Nhà máy lọc dầu Dung Quất bị cho là đầu tư không hiệu quả

Việc nhất trí thông qua diễn ra sáng nay trong phiên bế mạc kỳ họp thứ bảy của Quốc hội Việt Nam.

Nhà máy lọc dầu Dung Quất ban đầu được lên kế hoạch đi vào hoạt động từ năm 2002, thế nhưng dự án này đến nay vẫn chưa hoàn thành.

Mức đầu tư dự án đã tăng thêm tới 1 tỉ đôla, từ 1.5 tỉ lúc ban đầu lên 2.5 tỉ, theo như Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tổng công ty dầu khí Việt Nam Phạm Quang Dự.

Trong phiên bế mạc hôm nay, kết quả thông qua toàn bộ nội dung xây dựng Nhà máy lọc dầu Dung Quất đã có 437 đại biểu (ĐB) tán thành; 14 ĐB không tán thành và 6 không biểu quyết.

Đây là một trong những dự án lớn nhất và cũng gây tranh luận trong gần một thập niên qua.

Nhiều chuyên gia hoài nghi về tiềm năng kinh tế của dự án này, do địa thế Dung Quất xa các cảng lớn, chi phí vận chuyển gia tăng và hiệu quả đầu tư thực ra rất thấp, nếu không muốn nói là lỗ.

Trong mấy ngày họp Quốc hội vừa qua, một lần nữa vấn đề được xới lên với lời của chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An “nhận lỗi trước cử tri” vì đã để dự án kéo dài.

Tuy nhiên, ý kiến chung tại nghị trường vẫn xác quyết chủ trương xây nhà máy ở Dung Quất là đúng đắn.

Phó thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nói đây là dự án có ''căn cứ khoa học khi quyết định, có tham khảo ý kiến của nhiều chuyên gia nước ngoài kể cả các tập đoàn dầu hàng đầu thế giới."

Theo ông Nguyễn Tấn Dũng, tổng số vốn đầu tư cho Dung Quất là 2.579 triệu USD, sau 11 năm (kể từ năm 2009) sẽ trả hết nợ và sau 12 năm sẽ thu hồi vốn.

Về hiệu quả, dự án này mang lại việc làm cho 850 lao động trực tiếp và hàng ngàn lao động gián tiếp, đồng thời tạo điều kiện phát triển kinh tế xã hội ở Quảng Ngãi và khu vực miền Trung.

Cuối tuần trước, trong một lá thư ngỏ gửi Quốc hội được truyền thông ở Việt Nam đăng lại, nguyên thủ tướng Võ Văn Kiệt, người từng chịu trách nhiệm chính về chủ trương xây dựng Nhà máy lọc dầu Dung Quất, đã bảo vệ quyết định của ông.

Lá thư viết đây là "một quá trình trao đổi rất cụ thể và với nhiều cân nhắc rất nghiêm túc và hết sức chi tiết."

"Dung Quất có nhiều lợi thế để đặt nhà máy lọc dầu: nằm ở khu vực giữa Nam Trung bộ và Tây nguyên, vùng lãnh thổ đặc biệt quan trọng của đất nước. Với sự cân nhắc lợi thế đó, Thường trực Chính phủ đã báo cáo với Bộ Chính trị và được sự nhất trí cao cho việc đặt nhà máy lọc dầu tại Dung Quất."

"Nếu được xem xét lại, tôi vẫn chọn Dung Quất làm địa điểm xây dựng nhà máy lọc dầu như nhận định ban đầu, góp phần rất có ý nghĩa cho khu vực kinh tế miền Trung và cho cả nước trong quá trình đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trên con đường hội nhập kinh tế quốc tế."

....................................................................................

Hồ Long, Đà Nẵng
Đọc qua các ý kiến tôi thấy các bạn đều thuộc loại ăn theo mà thôi. Đường dây 500KV Việt nam đã làm đem lại hiệu quả cao còn nhà máy lọc dầu sao lại không làm được. Cái lãng phí đây là lãng phí về thời gian mà thôi. Nếu làm sớm thì chúng ta đã được lợi nhiều rồi. Quảng Ngãi là nơi lý tưởng chứ không phải như các người nghĩ đâu.

