Luật sư Nguyễn Văn Đài hiện đang sống và làm việc ở Hà Nội

Đây đang là một trong những bài được đọc nhiều nhất tại trang web của BBC, và thu hút nhiều tranh luận đa chiều.

Nói chuyện với đài BBC ngày hôm nay, luật sư Nguyễn Văn Đài nói nhiều bạn bè của ông ở Việt Nam, đã gọi điện cho ông tâm sự rằng "mặc dù họ không muốn công khai bày tỏ ý kiến về bài viết, nhưng ngỏ ý chia sẻ và động viên cùng tác giả."

Nguyễn Văn Đài: Và tôi cũng đọc các ý kiến độc giả BBC phản hồi trên mạng. Tôi thấy đa số các ý kiến không đề cập khía cạnh pháp luật của vấn đề - một trọng tâm trong bài của tôi - mà họ chỉ nêu chính kiến ủng hộ hay không ủng hộ việc lập đảng.

Tại Việt Nam hiện nay, làm gì liên quan tôn giáo, nhân quyền cũng chịu rất nhiều sức ép. Tôi viết baì này cũng chỉ xuất phát từ lương tâm mình. Tôi không làm vì quyền lực hay địa vị gì cả. Công việc trực tiếp của tôi mỗi tuần đều nhận rất nhiều thư từ, điện thoại từ nông thôn, vùng miền núi phía Bắc. Họ kể những chuyện như việc họ thờ phụng Chúa nhưng chính quyền địa phương đến giải tán.

Tại Việt Nam hiện nay, làm gì liên quan tôn giáo, nhân quyền cũng chịu rất nhiều sức ép. Tôi viết baì này cũng chỉ xuất phát từ lương tâm mình.   Nguyễn Văn Đài, luật sư

Là luật sư, tôi tham gia nhiều vụ như thế. Nhưng giải quyết từng vụ việc cụ thể cũng chỉ là làm phần ngọn mà thôi. Gốc rễ của nó lại xuất phát từ bản chất của chế độ này. Ví dụ bạn tôi ở thành phố, thường xuyên bị làm khó dễ vì hộ khẩu, công an đến nhà, không cần giấy tờ gì đã xộc vào kiểm tra hộ khẩu, tước chứng minh thư của họ - trong khi luật thì quy định công dân có quyền tự do đi lại, cư trú. Nhưng họ dùng những văn bản, nghị định để vô hiệu hóa cái quyền hiến định ấy.

Những vụ như thế xảy ra nhiều, không thể giải quyết được hết. Và tôi nghĩ là đó cũng chỉ là cái ngọn thôi, không xem xét tận gốc thì vẫn cứ xảy ra mãi.

BBC:Đại hội X vừa kết thúc, theo anh, đại hội có đem lại thay đổi gì lớn không?

Mặc dù qua thông tin bên ngoài và suy đoán, thì phần nào biết trước kết quả, nhưng chúng tôi là người có đạo, vẫn cầu nguyện để mong có sự thay đổi nào đó. Nhưng cuối cùng kết quả vẫn là như vậy. Nên tôi không hy vọng có thay đổi rõ nét nào sau kỳ đại hội này.

Sự thay đổi, nếu có, cũng phải xuất phát từ chính nhân dân, chứ không phải do Đảng Cộng sản. Mà qua nhiều năm bị bưng bít thông tin, nên sự nhìn nhận ra bên ngoài của người dân nói chung còn rất hạn chế.

Tôi tiếp xúc với nhiều người dân đi khiếu kiện, thực sự mà nói hiểu biết của họ về chính những quyền của mình còn rất hạn chế. Nên không thể nói một sớm một chiều được. Nhưng có quyền hy vọng trong thời gian không xa, nhân dân sẽ hiểu hơn về quyền của mình và khi tư tưởng nhân dân thay đổi, chính quyền sẽ buộc phải thay đổi để cuộc sống của người dân tốt hơn.

BBC:Nhưng luật sư cũng không thể phủ nhận là cuộc sống của người dân nói chung đã cải thiện hơn trước?

