Báo The Nation nói phát triển kinh tế của Việt Nam không có cải cách chính trị đi kèm

The Nation, tờ báo tiếng Anh lớn nhất của Thái Lan, có bài xã luận ngày 8.09.2004 mang tựa đề ‘Getting Hanoi to loosen up’ (tạm dịch là ‘Buộc Hà Nội cởi mở hơn').

Bài báo cho rằng ‘việc cấm truyền thông đưa tin về diễn đàn là một bước đẩy vị trí của Việt Nam lùi lại trên trường quốc tế’.

Hôm thứ Hai vừa qua, Việt Nam đã ngăn không cho một nhóm chừng 10 nhà báo Đông Nam Á đến dự diễn đàn. Báo The Nation nói sự kiện này ‘làm hoen ố đi hình ảnh đất nước’.

Tờ báo Thái Lan nói rằng kể từ khi thực hiện chính sách đổi mới giữa thập niên 80, Việt Nam đã tiến về phía trước một cách gây ấn tượng, từ việc mở cửa đất nước, gia nhập ASEAN, bình thường hóa quan hệ với tất cả các nước, kể cả với Hoa Kỳ sau cuộc chiến tranh đau đớn.

Báo này viết rằng 'ai thăm Việt Nam ngày nay không khỏi không ghi nhận rằng chủ nghĩa tư bản đang nở rộ và không thể không có ấn tượng về sức sống mãnh liệt của những con người làm kinh doanh năng động'.

Nhưng theo The Nation, quá trình phát triển kinh tế đã không có cải cách chính trị đi kèm, và ‘một thứ tư duy cũ kỹ, gò bó vẫn làm chủ chính trị và vai trò quan trọng của truyền thông trong một xã hội cởi mở vẫn chưa được chính quyền công nhận’.

Báo The Nation đặt câu hỏi ‘Thật khó hiểu tại sao Việt Nam lại cấm các nhà báo nọ dự diễn đàn’ vì ‘từ trước đến nay Việt Nam vốn khá bao dung với nhà báo nước ngoài’?

Đảng cộng sản Việt Nam được nhiều thiện cảm của truyền thông quốc tế thời chiến tranh

Đến mà không đến?

Trong khi đó, báo Philippines ABS-CBNnews cũng có bài của Estrella Torres rằng Việt Nam ngăn các nhà hoạt động Campuchia và Miến Điện vào dự Diễn đàn Nhân dân.

Đây là diễn đàn với chừng 800 nhân vật quốc tế hoạt động cho các vấn đề từ chống khủng bố, kinh tế đến nhân quyền họp tại Hà Nội.

Bài báo trích lời ông Tom Rick, đại diện cho tổ chức One World Action đóng ở Luân Đôn nói rằng có 10 nhà hoạt động nhân quyền Campuchia hạ cánh ở sân bay Tân Sơn Nhất đã bị tạm giữ ở đây.

Theo ông Tom Crick, họ chỉ được cho ra Hà Nội sau khi One World Action đàm phán với Bộ Ngoại giao Việt Nam nhưng vì Việt Nam chỉ cho bốn người ra Hà Nội nên cả nhóm đã quyết định bỏ về vì ‘lo ngại cho an ninh của mình khi ra Hà Nội’.

Những đại biểu này của Campuchia, trong đó có chủ tịch Trung tâm Nhân quyền Campuchia, cựu thượng nghị sỹ Phay Siphan. Ông Siphan dự tính sẽ trình bày ngày thứ Năm 09/09 một bài diễn văn phê phán chính phủ Phnom Penh.

Bài báo không viết bằng cách nào và nhà chức trách Việt Nam ngay tại cửa khẩu Tân Sơn Nhất hôm Chủ Nhật đã biết là ông Siphan sẽ phát biểu như thế nào ở Diễn đàn tại Hà Nội.

Theo bài báo thì hai đại biểu nữa từ Miến Điện đã vào Việt Nam và đến được Diễn đàn nhưng bị Ban tổ chức cấm không cho họ trao các tài liệu nói về bà Aung San Suu Kyi, lãnh tụ phe dân chủ Miến Điện.

ASEM trăm họ nhìn về

Bài xã luận của The Nation viết rằng 'Trong thời gian tổ chức ASEM, cả thế giới sẽ đổ mắt về Việt Nam, và dù có quan hệ không dễ dàng với truyền thông, chính phủ Việt Nam cần nhân cơ hội này để đón chào các đại diện truyền thông quốc tế…’.

Từ The Nation kết luận rằng 'Trong thời đại toàn cầu hóa, không nước nào có thể ngăn cản được luồng thông tin tự do đến với dân chúng nước họ. Trong môi trường như vậy, điều tốt hơn là cho phép nhà báo viết về bất cứ đề tài nào họ chọn với điều kiện là Việt Nam có cơ hội để giải thích và làm rõ vấn đề'.

The Nation có ý muốn nói rằng về nguyên tắc đưa tin bình thường theo tiêu chuẩn quốc tế là để cho nhà báo chọn đề tài nhưng phía chính quyền cần được và cần phải tích cực trong việc đón nhận các tin họ cho là không tích cực và họ luôn có quyền giải thích.

Theo tờ báo Thái Lan 'Nhà chức trách Việt Nam đang không tự tin về kết quả của báo chí viết về họ là thế nào, họ có vẻ sợ những tin xấu nếu các nhà báo được hoàn toàn tự do viết về Việt Nam. Nhưng nếu cứ nhìn dòng tin hiện nay từ Việt Nam ra bên ngoài thì tin tức của truyền thông tốt nhiều hơn là gây hại. Việt Nam vì thế cần cởi mở hơn nữa'.

Chuyện hai tờ báo trong khu vực ASEAN đưa tin và nhất là tờ The Nation của Thái có bài xã luận như trên quả là đặc biệt.

Từ trước tới nay, các báo ASEAN ít khi bình luận trực tiếp về Việt Nam. Nhưng sự phê phán này cũng không phải là lạ. Trên thực tế, Thái Lan khác xa với Việt Nam về thị trường truyền thông. Việt Nam là nước chưa có truyền thông tư nhân.

Thái Lan không chỉ có khu vực tư rất năng động trong truyền thông mà còn có nhiều kinh nghiệm tổ chức các hội nghị quốc tế lớn. Các nhà báo nước ngoài ra vào Thái Lan không cần phải xin phép bất cứ ai.