Sự ủng hộ của nhà vua sẽ khiến uy tín cuộc đảo chính được củng cố

Vua Bhumibol Adulyadej, người ở ngai vàng suốt 60 năm, được toàn quốc yêu kính, và một số người thậm chí xem ông như thánh thần.

Hôm thứ Sáu, các lãnh đạo của cuộc đảo chính quân sự ở Thái Lan đã chính thức nhận được sự chuẩn thuận của nhà vua trong một buổi lễ có truyền hình.

Truyền hình chiếu cảnh một sĩ quan quân đội đọc chiếu chỉ của Quốc vương Bhumibol Adulyadej với Tướng Sonthi Boonyaratglin quỳ trước ảnh của nhà vua.

Hình ảnh này xác nhận tuyên bố của thủ lĩnh cuộc đảo chính cách đây hai ngày rằng nhà vua ủng hộ chính quyền quân nhân.

Trên bề mặt, quyền lực của nhà vua chỉ hạn chế. Nhưng thực ra ông có rất nhiều ảnh hưởng, nhờ sự kính trọng mà ông có được.

Vì thế nhiều nhà phân tích Thái Lan nói ít nhất ông cũng phải tán đồng cuộc đảo chính tối thứ Ba, lật đổ Thủ tướng Thaksin Shinawatra.

"Vai trò của nhà vua rất quan trọng trong khủng hoảng này," Thitinan Pongsudhirak, giáo sư chính trị học ở Đại học Chulalongkorn.

"Nhiều người xem ông ngầm chuẩn thuận cuộc đảo chính."

Sulak Siwalak, một nhà bình luận nổi danh, nói thêm. "Không có sự can dự của ông, cuộc đảo chính đã không thể xảy ra."

Hoàng gia đã không có bình luận trực tiếp kể từ khi quân đội chiếm quyền.

Nhưng đôi khi im lặng là vàng - và mặc dù không có mấy bằng chứng rằng nhà vua trực tiếp can dự vào đảo chính, nhưng có nhiều dấu hiệu chứng tỏ ít nhất ông đã ngầm chuẩn thuận biến cố đó.

Các viên tướng đảo chính nói họ hành động để bảo vệ vua, và tướng Sonthi đã đến cung điện ngay sau khi tiến hành đảo chính.

Theo giáo sư Thitinan, không thể biết vai trò cụ thể của vua.

"Ông không chủ động làm đảo chính - đó là hành động của quân đội. Nhưng không có cuộc đảo chính nào thành công nếu không có sự đồng ý của vua."

Can thiệp khéo

Đây không phải là lần đầu tiên nhà vua can thiệp vào lịch sử chính trị sóng gió của nước này.

	Ông Thaksin trở thành thủ tướng năm 2001

Một trong những hình ảnh nổi tiếng nhất là khi ông chấm dứt bạo lực năm 1992, chỉ bằng vài lời khe khẽ với hai đối thủ chính, những người quỳ mọp bên ông.

Đầu năm nay, ông gây ảnh hưởng khiến tòa án hủy kết quả cuộc bầu cử gây tranh cãi tháng Tư, khi mô tả tình hình là "đống lộn xộn."

Nhưng vua Bhumibol luôn thận trọng không tỏ ra dính líu chính trị quá lộ liễu. Chỉ cần một cái gật đầu hay một lần xuất hiện ngắn trên tivi là đủ để bày tỏ ý của ông.

"Nhà vua rất khéo léo," Sulak Siwalak nói. "Ông không bao giờ dính líu quá lộ. Nếu cuộc đảo chính lần này đi sai đường, Sonthi sẽ bị trách cứ, nhưng dù kết quả thế nào, nhà vua sẽ chỉ được khen."

Người Thái tin vào nhà vua đến mức nhiều người tin rằng nếu quả thực vua đã can thiệp, thì rõ ràng đó là hướng đi hợp lý nhất.

Giáo sư Thitinan tin rằng nhà vua đã cho phép đảo chính diễn ra vì đó là lựa chọn tốt nhất có được hiện nay.

"Chúng tôi đang có nguy cơ chứng kiến bạo lực trên đường phố," ông nói thêm, ám chỉ các sự kiện cam go trong mấy tháng qua, như các cuộc biểu tình trên phố.

Quan hệ với Thaksin

Nhưng một lý do khác khiến đảo chính xảy ra là khoảng cách ngày một tăng giữa hoàng gia và thủ tướng.

	Người dân Thái Lan yêu kính nhà vua

Hai con người này rất khác nhau - nhà vua kín đáo và khiêm nhượng, thủ tướng nổi bật và thường bị xem là kiêu ngạo.

"Quốc vương trải qua bốn thập niên để chinh phục lòng dân, lặng lẽ làm các công việc công ích. Thaksin muốn làm thế trong bốn năm, thông qua các biện pháp lấy lòng dân," giáo sư Thitinan nói.

"Người dân thích Thaksin, nhưng họ yêu vua," ông bảo.

Trong mấy tháng gần đây, thủ tướng đã làm hoàng gia giận dữ theo nhiều cách. Gây ồn ào nhất là trong dịp 60 năm ngày trị vì của nhà vua hồi tháng Bảy, khi ấy Thaksin bị cáo buộc là thiếu khiêm nhượng vì đón khách trước khi họ gặp mặt hoàng gia.

Ông cũng có mâu thuẫn với một trong các cố vấn thân nhất của vua, tướng về hưu Prem Tinsulanonda.

Hồi tháng Bảy, khi thủ tướng tố cáo "một người rất có ảnh hưởng" là định lật đổ chính phủ, nhiều nhà phân tích cho rằng ông ám chỉ tướng Prem.

Tướng Prem thì nói với một nhóm sĩ quan rằng họ phải trung thành với vua trước hết.

Sự thù địch tăng lên, nhưng thủ tướng vẫn cứng rắn.

"Thaksin quá thành đạt - ông cảm thấy không ai thắng được ông," Sulak Siwalak nói. "Tôi nghĩ đó chính là lý do khiến ông thất bại."

"Ông đã dùng tiền và quyền lực, nhưng không nhận ra hoàng gia tinh tế hơn thế, và có nhiều quyền uy kín đáo."

Trong trận chiến giữa hai phe, chỉ có một người thắng - vị vua 78 tuổi.

Dù nhà vua này có liên quan đến đảo chính hay không, thì ông đã tồn tại lâu hơn ông Thaksin, giống như ông đã sống lâu hơn mọi thủ tướng, chính phủ và hiến pháp của Thái Lan.