Cuộc sống thay đổi, dĩ nhiên, có phần do Đảng Cộng sản chủ trương đổi mới về kinh tế. Mà đó là nghĩa vụ và trách nhiệm của một nhà nước, chứ không phải là sự ban ơn. Người dân lao động và đóng thuế để nuôi bộ máy của chính quyền và đảng. Nghĩa vụ của một đảng cầm quyền là phải tìm ra đường lối thích hợp nhất cho 83 triệu người.

Và cuộc sống có đổi thay cũng là do nỗ lực của từng người dân. Cứ thử đến các công trường xây dựng, đồng ruộng, người ta sẽ thấy người dân phải lao động vất vả để nuôi mình, nuôi gia đình. Những dịch vụ về cơ sở hạ tầng của nhà nước thì người dân cũng phải trả tiền, chứ nhà nước không cho không người dân một cái gì cả.

=======================================

Cuong Giap, Hà Nội
Tôi rất không đồng ý với ý kiến của ông Nguyễn Văn Đài. Theo tôi, tại Việt Nam hiện nay vấn đề nhân quyền và tôn giao đâu đó người dân còn chưa thoả đáng với chính quyền nhưng đó chỉ là số ít. Ông không thể "vơ đũa cả nắm" như thế được. Theo tôi có lẽ ông Đài là một thành viên của một đảng đang có ý định chống phá Việt Nam thì phải. Còn một người dân bình thường như tôi, tôi chẳng thấy những tiêu cực như ông nói. Có lẽ trong con mắt của những người như ông mọi việc đều khác thì phải.

Minh Tuan, Hà Nội
Chào Ngài Ẩn Danh! Ngài đã nói rằng: "Là một công dân Việt Nam, đang sinh sống trên lãnh thổ Việt Nam tôi muốn thẳng thắn góp ý với ông Nguyễn Văn Đài là: nếu ông viết bài này xuất phát từ lương tâm của ông thì theo tôi, lương tâm của ông đã mù mất rồi." Thứ nhất Ngài sử dụng diễn đàn để nhận xét về một con người theo lời lẽ cay đắng như vậy thì không nên; chỉ nói về quan điểm của mình thì được. Thứ hai, nếu Ngài nói là Ngài sống ở trên lãnh thổ Việt nam thì có thể Ngài đã sống ở hai nơi; một là ở Mù căng chải, hai là ở trong một gia đình đại loại như Bùi Tiến Dũng hoặc một kẻ tham nhũng nào đó... Chứ còn theo tôi được biết Luật sư Đài sống ở giữa Hà Nội và có lẽ có cái nhìn khôn hơn Ngài! Thưa Ngài Ẩn Danh, xin đừng cho ý kiến nữa Ngài Ẩn Danh nhé, thiếu hiểu biết và đọc thấy kém lắm.

Nguyen Nam, Sài Gòn
Xin trả lời Xuân Lan, Hà Nội là hiến pháp và pháp luật của VN là để đảng cai trị nhân dân VN và thao túng đất nước VN. Còn xin hỏi ông Ân Danh là ông biết ở VN hiện nay có bao nhiêu vạn người sống không có hộ khẩu không? Mà hộ khẩu là quyền cư trú được quy định trong hiến pháp VN và tuyên ngôn nhân quyền rồi. Còn xin hỏi ông Trần Vinh là ai là người nhận viện trợ nước ngoài nhiều nhất? Có phải là chính phủ nước CHXHCNVN không? Chẳng ai thành lập đảng để đi làm tay sai cho người khác cả.

Ẩn danh
Là một công dân Việt Nam, đang sinh sống trên lãnh thổ Việt Nam tôi muốn thẳng thắn góp ý với ông Nguyễn Văn Đài là: nếu ông viết bài này xuất phát từ lương tâm của ông thì theo tôi, lương tâm của ông đã mù mất rồi.

Tôi đã tiếp xúc với rất địa phương có người theo đạo, tôi chưa bao giờ thấy chính quyền vô cớ cấm đoán quyền tự do tín ngưỡng của người dân. Trái lại, họ còn rất tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng của người dân bởi không ít cán bộ chính quyền cũng là người theo đạo.