Trần Thắng, TP. HCM
Ý kiến về phát triển khu vực miền Trung của các lãnh đạo VN đã có từ thời xa xưa, lúc Gia Long chọn Huế làm thủ đô, ông cũng đã cải tạo 1 vùng khí hậu khắc nghiệt nhất VN thành 1 trung tâm văn hoá của đất nước, con người và Văn Hoá Huế hiện nay là do chủ trương đó.

Lịch sử bây giờ không nói đến Gia Long đã khó khăn như thế nào khi xây thành Huế, và những nỗ lực tuyệt vời của ông lúc đó. Dung Quất cũng là 1 việc tương tự.

Nguyễn, Tokyo
Dự án xây dựng nhà máy lọc dầu Dung Quất cuối cùng cũng thông qua quốc hội. Kết quả này cho thấy "dân chủ" hoàn toàn không có ở VN.

Đã bao nhiêu lần báo chí, qua phản ánh của nhiều nhà khoa học, nhà kinh tế... lên tiếng về việc đặt nhà máy lọc dầu tại Dung Quất là không hợp lý, không có hiệu quả kinh tế. Bắng chứng là từ ngày được chính phủ phê duyệt đến nay dự án vẫn tiến hành xây dựng "hàng ngày" nhưng đã vượt quá kế hoạch 3 năm mà Dung Quất vẫn chưa có gì: cảng biển chưa có, nhà máy chưa thấy hình thù ra sao... trong khi nó đã ngốn ngân sách không biết bao nhiêu tỉ rồi.

Người dân Quảng Ngãi ngày nào hăm hở giao đất để mong ngày khu công nghiệp nhà máy lọc dầu hoàn thành để tỉnh nhà phát triển, để người dân có công ăn việc làm. Gần chục năm qua đi, khu công nghiệp vẫn trống huơ trống hoác, họ vẫn phải lặn lội kiếm sống phương xa.

Lần này trong kỳ họp quốc hội, khi Chủ tịch Nguyễn Văn An nói lời "nhận lỗi trước cử tri" vì để dự án kéo quá dài mọi người đều mừng và nghĩ rằng đã đến lúc "chính phủ" phải chấp nhận thực tế thất bại của dự án và tìm một hướng đi khác. Ai cũng nghĩ thà chịu một lần đau (vì mất quá nhiều thời gian, tiền của rồi) để chữa được bệnh cũng tốt hơn để bệnh dây dưa hoài.

Để tăng tính thuyết phục cho Dung Quất, ông Võ Văn Kiệt (cựu Thủ tướng) lại gửi cho Quốc hội một lá thư "nhận trách nhiệm" chính mình đã chấp nhận kế hoạch Dung Quất khi còn tại chức. Ông còn "mạnh dạn" phát biểu nếu được làm lại ông vẫn giữ ý kiến đó! Thực buồn cho đất nước.

Làm kinh tế mà duy ý chí như chống ngoại xâm. Biết lỗ mà vẫn cứ làm. Dự toán tăng lên gần gấp đôi vẫn cứ làm. Sản phẩm làm ra chất lượng, giá thành chưa chắc cạnh tranh được với ai vẫn cứ làm. Chẳng biết đến bao giờ người dân mới thực sự làm chủ cuộc đời, làm chủ đất nước.

Bill, Đức
Trong trường hợp nhà máy lọc dầu Dung Quất bị lãng phí gây thiệt hại lớn như ở các nước tư bản Phương Tây có chế độ tự do dân chủ thì không bây giờ có sự bênh vực trắng trợn các thành viên mà sẽ bị xét ai chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Với một dự án lớn mà nước ngoài Nga không thể làm nổi đành chạy thì làm sao mà VN tự đầu tư bắt tay vào xây dựng để đến năm 2008 có sản phẩm dầu. Thật là khủng khiếp khi nhà máy lọc dầu Dung Quốc bị qúa lãng phí tìền của của nhân dân. Thử hỏi, nếu làm chính trị kinh tế mà không có tri thức thì đó là tai họa lớn cho dân tộc.

