Tham nhũng ở VN sẽ gây "cú sốc"
Tổ chức Tư vấn Rủi ro Kinh tế Chính trị (PERC) đặt trụ sở ở Hong Kong vừa cho ra bảng xếp hạng về tham nhũng tại Á châu trong đó xếp Việt Nam tham nhũng không ghê gớm bằng ba nước đang phát triển thuộc khối ASEAN trong đó có Thái Lan.
Thế nhưng trong cuộc phỏng vấn dành cho BBC Việt Ngữ, ông Robert Broadfoot, Giám đốc tổ chức PERC đã giải thích thêm tại sao họ lại xếp Thái Lan tham nhũng nhiều hơn Việt Nam.
Ông Broadfoot cũng so sánh tham nhũng tại Việt Nam với Trung Quốc và giải thích lý do tại sao giới kinh doanh nước ngoài tại Việt Nam chưa thấy tham nhũng là vấn đề.
Robert Broadfoot: Theo tôi, điểm số cụ thể trong khảo sát không quan trọng bằng chiều hướng qua thời gian. Và tình hình Thái Lan rất khác ở Việt Nam. Ở Thái Lan, không nhất thiết là tham nhũng đã trở nên xấu đi, mà là có một vấn đề rộng hơn. Cũng những chuyện tham nhũng có thể đã diễn ra từ bao lâu nay, nhưng bây giờ nó ảnh hưởng tới sự ổn định chính phủ, ảnh hưởng tới dòng chảy đầu tư hay thậm chí du lịch.
Trong trường hợp Việt Nam và cả Trung Quốc, tình hình có cải thiện nhưng không hẳn là vì tham nhũng giảm đi, nhưng lý do chính yếu là vì nhiều công ty nước ngoài nay quen hơn với cách làm việc ở Việt Nam. Các công ty cảm thấy tham nhũng đúng là nghiêm trọng đấy, nhưng họ sẵn lòng làm việc trong khuôn khổ ấy. Không có nghĩa là họ phải tiếp tay cho tham nhũng, nhưng nay họ có thể tránh nó dễ hơn trước.
Ngoài ra các nhà đầu tư đang lạc quan về viễn cảnh kinh tế Việt Nam. Khi kinh tế đang phát triển khá, các doanh nhân có xu hướng nghĩ là tham nhũng không ảnh hưởng nhiều đến họ. Nhưng khi nền kinh tế suy thoái, giới kinh doanh mới nói: “Ôi, tham nhũng gây thiệt hại nhiều quá.” Tại Thái Lan hiện nay, dễ thấy hơn tác động tiêu cực của tham nhũng đối với nền kinh tế.
BBC: Vẫn có một cuộc tranh luận về mối quan hệ giữa tham nhũng và phát triển kinh tế. Các nước như Việt Nam hay Trung Quốc hiện đang có tỉ lệ tăng trưởng cao mỗi năm. Mặt khác, tham nhũng ở đó lại nghiêm trọng. Có mâu thuẫn ở đây hay không, thưa ông?
Nếu nhìn về ngắn hạn, thì quả là có mâu thuẫn. Nhưng khi ta lấy một cái nhìn lâu dài, thì không. Theo tôi, tham nhũng ở Việt Nam và Trung Quốc trầm trọng đến mức nó sẽ gây ra cú sốc đau đớn trong tương lai. Trong một hệ thống chuyên chế, anh kiểm duyệt báo chí, những người tố cáo tham nhũng có thể đi tù, và ở đó có khuynh hướng che dấu mức độ thật của tham nhũng. Nên người ta bảo rằng nếu kinh tế đang tăng 7%, 8% một năm thì tham nhũng đâu có là cái gì. Thế nhưng nói thế là sai bởi người ta cần có cái nhìn dài hạn.
BBC:Chính phủ ở Việt Nam và Trung Quốc như vậy đứng trước sự nan giải. Họ không thể không chống tham nhũng. Thế nhưng phần lớn những kẻ tham nhũng lại nằm chính bên trong bộ máy hiện nay.