Còn như ông Đài nói rằng ở thành phố, công an xộc vào kiểm tra hộ khẩu, tước chứng minh thư thì tôi xin thưa rằng, cá nhân tôi đã sống ở HN 5 năm nay, tôi chưa bao giờ thấy có chuyện đấy. Việc Công an đi kiểm tra là có vì số lượng người tạm trú ở các thành phố rất lớn. Hà Nội có đến 1/2 dân là người từ nơi khác đến. Hầu hết những người này thường xuyên thay đổi chỗ ở, không tiến hành đăng ký tạm trú (mặc dù thủ tục rất đơn giản).

Thỉnh thoảng công an có đi kiểm tra nhưng chủ yếu họ kiểm tra những khu nhà có người thuê trọ. Tôi thấy đây chỉ là một biện pháp nhằm đảm bảo an ninh, trật tự cho người dân. Hiến pháp của Việt Nam ghi nhận rằng "công dân có quyền tự do đi lại, tự do cư trú" nhưng mọi sự tự do đều phải trong khuân khổ nhất định. Tôi tin rằng bất kỳ quốc gia nào trên thế giới cũng công nhận điều này.

Tôi không hiểu Luật sư Nguyễn Văn Đài đã ở Việt Nam bao lâu mà lại có cái nhìn thiếu hiểu biết về Việt Nam như vậy. Tôi tin rằng tất cả những người sống lâu dài ở Việt Nam đều không thể đồng tình với những lời xuyên tạc của ông Đài.

Chang
Cảm ơn luật sư Đài vì anh đã dũng cảm nói lên sự thật! Tôi đã in các bài của anh (cả bài trước và bài này) cho hơn 90 người trong sở tôi đọc và 95% họ tán thành và ủng hộ anh và tôi cũng vậy. Những gì anh Đài nói về việc “nhân quyền và tôn giáo” đều đúng cả vì chính tôi, gia đình tôi và bạn bè tôi đang phải chịu cảnh này. Chúng tôi đã phải chịu đựng nhiều năm rồi.

Tôi vốn yêu và tin đảng lắm cũng giống nhu một số quý vị đã gởi lời bình luận cho bài trước của anh Đài vậy – và rốt cuộc tôi hiểu ra rằng những gì đảng nói chẳng giống với những gì đảng làm. Đảng nói “tự do tín ngưỡng” nhưng đảng cho công an đến bắt bớ chúng tôi, vu khống chúng tôi, bôi nhọ chúng tôi làm cho chúng tôi trở thành “quái gở” trong mắt của bạn bè, hàng xóm và đồng nghiệp chúng tôi đến nội không ai muốn quan hệ với chúng tôi nữa.

Chúng tôi là những người dân bình thường và hiểu luật pháp một cách đơn giản “tự do” là “tự do”.! Chúng tôi không “vặn vẹo, bẻ cong luật pháp” nhưng mấy tay công an vẫn thường làm. Tôi buồn vì có một số quý vị có vẻ như không hiểu những gì luật sư Đài nói lắm. Có thể quý vị đang là đảng viên, đang hưởng lợi lộc từ việc cai trị của đảng hoặc các vị có vấn đề về tư duy. Một lần nữa cảm ơn luật sư Đại. Chúng tôi sẽ tìm anh để bày tỏ sự ủng hộ với anh.

Trâm Anh, Hà Nội
Tôi cảm thấy ông Đài nhìn các sự việc ở Việt Nam theo chiều hướng tiêu cực. Ở đâu đó cũng còn có hiện tượng này, hiện tượng nọ, song không nhiều và không phổ biến. Ông nói ông viết bài đó chỉ "xuất phát từ lương tâm" nhưng theo chúng tôi cảm nhận thì ông là một con người không có lương tâm.

Bình, Hà Nội
Hoàn toàn ủng hộ với quan điểm của luật sư Đài. Luật sư nói rất đúng - Đảng không thể cứ tụ cho mình cái quyền đại diện cho 83 triệu dân mà không hỏi xem họ còn và có thích đảng hay không.