Dân đen
Qua bức thư của cựu thủ tướng Võ Văn Kiệt "người trước đây từng chịu trách nhiệm chính về chủ trương xây dựng Nhà máy lọc dầu Dung Quất" gửi lên chủ tịch quốc hội Việt Nam, thì tôi hiểu là với kinh nhiệm chuyên môn,các hãng lọc dầu đều muốn chọn địa điểm thuận lợi cho nhà máy lọc dầu dễ phát triển, nhưng chính phủ VN với sự quyết định tối hậu là Bộ Chính Trị thì lại muốn nhà máy lọc dầu phải làm đầu tầu để kéo cho địa phương phát triển.

Cho nên sau khi cân nhắc các ưu khuyết điểm giữa các địa điểm như : Long Sơn ở Vũng Tàu, Ba Ngòi ở Cam Ranh,Vân Phong ở Khánh Hòa, Liên Chiểu ở Đà Nẵng, thì Bộ Chính Trị đã chấp thuận địa điểm Dung Quất ở Quảng Ngãi. Tiếc thay cho đến nay sau 7 năm nhà máy chưa ngã ngũ ra sao từ nhà thầu cho đến việc xây dựng, thì làm sao nó có thể làm đầu tầu để giúp cho địa phương phát triển.

Một điều an ủi là các vị lãnh đạo, kể cả cựu thủ tướng Kiệt, không ai e ngại nhận sai sót và vẫn tiếp tục hy sinh cho công vụ, tôi nghĩ thế nào nhà máy lọc dầu Dung Quất cũng phải thành hình. Mong rằng đến năm 2009 hoặc 2010 nhà máy sẽ có thể hoạt động, để giúp cho đồng bào Quảng Ngãi và miền Trung có điều kiện sinh hoạt kinh tế khá hơn, riêng tôi chắc không còn thấy được ngày ấy, nhưng cũng an tâm cho những thế hệ sau này .

Spartacus
Qua dự án Dung Quất, càng thấy rõ giai cấp lãnh đạo cai trị VN hiện nay xem đất nước này như là tài sản riêng của họ. Sai sót ư ? Sửa lại ! Thất thoát, tham nhũng ư ? Cảnh cáo "nghiêm khắc" !

Quốc hội bây giờ mới xin nhận lỗi trước cử tri thì đã quá muộn. Ấy thế mà vẫn cứ kiên định giữ nguyên cái dự án này ! Bao giờ QH VN mới có những ông nghị thật sự có trình độ làm luật và sự hiểu biết sâu rộng về các vấn đề quốc kế dân sinh?

Học trò dốt
Đối với những quốc gia áp dụng chính sách dân chủ khác với VN, thì một dự án sai lầm, trì trệ, thất thoát như xưởng lọc dầu Dung Quất này có thể làm thay đổi đảng cầm quyền. Cũng may VN ta có một chính quyền rất ổn định, cho dù còn nhiều kế hoạch kể như không hứa hẹn thành công.

An
Dự án Dung Quất có thể nói là "ném tiền của dân" ra cửa sổ vì các công ty nước ngoài đã thẩm định chi phí chở dầu thô về đến nơi quá cao, lọc ra dầu giá thành cao không cạnh tranh được. Thế mà vì "duy ý chí" của một số lãnh đạo họ vẫn tiếp tục làm,nước nghèo, vốn ít nhưng không biết đầu tư đúng thì bao giờ Việt Nam hết tụt hậu?

Minh, Hungary
Theo tôi , nếu xét đơn thuần về mặt lỗ lãi kinh tế thì dự án nhà máy lọc dầu ở Dung Quất chẳng đem lại chút lợi lộc gì cho Việt Nam. Lý do là ,hiện tại khu vực châu Á đã có đủ số nhà máy lọc dầu đủ để cung cấp cho cả vùng. Bởi vậy nếu VN mua lại xăng dầu của các nước xung quanh thì vẫn còn rẻ hơn so với việc VN xây nhà máy để tự phục vụ mình.

