 | | | | | | | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Liên Hiệp Quốc 60 xuân phải lo nhiều việc | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ban đầu hội nghị thượng đỉnh 2005 của LHQ có kế hoạch kiểm điểm tiến bộ liên quan đến các mục tiêu phát triển như giảm đói nghèo, vốn là Mục tiêu Thiên niên kỷ phải đạt được đến 2015. Nhưng là dịp 60 năm thành lập tổ chức này, tham vọng của mọi người đã mở rộng hơn. Và do đó, người ta muốn dùng cuộc họp này để bàn về cải tổ cơ cấu điều hành của LHQ. Các vấn đề nảy sinh từ sự khác biệt không phải trong quan điểm của các chính phủ những nước thành viên LHQ về đói nghèo, nạn khủng bố, bảo vệ môi sinh v.v. mà về tính ưu tiên của các mục tiêu đó. Hoa Kỳ, qua phát biểu của TT Bush trước hơn 160 nguyên thủ quốc gia và người đứng đầu các chính phủ dự họp tại Đại hội đồng LHQ hôm nay 14.09, đã nhấn mạnh đến nhu cầu chống khủng bố. Ông Bush cũng không phủ nhận mục tiêu chống đói nghèo vì đã tin rằng 'khủng bố được nuôi dưỡng bởi tức giận và cảm giác tuyệt vọng, sẽ dễ lan tràn ra khắp thế giới'. Nhưng dù sao, với Hoa Kỳ, dư âm của vụ 9.11 và chiến lược chống khủng bố vẫn là trên hết. Thủ tướng Anh Tony Blair thì yêu cầu đưa ra định nghĩa về tội 'kích động khủng bố'. Điều này liên quan trực tiếp đến các vấn đề nội bộ của Anh là làm sao ngăn ngừa thanh thiếu niên từ các cộng đồng Hồi Giáo không nghe theo những lời truyền đạo trái luật.
Với các nước đông dân như Đức, Brazil, Ấn Độ và Nhật thì nhu cầu đầu tiên là cải tổ Hội đồng Bảo an, một sản phẩm của thế quân bình quyền lực sau Thế Chiến Hai. Các nước này không còn hy vọng giành ghế thường trực trong Hội đồng nhưng vẫn mong có vị trí nào đó, xứng đáng hơn với vị trí kinh tế và chính trị của mình. Cải tổ chính mình thật khó Bản thân Tổng thư ký LHQ Kofi Annan cũng tỏ ra thất vọng vì không cải tổ được HĐBA. Giống như nhiều cuộc họp cấp cao khác, hầu hết các chủ đề nằm trong chương trình nghị sự cần phải được đồng ý trước thời điểm họp, và đàm phán để đạt được đồng thuận liên quan đến các cải tổ này đã gặp nhiều khó khăn. Nhưng chánh văn phòng nhân sự của LHQ, Mark Malloch Brown, nói về các đề nghị đề đạt rằng người ta 'đang ở vị thế rất gần với các thay đổi lớn, ví dụ như việc thành lập hội đồng nhân quyền'. Đối với các chính quyền hay bị cáo buộc là vi phạm nhân quyền thì việc sửa đổi lại hoàn toàn bộ máy theo dõi về nhân quyền, thay cho Cao Ủy Nhân quyền vốn thường vị chỉ trích, thì đây là một cải tổ đáng ngờ. Quan điểm của các nước này, đa phần là do một tổ chức chính trị hay một tập đoàn lãnh đạo thì nhân quyền dễ trở thành lá bài các nước Phương Tây dùng để gây sức ép chính trị, thậm chí kinh tế.
Trên nguyên tắc, những chính quyền không 'mặn mà' với nhân quyền không phủ nhận Tuyên ngôn Nhân quyền LHQ. Họ chỉ nói cần xem xét các điều kiện áp dụng tiêu chuẩn nhân quyền cho đúng với cấp độ địa phương, sự phát triển kinh tế-xã hội của từng nước, và văn hóa bản địa. Nhưng với thời đại toàn cầu hóa về thông tin và sự lớn mạnh của các tổ chức phi chính phủ và các cơ quan hoạt động trong xã hội dân sự, quan điểm 'nhân quyền riêng' sẽ ngày càng yếu thế trước quan điểm 'nhân quyền phổ quát'. Tuy vậy, việc dựng ra và điều phối hoạt động cho một hội đồng nhân quyền kiểu mới cho LHQ vẫn chưa có gì cụ thể. Quyền lực nay là chuyện toàn cầu Như lời chính ông Kofi Annan phát biểu trong một cuộc phỏng vấn với đài BBC, quyền lực của các chính phủ đang ngày bị chia sẻ và họ không thể làm được nhiệm vụ nếu không cộng tác với khu vực tư nhân, với các tổ chức phi chính phủ. Vấn đề các nhà nước suy yếu, không kiểm soát được lãnh thổ, không thực hiện được luật lệ và không bảo vệ được dân chúng cũng đang là điều cần LHQ trợ giúp. Nội chiến, xung đột sắc tộc, tôn giáo vẫn còn ở nhiều nơi. Vì thế, như ông Mark Malloch Brown nói, LHQ cần thành lập một ủy hội xây dựng hòa bình để trợ giúp thể chế cho các nhà nước suy yếu.
Các vấn đề bất đồng còn lại là chủ đề phổ biến vũ khí hạt nhân, hay là định nghĩa về khủng bố. Các ý tưởng do Phương Tây đưa ra đã không đạt được đồng thuận. Và chủ đề quan trọng nhất nhưng cũng khó nhất là thay đổi cơ cấu Hội đồng Bảo an LHQ đã được gạt sang một bên. Như thế, có lẽ là Liên Hiệp Quốc chưa thể nào tự cải tổ được và với mô hình như hiện nay, có từ 60 năm qua, tổ chức này đang phải đối mặt với những thách thức rất mới lạ của thế kỷ 21. Tất nhiên không ai có thể trách LHQ về điều này, vì LHQ chỉ có thể hoạt động được nếu các thành viên cùng cho phép. |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gửi trang này cho bè bạn
Bản để in ra
Chương trình cải tổ bắt đầu tốt, nhưng khác biệt đã ngăn cản tiến bộ
