Ngô Văn Tưởng Gửi đến BBC từ Warsaw, Ba Lan

	Thủ tướng Jaroslaw Kaczynski dự kiến đón Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng sáng 14.09.07

Nếu nói về phương diện chính phủ thì đây là chuyến thăm chính thức đầu tiên của thủ tướng Việt Nam kể từ chuyến thăm của thủ tướng Võ Văn Kiệt diễn ra vào tháng năm 1997. Như vậy đã là 10 năm.

Nhưng chỉ cách đây 4 năm chủ tịch nước Việt Nam Trần Đức Lương đã thăm chính thức Ba Lan. Quan hệ bang giao Ba-Việt có thể nói là tốt đẹp mặc dù các khác biệt về thể chế chính trị.

Quan hệ từ 1950

Việt Nam và Ba Lan thời cộng sản thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 4 tháng 2 năm 1950. Năm năm sau đại sứ quán tại thủ đô Warszawa và Hà Nội được thành lập. Ngoài các giúp đỡ về giáo dục đại học, nhiều nhất trong các ngành hàng hải, đóng tàu, mỏ luyện kim, Ba Lan tham gia tích cực với tư cách quan sát viên trong các ủy ban giám sát các hiệp định Geneve và Paris kết thúc hai cuộc chiến tranh tại Việt Nam.

Đặc biệt nhiều đoàn tàu buôn Ba Lan đã chuyên trở vũ khí cho cuộc chiến tranh đến cảng Hải Phòng, có nhiều thủy thủ đoàn đã bị bom Mỹ giết hại. Gần đây, các thủy thủ đoàn đã từng tham gia các đợt chở vũ khí đạn dược đến Việt Nam đã yêu cầu chính phủ Ba Lan cấp quy chế lương hưu quân đội cho họ, viện cớ rằng họ đã làm việc nguy hiểm, ở nơi có chiến tranh mà không được thông báo rõ.

Có thể nói trong suốt thời kỳ XHCN quan hệ hai bên có tính chất đồng đội, anh em, Việt Nam được sự ưu tiên của Ba Lan. Sau năm 1989, Ba Lan có hội nghị Bàn Tròn, chuyển đổi thể chế trong hòa bình. Ngay sau đó quan hệ hai bên nguội lạnh những năm đầu của những năm 90.

Từ giữa những năm 90 quan hệ ngoại giao ấm dần lên, trước tiên vì cựu đảng viên đảng cộng sản Aleksander Kwasniewski trúng cử tổng thống (hai nhiệm kỳ, cả thảy 10 năm) và lần lượt các đảng phái xuất phát từ đảng cộng sản Ba Lan đều trúng cử quốc hội, dành đủ phiếu để cầm quyền hoặc đồng nắm quyền trong chính phủ nhiều lần.

Thời điểm chuyến thăm năm nay

	Giống như nhiều nước Đông Âu khác, kinh doanh của người Việt nay tụ về các Trung tâm Thương mại

Lần viếng thăm này là lần đầu tiên chủ nhà tại Ba Lan là các đại diện của đảng cánh hữu dân tộc đang quyết tâm thanh toán quá khứ cộng sản một cách triệt để nhất từ trước tới nay. Vậy khó có thể nói tới một ưu tiên đặc biệt nào của thủ tướng Ba Lan, Jaroslaw Kaczynski và người anh trai song sinh của ông, tổng thống Lech Kaczynski đối với phái đoàn Việt Nam lần này.

Hơn thế nữa, mới chỉ cách đây một tuần thôi quốc hội Ba Lan đã thông qua nghị định tự giải tán quốc hội nhiệm kỳ V, sớm hơn so với thường lệ hai năm, cả nửa nhiệm kỳ. Chính trường Ba Lan đang sôi động lao vào cuộc vận động tranh cử quốc hội sẽ diễn ra vào ngày 21 tháng 10 tới đây.

Các đảng phái đang đua nhau tận dụng các sai lầm của đối phương để tấn công trên truyền thông; truyền thông nhà nước và tư nhân.

Đón tiếp nồng nhiệt đại diện của một nước độc đảng cộng sản với nền kinh tế định hướng XHCN không phải là yếu tố có lợi trong cuộc tranh cử. Chắc hẳn sẽ chỉ là những lễ nghi ngoại giao tối thiếu, trọng tâm là sự hợp tác kinh tế nếu có.