Không lợi về kinh tế nhưng dự án lọc dầu nói trên giúp VN bảo đảm tốt hơn vấn đề an ninh năng lượng, giảm bớt sự phụ thuộc vào sự biến động của giá cả xăng dầu trên thế giới ; cần nhớ rằng Dung Quất có thể đáp ứng 45% nhu cầu xăng dầu trong nước. Nhà máy lọc dầu Dung Quất động thổ vào năm 1998 nhưng đến nay hầu như vẫn chưa có gì tiến triển sau một loạt sự " đến và đi " của các nhà đầu tư nước ngoài. Chỉ có tiền của nhân dân là mất. Tính riêng nhà máy nước BOT Dung Quất, từ năm 1998 đến nay đã phải bù lỗ mất 5 tỷ đồng, bằng đúng số tiền bỏ ra để xây dựng nó. Hàng trăm ha đất bị bỏ không, trong khi dân thiếu diện tích đất canh tác.

Đó là chưa kể thất thoát do các ông lớn thi nhau đục khoét. Vì sao dự án Dung Quất lại đình trệ như vậy? Theo tôi, việc đặt nhà máy ở Quãng Ngãi ( như hiện nay ) không có lợi cho nhà đầu tư, thậm chí còn gây thiệt hại cho họ ; trong khi có lợi cho Việt Nam. Chính sự dùng dằng đó đã gây nên sự chậm trễ.

Về phương diện lợi hại cho nhà đầu tư, việc đặt nhà máy tại địa điểm như hiện nay là một sai lầm. Thứ nhất là do phụ phí đầu tư quá cao : Vịnh Dung Quất nằm bên cạnh sông nên bị bồi lắng thường xuyên, vịnh này cũng không đủ độ sâu nên muốn đưa tàu vận chuyển vào thì hằng năm phải chi nhiều tiền để nạo vét. Sự đó đòi hỏi phải xây dựng một con đê chắn sóng tốn vài trăm triệu đôla.

Thứ hai ,Dung Quất xa nguồn cung cấp dầu thô Vũng Tàu và các trung tâm tiêu thụ lớn như tp HCM, nên chi phí vận chuyển sẽ làm tăng giá thành phẩm xăng dầu.

Tại sao lại có lợi cho VN? Chính xác ra là có lợi cho miền Trung Việt Nam. Miền Trung Việt Nam xưa nay khí hậu vốn khắc nghiệt, lũ lụt hạn hán luân phiên nên giao thông thường xuyên đình trệ , phụ phí đầu tư tăng cao, mức độ rủi ro trong chuyện đầu tư lớn. Thành ra các nhà đầu tư nước ngoài hoặc lắc đầu hoặc bỏ chạy nếu đã lỡ dây vào. Kết quả là cơ sở hạ tầng của miền Trung hầu như không có gì. Nay, Dung Quất , không chỉ có nghĩa là những nhà máy lọc dầu ; mà người ta có thể biến nó thành khu kinh tế tổng hợp, đa ngành, đa lĩnh vực với trọng tâm là phát triển công nghiệp lọc dầu - hóa dầu - hóa chất, các ngành công nghiệp có quy mô lớn bao gồm: công nghiệp cơ khí, đóng và sửa chữa tàu biển, sản xuất ôtô luyện cán thép, sản xuất xi măng, sản xuất container và các ngành công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng, chế biến và xuất khẩu. Dung Quất sẽ giúp miền Trung bật lên.

Lợi bên này hại bên kia , kết cục cứ dùng dằng mãi bao nhiêu năm, cho tới tháng 5, 2005 này mới ký xong hợp đồng xây dựng nhà máy với tổ hợp quốc tế do công ty Technip-Coflexip ( Pháp ) đứng đầu. Dĩ nhiên là phía VN cũng đã phải nhượng bộ về khoản chi cho phụ phí đầu tư ; cộng với việc tăng giá trên thị trường, kết quả là chi phí dự án ban đầu 1.5 tỷ đôla thì bây giờ là 2.5 tỷ. Bản thân tôi được chính phủ cho đi du học ngành hóa lọc dầu Hí hửng cứ tưởng năm 2005 là mọi chuyện xây dựng sẽ xong xuôi nhưng bây giờ thì té ngửa vì tiến độ này thì phải đến năm 2010.