Tôi cũng nghĩ vậy. Cái thách thức cho Việt Nam và Trung Quốc chính là hệ thống độc đảng của họ. Nhưng điều đó không có nghĩa là anh không thể thay thế các cá nhân trong bộ máy. Cả hệ thống dân chủ và chuyên chế đều có thể xảy ra tham nhũng. Nhưng trong một chính quyền dân chủ, họ sẽ dễ dàng hơn khi muốn thay thế các quan chức thoái hóa. Để làm được điều này trong hệ thống độc đảng, nó đòi hỏi những người liêm chính trong đảng có hành động chống lại những kẻ tha hóa. Mà làm vậy nhiều khi rất khó, đặc biệt khi có các phe nhóm khác nhau trong đảng.
BBC:Có những người hồ nghi trước ý tưởng rằng hệ thống độc đảng có thể vừa thúc đẩy năng lực quản lý nhà nước lại vừa bảo vệ cho hệ thống chính trị. Ông nghĩ thế nào về vấn đề này?
Theo tôi, sự hợp lý của quan điểm này tỉ lệ thuận với kích cỡ địa lý của một quốc gia. Singapore trên thực tế nằm trong tay một đảng chính trị, nhưng họ được tiếng tốt về chống tham nhũng và năng lực quản lý. Nhưng Singapore có kích cỡ chỉ bằng một thành phố hạng vừa của Trung Quốc.
Ấn Độ có hệ thống đa đảng, và nó cũng có nhiều vấn đề. Nhưng một người dân Ấn có nhiều cách để than phiền về tham nhũng hơn là một người Trung Quốc. Theo tôi, nếu người ta có khả năng phê phán, thưa kiện thì đó chính là việc góp phần vào sự ổn định của xã hội. Tại Trung Quốc, hệ thống độc đảng có thể khiến tiêu cực lan tràn hơn là trong một hệ thống có sự phân quyền và kiểm soát lẫn nhau.
BBC:Vậy ông có nghĩ rằng có nhiều cơ hội hơn cho Việt Nam để cải tổ, khi so với Trung Quốc?
Tôi nghĩ so với Trung Quốc, chính phủ trung ương ở Việt Nam sẽ gặp dễ dàng hơn khi ra lệnh và bảo đảm địa phương dưới phải thi hành.
Nhưng dẫu vậy, Việt Nam vẫn lớn hơn Singapore nhiều. Và ta đã thấy có những vụ tham nhũng cấp cao, như vụ PMU 18 hồi năm ngoái. Khi nói về tham nhũng tại Việt Nam và Trung Quốc, thưc ra các nhà đầu tư nước ngoài không phải đối diện với các vụ tồi tệ nhất, thực tế chúng dính líu đến các công ty nhà nước, dính líu những kẻ cuỗm lấy và hoang phí tài sản nhà nước. Đó có thể là một lý do vì sao giám đốc các công ty nước ngoài trong khảo sát của chúng tôi đã cho Việt Nam điểm cao hơn, bởi vì họ không phải chịu tham nhũng hành hạ như mức độ xảy ra trong các công ty nhà nước.
BBC:Và người ta không thể dự đoán được là về lâu dài, cuộc chiến chống tham nhũng ở Việt Nam có thành công hay không?
Đúng vậy. Về ngắn hạn, người ta nên bi quan. Nhưng về dài hạn, Việt Nam có cơ hội để chống tham nhũng: kinh tế đang tăng trưởng, chính phủ có phương tiện và nếu họ hành động khôn ngoan, họ có thể cải thiện vấn đề. Còn nếu họ thiếu khôn ngoan, thì mức độ thất thoát sẽ chỉ càng làm cho vấn nạn thêm trầm trọng.
