Phạm Khiêm bbcvietnamese.com

	Trung Quốc hướng đến Phi châu như là thị trường cho hàng hóa và nơi khai thác nguyên liệu cho nền kinh tế của họ

Tuần này tại Bắc Kinh diễn ra hội nghị thượng đỉnh Phi châu. Kéo dài trong hai ngày, với 48 nguyên thủ quốc gia đến từ lục địa đen, hội nghị nhằm xác lập ảnh hưởng to lớn của TQ đối với vùng đất nghèo nhưng giàu tài nguyên này.

Hơn bao giờ hết Trung Quốc đang cần đến Phi châu như là thị trường tiêu thụ hàng hóa và nguồn cung cấp nguyên liệu thô cho nền kinh tế đang bùng nổ của họ.

Mậu dịch và viện trợ của Bắc Kinh cho Phi châu gia tăng mạnh trong thập niên gần đây. Đi cùng với nó là sự hình thành của một cộng đồng Hoa Kiều đông đảo, gồm chuyên gia, thương gia, và lái buôn. Tại Nigeria, rốn dầu của Phi châu, nơi tiền của chính phủ Trung Quốc liên tục đổ vào để mua các công ty dầu khí, cộng đồng người Hoa tại nước này lên đến 50.000 người.

Nước Anh vốn là chủ thực dân cũ và có thời từng là đế chế hùng mạnh trên quả địa cầu, quá trình mở rộng buôn bán, điều hành xứ nhược tiểu xuất hiện cùng với sự bùng nổ của các cộng đồng Anh Kiều tại vùng thuộc địa.

Ảnh hưởng gia tăng

Ngay cả thời cực thịnh của đế chế Anh, không có cộng đồng người Anh hải ngoại nào đông bằng người Hoa tại Nigeria như lúc này.

Tại Zambia cộng đồng Hoa Kiều tại thủ đô Lusaka đã tăng 10 lần trong thập kỷ qua, lên đến 30.000 người. Nhân viên ngoại giao, chuyên gia kỹ thuật, doanh nhân đến từ Trung Quốc với số đông, họ mở shop, mở tiệm buôn bán ì xèo, dư luận địa phương rỉ tai nhau nói về xứ Zambia đang bị bóc lột bởi một thế lực mới, đó là "đế chế" Trung Hoa.

Công ty Trung Quốc xây đường, cầu, bệnh xá, và nhận dự án ở những nơi mà các công ty Tây Phương không dám đến   Feng Zhang Nhà nghiên cứu

Chủ đề di dân từ Trung Quốc và người địa phương bị "bóc lột" nhạy cảm đến mức lãnh tụ đối lập tại xứ này, Michael Sata, thu được gần 1/3 số phiếu của cử tri với cáo buộc "người Trung Hoa đã biến Zambia thành thuộc địa mới để nhằm dãn dân".

Tranh cãi về Trung Quốc ồn ào đến mức đã xảy ra một số vụ hôi của tại cửa hàng của người Hoa trong thời gian bầu cử, cuộc bỏ phiếu với tranh luận chủ yếu tập trung vào điều gọi là có hay không chuyện Trung Quốc đang "bóc lột" quốc gia vùng Nam Phi châu này.

Tiền của Bắc Kinh

Đầu tư của Trung Quốcvào lục địa đen nay đã vượt qua Anh và chỉ đứng sau Mỹ và Pháp.

Cạnh đó một hành lang mậu dịch và đầu tư mới mở giữa các nước đang phát triển, trong đó có Trung Quốc và Phi châu được xác nhận qua các con số mới công bố của LHQ, cho thấy đây đang là thời điểm ăn nên làm ra của "tư bản đỏ" Trung Hoa.

Thương mại hai chiều giữa Trung Quốc và Phi châu tăng với tốc độ chóng mặt. Từ 10 tỷ đô la năm 2000 dự tính sẽ thành 50 tỷ trong năm nay.

Wei Jianguo một bộ trưởng của chính phủ Bắc Kinh nói đầu tư của Trung Quốc vào Phi châu là "mang tiền đến nơi cần" vì các dự án cơ sở hạ tầng xây với tiền viện trợ của Bắc Kinh là điều mà cư dân ở các nước nghèo nhất "mong mỏi từng ngày"

Còn Feng Zhang làm nghiên cứu tại Trung tâm Chính sách đối ngoại ở Luân Đôn tin rằng "công ty Trung Quốc xây đường, cầu, bệnh xá, và nhận dự án ở những nơi mà các công ty Tây Phương không dám đến"

	Gần đây Trung Quốc vừa đầu từ vào xây hệ thống đường sắt trị giá 8 tỷ đô la tại Nigeria

Khối tư nhân và công ty nhà nước Trung Quốc đã bỏ ra hàng tỷ đô la vào các dự án xây đường tại Kenya, đập thủy điện tại Ghana, mạng lưới điện thoại mobile phone tại Ethiopia.

Quan ngại

Nhưng có người quan ngại về tiêu chuẩn an toàn lao động tại các mỏ kim loại được hồi sinh với tiền đầu tư từ Trung Quốc. Công nhân làm tại mỏ đồng Chambishi của Zambia thn phiền về tiền công rẻ mạt, điều kiện làm việc tồi tàn, nguyên nhân chính đã gây ra cái chết của hơn chục người trong tai nạn đầu năm nay.

Không phải cứ buôn bán hay mang tiền đến Phi châu là được ca ngợi. Bob Geldof, nhà vận động xóa nợ cho các nước nghèo ở Phi châu, lo ngại các khoản vay dễ dãi cùng hàng hóa rẻ "như cho" từ Trung Quốc đang làm cho nỗ lực xóa tham nhũng tại Phi châu thêm khó khăn. Ngân hàng Trung Quốc không đi theo các tiêu chuẩn cho vay chặt chẽ, gắn dự án với bảo vệ môi trường, như ngân hàng phương Tây. Hay họ không cần phải công bố giao dịch với các chế độ độc tài tại Phi châu.

Tại những quốc gia bị Tây phương lảng tránh như Zimbabwe và Sudan, công ty Trung Quốc nhảy vào tìm cơ hội đầu tư. Nước này còn bị cáo buộc là bán vũ khí cho cả hai bên trong cuộc xung đột giữa Eritrea và Ethiopia.

Rồi chuyện LHQ đã không đưa ra hành động kiên quyết để ngăn chặn việc giết người hàng loạt tại vùng Darfur của Sudan, theo một số nguồn tin, một phần là do Bắc Kinh, đang có mối quan hệ thân cận với Khartoum.