Hồng Nga Vườn quốc gia Khao Phra Viharn, đông bắc Thái Lan

	Preah Vihear vừa được công nhận là Di sản Thế giới

Thế nhưng ở khu vực Sisaket giáp ranh với Cambốt, quý vị có nói Preah Vihear, cũng không sao. Lái xe sẽ đưa quý vị đến tận nơi.

Có điều, bây giờ không ai vào được khu đền thờ từ thế kỷ thứ 11 vừa được UNESCO công nhận là di sản thế giới nữa rồi. Từ mấy tuần nay, thoạt tiên phía Campuchia đóng cửa đền, kế tiếp đến phía Thái Lan đóng cửa cả khu vườn quốc gia có lối đi dẫn vào Preah Vihear.

Khách đến, chỉ có thể đứng tần ngần bên ngoài hàng rào kẽm gai, rồi đi.

Biên giới không rõ ràng

Thờ thần Shiva, Preah Vihear được xây dựng trong ròng rã hai thế kỷ, khi đạo Hindu còn là tôn giáo chính của đế chế Khmer mà lúc thịnh vượng nhất bao trùm phần lớn đất đai của Thái Lan bây giờ.

Và không chỉ Preah Vihear, nhiều khu đền đài đặc trưng Hindu giáo rải rác khắp nơi trong vùng đông bắc Thái Lan.

Thế nhưng những ngày này, ngôi đền thiêng Preah Vihear trở nên một biểu tượng cho một chủ nghĩa dân tộc nhiều khi quá khích, từ cả hai bên.

Ngoại trừ di tích đền trên đỉnh núi đã được tòa án La Haye trao cho Campuchia năm 1962 (công lao của ông hoàng Sihanouk!), phần đất phía dưới không có hoạch định biên giới rõ ràng.

Hình ảnh: Ý kiến của người dân Thái

Sau khi quân đội Campuchia giành lại khu đền Preah Vihear từ tay tàn quân Khmer Đỏ vào năm 1998, người Thái và người Khmer ở khu vực này đã hình thành một sự 'cộng sinh' dễ dãi.

Đường vào đền dễ đi nhất là từ phía Thái Lan, nên khách du lịch thường tới từ phía Thái. Quân đội hai bên chia nhau lợi tức từ phí vào đền. Mất độ trăm bạt mua tấm vé, là từ Thái Lan sang Campuchia trong khoảnh khắc, không visa cũng chẳng cần hộ chiếu.

Yêu nước hay không?

Thật tình mà nói, nhiều người Thái vẫn ấm ức vì đền Preah Vihear về tay Campuchia. Nhìn trên bản đồ, quý vị sẽ hiểu tại sao.

Đường ranh giới đang đi ngon trớn, bỗng dưng nguệch sâu vào đất Thái Lan đúng chỗ ngôi đền. Như một trò đùa của tay thợ vẽ bản đồ thời Pháp.

Nhưng hồi đầu thế kỷ 20, Thái Lan đã không lên tiếng phản đối. Và tấm bản đồ 'trêu ngươi' đó cứ tiếp tục tồn tại, để rồi xung quanh ngôi đền Preah Vihear nảy sinh một chuỗi những tranh cãi về chủ quyền.

Không có tranh cãi nào thật lớn cho tới tận bây giờ.

Việc UNESCO trao danh hiệu Di sản Thế giới cho Preah Vihear được giới chính trị gia hai bên nắm lấy như công cụ hữu hiệu trong cuộc tranh giành quyền lực.

Ngọn lửa nhỏ đã bùng lên tới độ cần vòi rồng mới có thể dập được.

Cuộc tổng tuyển cử tại Campuchia sẽ được tiến hành ngày 27 tới và sự kiện nước này có di sản thế giới thứ ba chắc chắn là dấu son cho ông thủ tướng Hun Sen, người cầm quyền đã 5 năm nay và còn ngấp nghé nhiệm kỳ hai.

Về phía Thái Lan, thì Liên minh Nhân dân vì Dân chủ (PAD) nay có cớ để vận động hạ bệ thủ tướng Samak, bị cho là đồng minh của người mà họ cho là 'cựu độc tài' Thaksin Shinawatra.

Chính phủ Thái chấp thuận ủng hộ lá đơn tới UNESCO của Phnompenh, hành động đang bị lên án là phản bội tổ quốc.

Tự dàn xếp

Tới Preah Vihear những ngày này, quý vị sẽ không vào được đền nhưng lại có thể chứng kiến bóng áo vàng của ủng hộ viên PAD. Họ ráo riết tới tận nơi đây để biểu tình phản đối chính phủ.

Bị dồn về thị trấn Sisaket, họ đụng độ luôn với dân địa phương. Mới hôm thứ Sáu tuần trước, hai bên thượng cẳng chân hạ cẳng tay khiến hai chục người bị thương.

	Khu du lịch giờ đây vắng khách

Khu vực đông bắc Thái Lan, gọi chung bằng cái tên Isaan, là nơi ông Thaksin vẫn còn chiếm nhiều cảm tình của nông dân.

Người địa phương cũng bắt đầu lo sợ sẽ bị ảnh hưởng kinh tế nếu tình trạng khách du lịch không đến nữa. Theo họ, tốt nhất là để dân vùng này tự dàn xếp với nhau.

Nhưng ngọn lửa nhỏ đã bùng lên tới độ cần vòi rồng mới có thể dập được. Chính phủ Thái và Campuchia đã gửi hàng trăm quân lính với vũ khí hạng nặng tới nơi đây.

Thứ Hai này, đại diện hai bên sẽ có họp mặt chính thức để tìm giải pháp cho khủng hoảng, mà họ hy vọng còn cơ hội để kiềm chế.

Tuần tới, quan chức ASEAN sẽ nhóm họp tại Singapore trong cuộc gặp thượng đỉnh hàng năm. Chưa bao giờ có việc hai nước ASEAN chiến tranh với nhau khi cầm trong tay thẻ thành viên.

Hy vọng tranh chấp quanh ngôi đền Preah Vihear sẽ không thành tiền lệ xấu.