tác giúp đỡ giữa hai nước nhưng những vấn đề khác thì vẫn chưa có được những cử chỉ mà giới lãnh đạo và nhân dân Việt Nam có thể tin cậy được.

Ông David Koh cho rằng trong bối cảnh Trung Quốc đang có phương châm xây dựng hòa bình thì Việt Nam nên nắm bắt cơ hội để mà thể chế hóa, làm sao bắt Trung Quốc ký vào các văn bản để điều tiết mối quan hệ song phương giữa Việt Nam và Trung Quốc, vì ông cho rằng trong quan hệ ngoại giao giữa các nước, lòng tin chỉ là một chuyện vì lòng tin đó dễ bị phá vỡ, nó có thể mất ngàn năm xây dựng nhưng có thể bị phá vỡ chỉ trong một ngày, một đêm vì thế cần hợp thức hóa.

Nói về tam giác quan hệ giữa Việt Nam - Trung Quốc - Hoa Kỳ, ông David Koh cho rằng bài học trong lịch sử Việt Nam cho thấy Việt Nam không nên nghiêng về bất kể một bên nào cả mặc dù nhìn lại lịch sử có thể thấy Việt Nam có huynh hướng thường hay phải dựa chắc chắn vào một bên nào đó để kháng cự bên kia.

Theo ông David Koh, nay Việt Nam đã là thành viên của ASEAN và khối này có những nguyên tắc mà Việt Nam nên lấy nguyên tắc phát triển và tồn tại của ASEAN làm nguyên tắc chủ đạo để xây dựng mối quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc vì mọi hành động của Việt Nam với Trung Quốc trong vòng hai chục năm tới sẽ có ảnh hưởng rất lớn trong khu vực.

Thư từ ý kiến xin quý vị gửi về [email protected] hoặc sử dụng hộp tiện ích bên tay phải.

---------------------------------------------------------

Nguyễn Nam, Việt Nam
Quan hệ giữa VN-TQ là quan hệ "năm nóng năm lạnh". Chơi với nhau rồi sau đó đánh nhau nhau. Trước năm 1975 hai bên hữu hảo, TQ viện trợ VN đánh Mỹ đến người VN cuối cùng, sau 1975 hai bên bắt đầu nói xấu nhau và tháng hai/1979 thì choảng nhau. TQ dạy cho VN một bài học, còn VN quyết tâm tiêu diệt bọn xâm lược bành trướng Băc Kinh. Người Tàu họ nói gì thì nói nhưng quyền lợi của họ là trên hết. Nếu TQ phát triển thì trung tâm kinh tế chính trị thế giới sẽ lệch về châu Á như vậy TQ được lợi mà cả châu Á cũng được "thơm lây". Cho nên VN không tin anh chàng Bắc Kinh nhưng vì ảnh hưởng chính trị mà Hà Nội luôn vỗ tay khen TQ là hay là đẹp.