Xuân Lâm, Sài Gòn
Tôi còn nhỏ nhưng rất thích chính trị. Qua ý kiến của Luật sư Đài, và các điều luật mà luật sư Đài đưa ra thì, hiến pháp là thế, pháp luật là thế. Nhưng bên đài VOA mới phỏng vấn 1 ông "thuộc văn phòng chính phủ và được ông này cho biết rằng người dân Việt nam hiện nay được tự do lập hội nhưng không có quyền tự do lập đảng, và theo ông, nhận định của luật sư Đài là hoàn toàn sai lạc".

Chính vì cái hiến pháp và cái pháp luật của Việt Nam nó rối nùi như cái cục bùi nhùi. Thật ra theo quan sát thấy của tôi thì, đảng cộng sản Việt Nam từng ngày từng ngày lừa dối dân. Thật chất của bản hiến pháp và pháp luật đó để làm gì có ai biết không.?

Tôi tin chắc là mọi người không biết. Vì Chính luật sư Đài còn mắc sai lầm. Dựa vào lời nói của viên chức thuộc văn phòng chính phủ và các "Điều" trong hiến pháp mà luật sư Đài nói thì hoàn toàn trái ngược nhau. Vậy tôi hỏi lại một lần nữa. Có ai biết được hiến pháp và pháp luật Việt Nam có để làm gì, có ai biết không.?

Minh Khố Chuối, Chicago, Hoa Kỳ
Luật sư Đài nói rất đúng. Tôi đã từng về Việt Nam và thấy rằng mặc dù kinh tế có phát triển, cuộc sống người dân được nâng cao hơn nhiều so với xưa, nhưng không khí chính trị, chính kiến, kiến thức và tư tưởng nhân quyền tự do, hoặc sự tham giam hay hiểu biết của người dân đ/v chính quyền rất hạn hẹp và ngột ngạt sao đó.

Tôi thấy rằng kinh tế có phát triển nhưng rất hỗn độn, không trật tự. Thanh thiếu niên thì đa số ăn chơi trác tán rất xa xỉ nếu không muốn nói là sa đọa. Hình như chính quyền dùng kinh tế như chiếc que thần để bịt mắt bịt mồm bịt tai người dân. Họ không còn care sự tồn tại của chính quyền hay chính trị mà chỉ lo bận rộn ngày qua ngày cho miếng cơm manh áo. Có lẽ đây là chính sách ngu dân của CSVN chăng?

Có lẽ nhiều người sẽ hiểu lầm chữ "ngu dân" tôi dùng ở đâỵ Đây không phải là ngu đần hay ngu độn mà là dân trí của người Việt Nam về quyền công dân, quyền làm người và quyền điều khiển và đòi hỏi ở chính quyền của họ còn rất thấp. Có lẽ họ sợ nếu làm như vậy thì sẽ mất miếng ăn thôi nên bịt tai mắt miệng giả vời câm đui điếc là thượng sách chăng?

Chúc luật sư Đài được nhiều may mắn. Tôi rất hãnh diện được biết thêm rằng VN ngày nay càng có nhiều thanh niên gan dạ, tài đức song toàn như các anh. Cám ơn BBC đã giới thiệu những người thanh niên Lạc Hồng như vậy đến với chúng tôi.

Họ là những con người thanh niên của thời đại VN mới rất cần được quan tâm và phải được thế giới lắng nghe. Việt Nam sẽ thay đổi nhanh hơn nếu có nhiều thanh niên như vậy. Nếu dân trí của người VN cao thì kinh tế sẽ phát triển gấp bội lần hơn hiện nay. Tôi thấy tiềm năng kinh tế VN rất cao nhưng rất tiếc đang dần bị tham nhũng từ đảng viên cộng sản thao túng sự dụng và phá họai nó như tài sản riêng của mình.

Tôi hoàn toàn đồng ý với luật sư Đài rằng chỉ có người dân mới đem lại thay đổi lớn cho VN thôi.