--------------------------------------------------------------------
Doan Quang Minh, Bến Tre
Mọi ngả đừng đều dẫn về thành Roma.Muốn tìm hiểu vấn đề gì, thì hãy lần tìm cội nguồn của nó, như ông bác sĩ chữa bệnh phải truy tìm nguồn gốc bệnh. Mọi tiêu cực xã hội đều bắt nguôn do chế độ độc tài, không từ một lĩnh vực nào, từ kinh tế chính trị,văn hóa,giáo dục,y tế,thể thao vv...Chế độ như một mảnh đất...Màu mỡ hay nghèo nàn, là điều kiện sống cho các cây ĐỜI vươn lên hay bị thui chột còi cọc. Tham nhũng là hệ quả tất yếu của chế độ độc tài, của mảnh đất bạc màu nghèo chất ding dưỡng mà thôi.
Khách qua đường
Có lẽ thiên hạ điếc nên "không sợ súng" mới nghĩ "Việt Nam là điểm đến an toàn nhất", cứ đọc báo VN thôi là thấy đủ mọi nỗi sợ trên đường vắng,trên đường đông và trong công viên, bờ sông, bờ hồ. Ngay giữa Hà Nội mà mấy đường hầm cho bộ hành giao thông làm xong mấy năm rồi mà bây giờ dân chúng còn sợ chưa dám đi xuống, đến độ phải căng bảng mời gọi,có bảo vệ ở hai đầu mà khách bộ hành, nhất là phụ nữ vẫn còn sợ bị trấn lột, hãm hại ...chưa kể còn sợ vấn đề phóng uế bừa bãi. Báo ghi nhận bộ hành trên phố lúc nào cũng tấp nập, thế mà chờ cả 30 phút không thấy một người đi qua hầm, có người xuống rồi quay lên, nhiều người chỉ nhìn xuống rồi đành liều xông pha ra giữa làn xe cộ để qua đường. Việc nhỏ này ! mà không thấy, thì bàn làm gì đến chuyện chính trị chính em, phải không quý vị?
nuocviettoi, San Jose, USA
Việt Nam không cách nào chống tham nhũng cho có hiệu qua được lý do dễ hiểu là mỗi ông lớn đều có sân sau làm việc cho họ, những ông lớn này không trực tiếp điều hành sân sau của họ nên vẫn luôn giữ được bàn tay sạch sẽ, những người diều hành sân sau này đều chỉ là vợ con, bà con hay bạn bè. Vậy thì khi tham nhũng bị cơ quan điều tra khám phá, họ sẽ đặt câu hỏi vụ tiêu cực đó thuộc sân sau của ông nào, nếu ông đó đang có quyền lực trong tay, làm sao cơ quan điều tra dám đụng đến, vả lại họ còn phải nghĩ đến chuyện có qua có lại. nếu anh khui tôi ra, bộ tôi ngu hay sao mà không dám khui anh, tôi bị anh cho ăn đạn thì tôi cũng biết trả thù chứ . Cứ như thế tham nhũng cứ dây dưa nhưng vẫn cứ phải hô hào chống tham nhũng để mị dân mà thôi .
Một người Việt, Sài Gòn
Ông Robert Broadfoot quả là tinh tường khi đưa ra những nhận xét rất chính xác về tình hình tham nhũng ở VN nhất là hai câu phát biểu trong ngoặc kép, mặc dù ông là một người ngoại quốc ở xa tít phương trời tây. Còn tôi là một người VN, một nhân viên quèn cho một cty ở VN nên không có những phát biểu mang tầm vĩ mô như ông. Ở đây thông qua công việc thực tế hàng ngày, tôi chỉ muốn nói đến nạn tham nhũng ở một bộ phận của cái nền "hành là chính" của VN hiện nay thôi. Chắc quý vị cũng đoán biết được tôi muốn nói đến cơ quan nào, đó là Hải quan VN. Nói đến HQVN thì có lẽ ai cũng phải lắc đầu ngán ngẫm "biết rồi khổ lắm nói mãi", nhưng thật ngạc nhiên là nhà nước lúc nào cũng hô hào chống tham nhũng, nhưng nạn tham nhũng quan liêu ở đây thì! nó vẫn cứ diễn ra hàng ngày như cơm bữa, ai cũng thấy, ai cũng biết và bây giờ vẫn thế, không thay đổi một chút nào. Này nhé, quý vị nào kể cả ông Robert nếu muốn biết tình hình tham nhũng ở VN đang ở mức độ nào thì hãy cứ đến HQVN.
