Nhiều chục ngàn công nhân tại ít nhất 13 doanh nghiệp FDI đã đình công đòi tăng lương

Thế nhưng nếu cứ sống mãi với khẩu hiệu này thì cuối cùng chỉ có công nhân Việt Nam là người chịu thiệt. Nhất là công nhân gia công hàng công nghiệp nhẹ làm cho các công ty Đài Loan và Hàn Quốc tại các khu công nghiệp, khu chế xuất của tp Hồ Chí Minh, và tỉnh Bình Dương.

Ở khu vực ngoại thành tp HCM, người mới vào nhận việc được trả lương 560 ngàn đồng một tháng, sau đó tăng dần lên tùy theo kinh nghiệm, trình độ.

Đành rằng việc làm tương đối giản đơn, dễ học, và các xí nghiệp gia công này trở thành nơi thu hút sức lao động rẻ, dư thừa từ thôn quê.

Tưởng rằng có việc là vui, ai ngờ công việc tuy đơn điệu nhưng lại khá nặng nhọc, và qua thời gian đồng lương không theo kịp với vật giá leo thang ngoài xã hội. Nếu chỉ số lạm phát tại Việt Nam trong năm qua là trên 6% thì đồng lương chưa điều chỉnh mà công nhân Việt Nam nhận được là không lương tương xứng với sức lao động họ bỏ ra.

Đó là chưa kể trong quy định về mức lương tối thiểu, tỷ giá đồng đô la lúc bấy giờ chỉ ở mức khoảng 13000 VNĐ

Đình công

Và thế là đình công xảy ra. Lần này sự bất mãn như lửa bén rơm, từ một hai công ty có vốn đầu tư nước ngoài, nay bãi xưởng đã lan ra tới it nhất 13 công ty, và con số trong những ngày tới có thể còn tăng.

Nếu như các ông chủ, phần lớn có gốc từ Á châu - như Đại Hàn, Đài Loan, Hongkong, Nhật Bản, Malaysia - không chịu lắng nghe đề đạt công nhân và tăng lương bổng cho họ.

Đã có một, hai công ty dùng biện pháp tài chánh giải quyết ngay đình công khi mới xảy ra. Đó là họ thừa nhận sự vật vả chật vật trong đời sống của công nhân, trong khi vẫn giữ kỷ luật ca kíp tốt, và đã loan báo tăng lương. Có nơi trả cho công nhân thêm 130 ngàn đồng mỗi người/ tháng.

Nhiều công ty khác không muốn nghe đòi hỏi của công nhân. Họ lý giải nếu giá nhân công ở Việt Nam cao quá thì họ rời nhà máy sang các nước khác với chi phí nhân công rẻ hơn, như Campuchia, hay Miến Điện, để "tiết kiệm chi phí, tăng thêm lợi nhuận".

Công đoàn

Công ty có vốn nước ngoài nào cũng có công đoàn, theo luật của nước CHXHCNVN. Trên lý thuyết họ là nơi đại diện cho quyền lợi của công nhân, nhưng có người nói rằng công đoàn thời nay hành xử kiểu như tay sai của ông chủ, đứng ra ép buộc quyền lợi của công nhân, chứ không đứng về phía những người lao động nghèo.

Cho nên ta mới thấy công nhân tham gia đình công hàng loạt, chi tiết cho thấy đã không xảy ra mặc cả, hay đàm phán giữa đại diện của công nhân và lãnh đạo công ty.

Hành động tập thể của công nhân, tuy không đúng với luật lao động, đã nói lên sự bất bình ở quy mô lớn như thế nào.

Nó nói lên hai ý. Một là hoạt động của công đoàn tại các xí nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài rất kém, không bảo vệ được quyền lợi của người lao động.

Các tổ chức dân cử tại Việt Nam hoạt động rất yếu, một phần nhà nước không khuyến khích vì sợ đi trệch đường lối của Đảng. Họ làm gì cũng phải đi xin phép, hay cách tốt nhất là bẩm và dạ, làm theo lệnh của cấp trên.

Hai là nếu công đoàn không bảo vệ được công nhân thì ở cấp cao hơn, các văn bản, luật pháp của chính phủ, điều khoản quy định mức lương tối thiểu, cơ chế đòi điều chỉnh lương theo tỷ số lạm phát đã có hiệu lực hay chưa. Hay luật ra rồi còn để đấy, không cần biết chúng được thực hiện như thế nào.

Hành động đình công tập thể của nhiều ngàn công nhân tại các khu chế xuất phía Nam của Việt Nam trong tuần qua là mặt trái của tấm huy chương "sức lao động rẻ" mà cả ông chủ chính trị, lẫn người làm thuê của Việt Nam đã ngủ quên trong nhiều năm.

Bao giờ các khái niệm như công bằng và trao đổi ngang giá mới đến được xứ ta?