Giao thương Ba Lan-Việt Nam

Ba Lan với truyền thống khai thác mỏ và đóng tàu có từ hồi XHCN tiếp tục sẽ giúp Việt Nam phát triển và hiện đại hóa hai ngành này với số tiền cho vay tới 70-90 triệu đô la. Rất nhiều các kỹ sư cán bộ Việt Nam của hai ngành nói trên đều là những người tốt nghiệp đại học, sau đại học tại Ba Lan.

Ngoài ra Ba Lan cũng tăng cường hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn. Hiệp định về các lĩnh vực này đã được ký kết tại Việt Nam khi thủ tướng Ba Lan viếng thăm cách đây hai năm. Những lĩnh vực kinh tế khác sẽ được bàn thảo trong đợt viếng thăm lần này của phái đoàn Việt Nam.

Cùng đi với thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng là 60 doanh nghiệp Việt Nam, trong đó có nhiều người đã làm giàu tại Ba Lan cách đây 5- 10 năm, hiện đã trở về Việt Nam lập nghiệp. Một diễn đàn thương mại Ba Lan- Việt với sự tham gia của các doanh nghiệp Việt Nam và Ba Lan sẽ được tổ chức tại khách sạn Hyat.

Và có lẽ đây sẽ là sự kiện lớn nhất của cuộc viếng thăm này. 15 ngành nghề kinh doanh thương mại sẽ được đưa ra hội thảo, trình bày trực tiếp giữa các doanh nghiệp hai nước. Ngoài các lĩnh vực truyền thống đã nêu ở trên cần liệt kê các lĩnh vực mới như năng lượng, khai thác dầu khí, hóa dầu, công nghiệp hóa chất, dược phẩm, công nghiệp nặng, máy móc, công cụ sản xuất- kỹ thuật, tài chính ngân hàng, may mặc, vận tải, xây dựng, thị trường bất động sản và du lịch.

Cộng đồng người Việt tại Ba Lan

	Bộ trưởng Adam Lipinski nhận thỉnh nguyện thư lên Thủ tướng Kaczynski đề nghị ủng hộ nghiệp đoàn độc lập ở Việt Nam hôm 27.10.2006 trong Phủ Thủ tướng

Theo thông lệ đầy tính tuyên truyền và có lẽ đã lỗi thời, đại sứ quán Việt Nam cùng nhiều hội đoàn người Việt tại Ba Lan sẽ tổ chức đón ông Nguyễn Tấn Dũng tại sân bay chiều 13.09 và sau đó sẽ có cuộc gặp gỡ đại diện cộng đồng với phái đoàn. Trung tâm thương mại ASG tại làng Wolka Kosowska đang ráo riết chuẩn bị tiếp đón.

Những người buôn bán tại các trung tâm này có phấn chấn đôi chút, còn đại đa số người Việt đang bu4n bán tại Sân vận động trung tâm thủ đô Ba Lan thì ngán ngẩm và đầy lo âu. Chợ trời sẽ còn tiếp tục được hoạt động hay chỉ tháng sau nữa thôi là đóng cửa? Câu hỏi đang canh cánh bên lòng, hơn nữa họ sinh sống làm việc ở đây hoàn toàn bất hợp pháp, tất cả chỉ phụ thuộc vào chính quyền Ba Lan, thậm chí chính quyền địa phương, chứ không phải do thủ tướng Việt Nam quyết định.

Song song với các hoạt động nói trên một nhóm nhỏ nhưng ồn ào những người Việt Nam hoạt động dân chủ đang in truyền đơn, khẩu hiệu về việc vi phạm nhân quyền tại Việt Nam. Họ cũng muốn tiếp đón ông Nguyễn Tấn Dũng bằng cách riêng của mình.

Họ vận động người Ba Lan và báo chí tự do Ba Lan ủng hộ cho cuộc đấu tranh đòi dân chủ tại Việt Nam. Chắc chắn các hoạt động đó sẽ không được báo chí trong nước truyền tải, khiến các hội đoàn người Việt, các nhân viên đại sứ khó chịu, nhưng đó lại là những hành xử dân chủ đơn giản và thông thường nhất.

Nền dân chủ tương lai của Việt Nam, mà đúng hơn, những hành xử dân chủ của người Việt, đang có những giờ thực tập đầu tiên tại Ba Lan.

Bài viết thể hiện cách nhìn và quan điểm riêng của tác giả. Quý vị có ý kiến gì xin chia sẻ với Diễn đàn BBC ở địa chỉ [email protected].