Một cảnh trong phim của Rebecca Sommer về người Hmong gốc Lào

Trong bài đăng trên tờ American Chronicle hôm 08/06 vừa qua, giáo sư luật nhân quyền và công lý quốc tế Joshua Castellino từ Đại học Ulster, Bắc Ai Len đã hỏi ”Cuộc chiến của người Hmong tại Lào: họ là những chiến binh vì tự do hay những kẻ khủng bố?”

Theo GS Castellino, vụ bắt ở Mỹ vừa qua cho thấy trong cộng đồng người Hmong ở Hoa Kỳ có một sự ủng hộ cho đấu tranh bằng vũ trang nhằm lật đổ chính quyền Lào.

Điều này, chắc chắn là vấn đề không đáng được khuyến khích vì theo ông mọi hoạt động vũ trang như thế và việc đi đến hoạt động khủng bố là không thể chấp nhận được trong xã hội văn minh.

Tuy thế GS Castellino cho rằng giới quan tâm về nhân quyền trên thế giới và cả các chính phủ cần quan tâm đến thực trạng tại Lào.

Di sản cuộc chiến

Như một di sản của cuộc chiến Đông Dương, khi một số quân Hmong đã được Hoa Kỳ dùng vào chiến tranh du kích, nay, số tàn quân này đã và đang bị truy nã và tiêu diệt.

GS Castellino cho rằng:

-„Việc đàn áp và tiêu diệt người Hmong tại Lào đã được ghi nhận kỹ bằng tài liệu...Chính phủ Lào đã vây bắt nhiều thành viên của cộng đồng này và cho vào các trại cải tạo. Tình trạng trong các trại đó đưa đến đau khổ ghê gớm với tỷ lệ tử vong cao. Những người chạy trốn sự vây bắt của quân đội biến thành những người bị mất nhà cửa ngay trong đất nước của họ. Khó khăn của họ càng tăng khi chính phủ Thái Lan đồng ý gửi trả lại những người trốn được sang Thái. Sau khi trở về, họ phải đối mặt với sự trấn áp nặng nề.”

Vẫn theo GS Castellino, quá trình tiêu diệt nhóm Hmong này ở Lào được ghi rõ trong bộ phim mang tựa đề „Bị săn đuổi như thú” (Hunted Like Animals) của Rebecca Sommer, nói về chuyện quân Lào truy nã tàn quân Hmong ở những vùng núi xa xôi.

	Phiến quân Hmong lẩn lút trong các vùng rừng núi ở Lào

-“Khi sự đàn áp liên tục được nhắm vào cả một cộng đồng, thì rất dễ khiến cho thành viên của cộng đồng đó tham gia vào cuộc chiến vũ trang.”

Theo ông, đây cũng như chuyện nhiều nhóm đấu tranh vũ trang bị coi là „khủng bố” ở Trung Đông và những nơi khác.

Cách giải quyết, ngoài việc ngăn cấm dùng vũ lực lật đổ các chính quyền hợp pháp, còn cần phải ngăn chặn tình trạng các chính phủ dùng bạo lực nhắm vào thường dân, và cộng đồng quốc tế cần tạo điều kiện để những tiếng nói cả các nhóm người bất mãn được lắng nghe trong môi trường hòa bình, không sợ hãi.

"Âm mưu đảo chính?"

Theo tin báo chí, các công tố viên đã buộc tội chín người “có âm mưu” đưa vũ khí và chất nổ về Lào để làm đảo chính.

Trước đó, nhà chức trách Hoa Kỳ đã bắt 10 người tại California nhờ vào một nhân viên tình báo liên bang giả làm tay buôn vũ khí.

Người nổi tiếng nhất bị bắt hôm thứ Hai 04/06/2007 chính là tướng Vàng Pao, 77 tuổi, người sang Mỹ năm 1975 sau nhiều năm chiến đấu chống quân cộng sản ở rừng núi Đông Dương với sự trợ giúp của chính CIA.

Riêng về phim “Bị săn đuổi như thú”, đây là một phim tài liệu do Liên Hiệp Quốc đặt hàng năm 2005 và được nhà làm phim gốc Đức Rebecca Sommer thực hiện và cho trình chiếu tháng 11.2006 ở Mỹ.

Theo thông cáo báo chí của LHQ, tác giả đã đi đến các trại tỵ nạn của người Hmong Lào trong hai năm 2005-2006 để ghi lại những lời kể khủng khiếp của những nạn nhân về tình cảnh của họ tại Lào.