Ông Robert nói "Nhiều cty nước ngoài nay quen hơn với cách làm việc ở VN và cảm thấy sẵn lòng làm việc trong khuôn khổ ấy". Không làm quen sao đuợc, không sẵn lòng sao được vì điều đó có lợi cho họ mà? Tôi lấy ví dụ cụ thể, một bộ hồ sơ XNK nếu muốn được HQ duyệt anh phải qua ít nhất là 5 "cửa". Từ cô thư ký quèn nhận hồ sơ của anh cho đến khi có được được chữ ký của thủ trưởng HQ, "cửa" nào cũng có cái giá cụ thể từ 20.000 đến 500.000. Vị chi là 1 triệu cho 1 cont 20'. Đó là "luật bất thành văn", anh không làm "luật" thì hàng anh bị giam kho, tốn phí gấp nhiều lần củ a 1 triệu, đồng thời việc XNK hàng của anh bị trễ, mất uy tín với khách hàng và thiệt hại cho cty của anh là rất kinh khủng.
Như vậy chắc không có một ông chủ cty nước ngoài nào tại VN mà không biết cách tính toán làm sao có "lợi" nhất cho mình(?). Còn "Giám đốc các công ty nước ngoài trong khảo sát của chúng tôi đã cho Việt Nam điểm cao hơn bởi họ không phải chịu tham nhũng hành hạ như mức độ xảy ra trong các công ty nhà nước", vì sao? Vì Giám đốc các cty nước ngoài chỉ chịu khoản chi phí do tham nhũng của các cơ quan hành chính nhà nước mà họ giao dịch, còn các cty nhà nước ngoài khoản chi phí đó còn phải "gánh" thêm khoản mất mát do tham nhũng trong chính nội bộ cty họ. Có thể ví một cty nhà nước như là một chiếc bánh to không là của ai cả, do đó nó dễ bị "chuột" tha hồ mà gặm nhấm. "Chuột" nhỏ thì gặm nhỏ, "chuột" to thì gặm miếng to. Thủ kho thì ăn vật tư hàng hóa, Kế toán thì ăn công nợ khách hàng, NV kinh doanh thì ăn hàng khuyến mãi, Phòng nhân sự thì ăn tiền chạy chọt của người xin việc, Trưởng phòng hay Giám đốc thì ăn tiền ký hợp đồng với nhà cung cấp v.v...và v.v...Nói đến tham nhũng ở VN thì nói hoài không hết, ai cũng thấy, ai cũng biết. Hô hào chống tham nhũng cũng nhiều và chỉ dừng lại ở đó thôi, còn thiệt hại thì cuối cùng vẫn đè nặng lên đôi vai người dân VN.
DTN
Tham nhũng khó phát hiện ở Việt Nam. Con tôi đi làm hô chiếu hai ba lần nhưng hồ sơ công an họ không nhận, viện cớ là bản khai chưa hợp lệ, cần phải có ý kiến của thủ trưởng đơn vị của nó công tác.Ác thay ông thủ trưởng không dám kí đơn.Vậy là bó tay con tôi ko thể nào xin hộ chiếu để đi du lịch được. Tôi bèn hỏi thăm những người đã làm được hộ chiếu trước đó, họ chỉ cách cho tôi đến quán cà phê ở sát bên phòng xuất nhập cảnh, tôi liền đến đó, ông chủ quán có hồ sơ sẵn để bán cho tôi và ông chỉ dẫn cho con tôi viết hồ sơ,ông ấy nói viết theo cách của tôi thì hồ sơ sẽ được chấp nhận,làm hồ sơ xong tôi cho ông ấy 100 ngàn đồng Việt Nam. Đây là đường dây làm ăn của công an thôi,nhưng họ ko ra mặt, họ ko trực tiếp lấy tiền của dân,họ lấy gián tiếp qua chủ quán cà phê. Việc gì khó có tiền cho họ ăn là xong .
