Gia nhập WTO buộc VN phải mở cửa thị trường hơn nữa

Báo chí Việt Nam trích lời các quan chức trong nước bày tỏ hy vọng hai bên sớm ký kết thỏa thuận này để Việt Nam có thể thực hiện mục tiêu vào WTO trong năm 2006.

Sự kiện Việt Nam và Mỹ kết thúc đàm phán song phương đã được dư luận đón nhận như một chỉ dấu tích cực cho cam kết hội nhập nền kinh tế quốc tế.

Trong thông cáo, đoàn Việt Nam cho biết hai bên sẽ tiếp tục tiến hành các thủ tục pháp lý theo quy định mỗi nước để có thể ký chính thức thỏa thuận này trong tương lai gần.

Báo chí Việt Nam nói thỏa thuận song phương về việc việc Việt Nam vào WTO có thể được ký ngay trong tháng Sáu và mục tiêu vào WTO trong năm nay là có thể đạt được.

Tiến sĩ kinh tế Trần Nam Bình, Đại học New South Wales, nói việc gia nhập WTO sẽ đem lại nhiều lợi ích:

“Phải khẳng định việc gia nhập WTO sẽ đem lại nhiều lợi ích cho Việt Nam. Hiện nay quan hệ thương mại bình thường với Mỹ cứ mỗi năm lại phải gia hạn, và khi đã vào WTO, thì Việt Nam sẽ được quy chế PNTR. Ngoài ra, nếu xảy ra kiện tụng, sẽ không phải chỉ mình Mỹ quyết định mà Việt Nam sẽ có thể mang đơn lên cấp hiệp hội quốc tế.”

“Tuy nhiên, khả năng cạnh tranh trong nhiều ngành của Việt Nam còn hơi yếu. Khi cửa đã mở, sẽ có một số trở ngại trong ngắn hạn.”

Kinh tế Việt Nam được dự kiến tiếp tục tăng trưởng khoảng 8% trong năm nay – một trong những tỉ lệ cao nhất thế giới.

Mặc dù đã từng có giai đoạn gây thất vọng như hồi cuối thập niên 1990, nhưng nhiều nhà đầu tư nước ngoài tin rằng Việt Nam rốt cuộc cũng có thể trở thành điểm nóng đầu tư ở châu Á, với nguồn lao động rẻ và thị trường tiêu thụ hơn 80 triệu dân.

Thử thách

Tuy vậy, Việt Nam đang đối diện nhiều thách thức, mà đầu tiên là quy mô kinh tế còn nhỏ so với các nước trong khu vực, như Thái Lan.

	Tăng cường tính cạnh tranh được chú ý để có thể hội nhập

Viết trên báo Wall Street Journal hôm nay, phóng viên Patrick Barta nhận xét Việt Nam còn thiếu cơ sở hạ tầng căn bản để hỗ trợ tăng trưởng, như đường xá, cảng và mạng lưới cung cấp điện.

Christopher Bruton, nhà phân tích ở công ty tư vấn Dataconsult đặt ở Bangkok, nói với Wall Street Journal rằng Việt Nam có thể cần khoảng 45 tỉ đôla chỉ để có mức cơ sở hạ tầng bằng Thái Lan hôm nay.

“Khó mà hình dung Việt Nam có thể duy trì tăng trưởng 8-9% mà không có đầu tư cho cơ sở hạ tầng, và ai sẽ trả tiền đây?” ông Bruton nói. “Việt Nam không có đủ khoản đầu tư này.”

Tuy các điều khoản trong thỏa thuận song phương chưa được công bố, nhưng bà Đinh Thị Mỹ Loan, Cục trưởng Cục Quản lý Cạnh tranh, Bộ Thương mại, nói với BBC rằng khi đã hòa nhập, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ phải nâng cao tính cạnh tranh:

“Gia nhập WTO tức là mở ra một sân chơi lớn. Doanh nghiệp Việt Nam phải đối diện thêm thử thách và cố gắng vượt qua. Trong những năm qua, các doanh nghiệp đã có những tiến bộ rất cơ bản, nhưng còn phải cố gắng nhiều mới có thể giải quyết các thử thách mới.”

Các bình luận cho rằng việc gia nhập WTO sẽ tạo điều kiện cho Việt Nam trở nên bình đẳng với các nước.

Ông Nguyễn Đức Thuấn, Phó Chủ tịch Hiệp hội Da giày Việt Nam, nơi đang đối phó với một vụ kiện bán phá giá, nói hội nhập làm tăng nguy cơ khiếu kiện nhưng không có cách nào khác là chấp nhận luật chơi toàn cầu:

“Quanh chuyện khiếu kiện, Việt Nam đã chịu trên dưới 30 vụ. Cũng phải quen dần, đó là luật chơi quốc tế. Chúng tôi phải tìm cách làm sao hòa nhập với thế giới bằng cách tăng sức cạnh tranh, cũng giống như các nước đã làm.”

Chúng tôi phải tìm cách làm sao hòa nhập với thế giới bằng cách tăng sức cạnh tranh.   Ông Nguyễn Đức Thuấn

Với các nhà đầu tư nước ngoài, một lo ngại của họ là tư duy quản lý, chứ không phải giải phóng, nền kinh tế vẫn tiếp tục chi phối bộ máy ở Hà Nội.

Đa số các giấy phép đầu tư lớn của nước ngoài vẫn phải được giới chức ở Hà Nội thông qua, và các công ty nước ngoài thường không thể phân phối, cung cấp sản phẩm nếu không liên kết với đối tác Việt Nam.

Một số những vấn đề như vậy – chứ không phải tất cả – sẽ được giải quyết bằng chiếc vé vào WTO.

Trong mấy năm qua, nhà chức trách tỏ ra có nỗ lực giảm bớt sự kiểm soát hành chính. Thế nhưng, khi kinh tế tăng trưởng trở lại, có vẻ như cảm giác bức thiết phải đơn giản hóa thủ tục lại giảm dần.

Nói với báo Wall Street Journal, ông Fred Burke, từ công ty luật Baker & McKenzie, dẫn ra một đạo luật mới của Việt Nam mà sẽ đòi các công ty trong nước phải xin một số giấy phép từ chính phủ giống như các nhà đầu tư nước ngoài – một điều cho thấy giới chức trung ương vẫn muốn tăng thêm các quy định.

Ngay cả với tấm thẻ thành viên WTO, “chưa ai vội khui nút chai champagne,” ông Burke nhận xét.