Chỉ 50% sinh viên tốt nghiệp ở Việt Nam kiếm được việc làm sau khi ra trường

Theo báo chí Việt Nam, một hội nghị lớn hôm 5.1 vừa qua tại TPHCM đã nhìn vào nhu cầu xã hội, các khó khăn, thách thức về chất lượng, cơ cấu đào tạo của giáo dục bậc đại học ở Việt Nam.

Theo báo Tuổi Trẻ (6.1), trong hội nghị nhằm đặt mục tiêu cho giáo dục Việt Nam 3-10 năm tới, báo cáo của thứ trưởng Bành Tiến Long đã "nhìn khá thẳng thắn vào thực trạng làm hạn chế nền giáo dục hiện nay".

Trước đó, giáo sư Hoàng Tuỵ trên một bài do VietnamNet ghi lại thì nhấn mạnh vào 'thiếu sót hàng chục năm qua' khiến Việt Nam không đào tạo giáo viên có tiêu chuẩn.

Ông viết:

"Hiệu trưởng một đại học lớn mà còn quan niệm luận án tiến sĩ không cần chứa đựng gì mới về khoa học “vì mọi cái mới đều do nước ngoài làm hết cả rồi”, thì việc hàng trăm, hàng nghìn tiến sĩ của ta chỉ là tiến sĩ giấy là điều rất dễ hiểu".

Sự quản lý (của giáo dục Việt Nam) vừa khép kín vừa bất minh trong các khía cạnh tài chính, nhân lực   GS Hà Dương Tường

Còn ông Hà Dương Tường, nguyên giáo sư Đại học Công nghệ Compiègne (Pháp) thì có bài trên trang Diễn đàn cũng của báo này, phê phán bản báo cáo của Bộ Giáo dục vừa qua.

Theo Giáo sư Tường, văn bản này đã "không hề đả động tới rất nhiều phê phán của các nhà giáo dục, của xã hội nói chung, về sự quản lý vừa khép kín vừa bất minh của mình trong các khía cạnh tài chính, nhân lực.."

Báo cáo đó, theo ông, cũng không tiếp thu hoặc sửa đổi "những quy chế lạc hậu nhưng lại được áp dụng rất nghiệt ngã về chương trình, về học thuật. Không một lời tiếp thu và kế hoạch sửa đổi."

Con người và những mảng chìm

Nhà khoa học Nguyễn Văn Tuấn (Úc) đồng ý rằng để cải tổ, giáo dục Việt Nam phải tăng tỉ lệ giảng viên với học vị tiến sĩ.

Làm việc tại Viện nghiên cứu Y khoa Garvan ở Sydney, ông Nguyễn Văn Tuấn trong một bài viết hôm 11.1 vừa qua cho rằng bên cạnh đào tạo giáo viên và "đầu ra" là sinh viên, Việt Nam cần "quan tâm đầu tư nhiều hơn nữa cho cơ sở hạ tầng, nhất là thư viện và công nghệ thông tin".

	Giáo sư Võ Tòng Xuân, đại học An Giang

"Tất cả những bàn thảo về chất lượng giáo dục đại học mà không nói đến đầu tư cho thư viện, công nghệ thông tin và cơ sở hạ tầng đều vô nghĩa."

Giáo sư Võ Tòng Xuân, đại học An Giang thì đánh giá về một báo cáo của Ngân hàng Thế giới cuối năm 2007 về giáo dục Việt Nam rằng:

"Báo cáo phê phán rất đúng tình trạng yếu kém trong nghiên cứu khoa học của phần lớn các đại học Việt nam".

Báo cáo “Việt Nam: Giáo dục đại học và Kỹ năng cho tăng trưởng” (12.2007) dùng các chuẩn quốc tế để chỉ ra mặt mạnh và mặt yếu của giáo dục Việt Nam và các hướng chỉnh sửa.

Dù khuyến khích việc đưa báo cáo của Ngân hàng Thế giới vào áp dụng, Giáo sư Võ Tòng Xuân cho rằng có những "mặt chìm” nhưng rất quan trọng chưa được đề cập đến, cho nên những kiến nghị của Báo cáo sẽ khó được thực hiện nếu chưa khắc phục được những mặt chìm này.

Đó là việc các đại học không có quyền tự chủ tài chính, "hiệu trưởng không sáng kiến tự quyết định được. Thậm chí trả tiền làm thừa giờ (overtime) hiệu trưởng cũng không quyết định mức thù lao công bằng.".

Ngoài ra, Giáo sư Xuân nói chuyện mất cân đối về chất lượng và phân bố giảng viên của các trường đại học Việt nam:

"Các Giáo sư, Phó giáo sư chỉ tập trung ở các trường lớn tại Hà nội, và TP Hồ Chí Minh, thậm chí tập trung vào các Viện và Trung tâm nghiên cứu của các Bộ ngành vốn không làm nghiên cứu."

Giáo sư Võ Tòng Xuân nói "rất thương hại cho các trường ở vùng sâu, xa, và các trường mới được cho thành lập không dễ gì có được giáo sư, phó giáo sư về cộng tác,"

Nguồn tiền từ ngân sách được đổ vào các viện nghiên cứu vốn không giảng dạy hoặc ít giảng dạy trong khi các đại học Việt Nam lại không nghiên cứu.

Nhân viên đại học từ hiệu trưởng đến người nhân công quét dọn đều không thể tập trung thời gian cho chuyên môn của mình, mà phải dành thì giờ tham gia các buổi hội họp đảng và đoàn thể   Giáo sư Võ Tòng Xuân

Ông cũng đề cập đến một vấn đề thuộc đặc tính chính trị Việt Nam mà các đại học nước ngoài không có:

"Đó là sự hiện diện của Đảng và các đoàn thể trong mọi hoạt động. Nhân viên... từ hiệu trưởng đến người nhân công quét dọn đều không thể tập trung thời gian cho chuyên môn của mình, mà phải dành thì giờ tham gia các buổi hội họp đảng và đoàn thể, học các nghị quyết của trung ương, của Bộ, của địa phương... Sinh viên cũng phải dành thời gian để học như thế."

Theo ông "phải thẳng thắn nhìn vào sự thật này để thấy mình phải cực lực gấp nhiều lần đồng nghiệp của mình ở các nước khác. Một thua kém về chuyên môn của mình cũng có thể là do quỹ thời gian của chúng ta phải phân chia ra quá nhiều việc khác nhau nên khó tập trung điêu luyện, thực hành chuyên môn."

Còn nhà khoa học Nguyễn Văn Tuấn cho biết ông đồng ý với các ý kiến rằng đã đến lúc phải "đổi mới từ gốc đến ngọn" nền giáo dục Việt Nam.