BCM
Có thể nói: kẻ thù nguy hiểm nhất của Đảng Cộng Sản hiện nay là những kẻ có chức quyền trong Đảng đang tham nhũng. nguy cơ mất Đảng không phải do một số phàn tử bất đồng chính kiến như: Lý, Đài, Nhân... Mà chính là bọn Đảng Viên CS nắm các chức vụ to đang ra sức tham nhũng. Nhân dân VN vẫn tin tưởng vào đường lối lãnh đạo của Đảng vì thực tế đất nước ngày càng đổi mới, dân ngày càng ấm no hạnh phúc nhờ chính sách của chính phủ. Nhưng dân không mấy tin rằng Đảng chống được tham nhũng, bởi dân đã quá biết bộ mặt của những thằng tham nhũng mà tràn lan khắp nơi có chống được đâu, có chăng chỉ khoảng chục vụ to do nó quá bị lộ rồi thì mới bắt. Giới báo chí thì nắm được nhiều vụ nhưng bị chỉ đạo là im đi kẻo làm mất uy tín của Đảng với dân. Mà nếu chống hết, bắt hết Đảng viên tam nhũng thì khác nào Đảng phải chặt đi chân tay của mình, đau lăm chứ.
Có một cách chống tham nhũng khá hiệu quả nhưng Đảng chưa chắc dám làm đó là: Cho một phần tự do báo chí để lắng nghe quần chúng và cho dân đi bầu cử trực tiếp tự do lựa chọn người lãnh đạo chính quyền mà không cần Đảng cử, không cần cơ cấu nữa. như thế mới thực sự chọn người có tài có đức gánh vác công bộc cho dân, kẻ nào thoái hoá biến chất thì dân lại trực tiếp bỏ phiếu loại ngay. Còn cứ sắp xếp trước theo cơ cấu như hiện nay chỉ tổ thêm nạn chạy chức chạy quyền để rồi thi nhau lại tham nhũng thôi.
Ba Phi
Tham nhũng ở Việt nam đã phát triển thành hệ thống từ trung ương đến địa phương. Tham nhũng ở Việt nam đã được tổ chức như một đảng có thể gọi là đảng tham nhũng. Đảng này tồn tại ngầm song song với một đảng chính trị duy nhất ở Việt nam là đảng cộng sản. Tiếp xúc với các quan chức, đặc biệt là cấp thấp (cấp cao ẩn mình?), rất dễ nhận thấy "hai trong một"
Long Hà Nội
Ý kiến của tôi về vấn đề phòng chống tham nhũng thật ngắn gọn nhưng chắc mọi người dân đều tán thành. Tất cả những vụ tham nhũng vừa qua năm 2006 ở Việt Nam cho thấy rằng: Thiệt hại tài sản của nhà nước là quá lớn, trong khi đó nhiều người dân còn sống trong cảnh nghèo khó. Chúng ta nghĩ thử xem, tại sao lại xảy ra tham nhũng nhiều như vậy?
Theo tôi nghĩ rất đơn giản đó là do luật phòng chống tham nhũng của Việt Nam chưa nghiêm, xử lý quá nhẹ đối với đối tượng tham nhũng. Do vậy, tham nhũng cứ thế tiếp tục phát triển càng ngày càng mạnh hơn nếu như Luật phòng chống tham nhũng không có điều khoản quy định như sau: Nếu đối tượng nào tham nhũng từ 1 triệu đồng đến 10 triệu đồng thì phạt tù 2 năm. Từ 11tr đến 20 tr phạt tù 4 năm. Cứ 10 tr thì thêm 2 năm tù. Đặc bịêt khi tham nhũng 100 triệu đồng thì xử tử hình, đương nhiên là phải kiểm tra, thanh tra và kết luận chính xác mới áp dụng điều khoàn này.
Nếu có điều khoản này trong luật phòng chống tham nhũng của Việt Nam tôi tin chắc rằng vấn đề tham nhũng sẽ hoàn toàn không xảy ra, điều này đồng nghĩa với một đất nước "dân giàu, nước mạnh, xã hội cân bằng, dân chủ, văn minh". T