Ẩn danh
Tôi thấy ý kiến của luật sư Đài có phần nào đó hơi cực đoan khi nói về việc người dân bị công an xộc vào nhà kiểm tra hộ khẩu và chứng minh thư. Theo tôi họ là những người mà chắc chắn có vấn đề mà đã bị lực lượng an ninh ngầm theo dõi nên mới bị như vậy.

Thứ hai là dân theo đạo lập nơi thờ chúa bị phá thì theo như sự hiểu biết của tôi thì là do họ tự lập nhà thờ mà không xin phép chính quyền. Theo luật đã ghi thì người dân có quyền tự do tín ngưỡng (được phép tự do thờ cúng trong nhà nhưng không được phép lôi kéo người nào khác đi theo đạo của mình khi đao đó chưa được cấp giấy phép truyền đạo).

Khi truyền đạo thì phải chịu sự quản lý của giáo hội đó (ví dụ một đạo nào mới lần đầu tiên xuất hiện ở Việt nam thì phải có giấy phép thành lập hội). Theo tôi có thể họ tự truyền đạo mà không theo một giáo hội nào nên bị coi là truyền đạo bất hợp pháp.

Trần Vinh, Việt Nam
Anh Đài có đọc bài của mọi người hay không mà nói là mọi người không quan tâm đến "khía cạnh pháp luật của vấn đề" ? Tôi nhắc lại ở đây bài tôi viết lần trước: Ở nước CHXHCNVN không có điều luật nào cấm ai lập đảng! (tôi không hề quan tâm đến chuyện anh muốn lập đảng hay không, tôi chẳng nói ủng hộ mà cũng chẳng nói không).

Anh nói rằng anh làm chẳng vì địa vị hay quyền lực nào?! Thực ra thì phải nói như thế này cho chính xác hơn: Chửi bới đất nước để hy vọng làm hài lòng 1 kẻ ngoại bang (ông "đại sứ" Mỹ) cay cú uất hận vì đã từng thua trận tại VN thì chắc chắn chẳng mang lại cho anh quyền lực hay địa vị gì cả (cái gương Diệm Thiệu ngày xưa còn đó, anh thì chắc là chẳng thể đắc lực với người Mỹ như Diệm và Thiệu đâu anh).

Ở VN chưa hề có ai bị bắt vì thành lập đảng, chỉ có những kẻ dùng chiêu bài "thành lập đảng" để che đậy hành động làm tay sai phục vụ cho các thế lực ngoại bang chống VN mà thôi.

Nếu muốn thành lập đảng thì cứ lập, còn mà làm tay sai cho ngoại bang chống VN để được nó cho tý cơm thừa canh cặn (gọi là viện trợ) thì hãy nhớ cái gương Diệm Thiệu. Cũng nên nhớ theo luật pháp CHXHCNVN (hay bất cứ luật pháp nước nào khác!) thì Ngoại Giao là độc quyền của nhà nước không có bất cứ tổ chức hay cá nhân nào được tự ý "quan hệ ngoại giao" hay "nhận viện trợ dân chủ" của ngoại bang.

Ở Mỹ (nước mà đang sử dụng và kích động anh nói và làm để phục vụ cho mục đích xía vào việc VN của họ) cũng vậy: Ngoại giao và an ninh quốc phòng là độc quyền của chính quyền liên bang, tiểu bang không có tư cách "quan hệ ngoại giao" 1 cách tùy ý.

Nhìn cái tư thế anh đứng với ông "đại sứ tự do Mỹ" tôi thấy anh chưa hiểu luật pháp và những cơ sở lịch sử xã hội của nó. Anh nên học thêm về luật (học cái khác thì có lẽ đối với anh là rất khó)

Ngày xưa ngụy SG cũng không hiểu luật pháp (tự ý quan hệ với ngoại bang), họ tưởng cứ có Mỹ bênh là họ có thể (1955) thành lập "cuốc da VNCH" trong lòng nước VNDCCH (có hiến pháp từ 1946) mà bị trừng trị nghiêm khắc theo pháp luật đó anh, Mỹ cũng chẳng đủ sức mạnh mà cứu đâu anh, ngược lại họ còn phải tháo chạy tán loạn (kêu là "di tản" cho đỡ nhục) 4/1975 đó anh.