Humphrey Hawksley Tường thuật từ Washington và Brazil

	Hoa Kỳ đã mất dần ảnh hưởng ở Mỹ Latinh

Ông Charles Tang là một nhân vật thú vị.

Ông bước đi thoăn thoắt trên những con đường lát đá không bằng phẳng ở Sao Paulo với bộ véc kẻ sọc kiểu cách và nụ cười của người tin vào viễn kiến của mình.

Tiếng nhạc Latinh phát ra từ tòa nhà lân cận và ông Tang có vẻ đung đưa người theo điệu nhạc.

Ông là đứa con của cuộc cách mạng Trung Quốc nhưng đi đứng và suy nghĩ như người Brazil.

Ông rời quê hương của Mao khi còn bé, tới Hồng Kông, rồi Hoa Kỳ. Ông làm việc trong ngành ngân hàng và đã đem lòng yêu mến đất nước Brazil cách đây 30 năm.

Giờ ông là chủ tịch Phòng Thương mại Brazil-Trung Quốc và có mối liên hệ trực tiếp với giới lãnh đạo hai nước.

Ông cũng có một loạt các sáng kiến gây sửng sốt ở Washington, nơi Trung Quốc ngày càng được đem ra so với Liên Xô thời chiến tranh lạnh.

"Chính phủ Trung Quốc đã đưa 400 triệu người ra khỏi cảnh đói nghèo, " ông Tang nói.

"Họ tham gia làm kinh tế và sống tự trọng."

"Và đây có thể là mô hình cho Brazil?" tôi hỏi.

"Chắc chắn là như thế", ông nói. "Vì đó là chiến thắng thật sự của nhân quyền. Đó chính là cốt lõi của nhân quyền. "

Theo ông Tang, cách đi của Trung Quốc hơn hẳn bất kỳ công thức nào mà các nền dân chủ phương Tây và Qũy Tiền tệ Quốc tế đưa ra.

Đầu tư của Trung Quốc

Tốc độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc hiện gấp bồn lần của Brazil.
Kể từ khi hai nhà lãnh đạo Bazil và Trung Quốc thăm viếng lẫn nhau trong hai năm qua, tiền đầu tư của Trung Quốc đã đổ vào nhiều lĩnh vực ở Mỹ Latinh như giao thông, năng lượng, cảng biển, sắt thép.

	Tiền của Trung Quốc đã đổ vào nhiều ngành ở Brazil

Tất cả đều nằm trong khuôn khổ quan hệ đối tác chiến lược mới.

Sau khi gặp ông Tang, giữa cái nóng ở Brazil và giày bám đất cày tôi có mặt tại một khu trồng mía.

Bã mía được sản xuất thành nhiên liệu ethanol và ông Tang đang môi giới một hợp đồng để bán ethanol cho Trung Quốc.

Các công nhân ở đây đầu đội mũ tránh nắng với những khuôn mặt sạm màu của những người nông dân chính hiệu được trả tiền theo thời vụ dựa trên số mía mà họ thu hoạch được.

"Thế các ông bà nghĩ sao về thị trường Trung Quốc?’’, tôi hỏi vì biết rằng họ đã nghe nói về những cơ hội mới ở phương Đông.

"Chúng tôi càng có nhiều việc thì càng có nhiều tiền," một trong những người lớn tuổi nói với tôi.

Ông bỏ mũ ra, lău mồ hôi trên lông mày và nhìn trân trân xuống đất.
Những người khác gật đầu đồng tình với ông.

"Bao nhiêu người trong số các ông ba ủng hộ tổng thống Lula?" tôi hỏi.
Không có ai tỏ vẻ là người ủng hộ người đứng đầu đất nước này.

Người quản lý dẫn chúng tôi đi lấy chân gạt những cây mía chết đầy lo lắng.

Sau đó người phiên dịch của tôi giải thích rằng những người nông dân này không hiểu gì về chính trị hay hệ thống chính trị cả.

Hầu hết họ đều là người mù chữ.

Điều cực kỳ quan trọng là chúng tôi không để một kẻ thù tiềm năng của Hoa Kỳ trở thành một thế lực thống trị tại khu vực này của thế giới.   Dân biểu Hoa Kỳ Dan Burton

"Ông phải nhớ rằng Brazil là một đất nước của Thế giới Thứ Ba và có một trong những khoảng cách giàu nghèo lớn nhất thế giới."

Trước đó một ngày ở Sao Paulo, tôi đã nói chuyện với Francisco Marten, một nhân viên làm việc ở siêu thị và thực sự quan tâm tới chính trị.

Anh là một thanh niên mảnh khảnh bước đi trên những con phố ổ gà với những suy nghĩ mung lung. Đầu anh cúi xuống, chiếc túi lủng lẳng trên vai.

Khi chúng tôi nói chuyện, các em nhỏ đi chân đất chơi trên đường, những người lớn tuổi uống bia rượu tại một quán tạm bợ và những tiếng reo hò của những người xem bóng đá vang lên từ các căn hộ ở phía trên.

Francisco từng là một trong các ủng hộ viên của Tổng thống Lula.

Thiên tả

Nhưng bây giờ, anh cảm thấy bị phản bội và đã tham gia Đảng Công nhân Đô thị Xã hội, một đảng cánh tả.

"Anh nghĩ sao về tình hình chính trị hiện nay ở Mỹ Latinh với chiến thắng của các nhà lãnh đạo cánh tả gần đây?" tôi hỏi.

	Ông Lula là tổng thống thiên tả đầu tiên của Brazil trong bốn thập niên qua

"Xu hướng này sẽ còn tiếp diễn," anh nói. "Đó là chuyện giáo dục là tiếng kêu cứu từ người dân đòi có thêm đầu tư vào giáo dục để họ có thể đi lên và biết các quyền của họ."

Francisco đã làm nổi bật hai xu hướng có vẻ như tách biệt nhau mà đại diện là Charles Tang và những người trồng mía.

Và điều này đang làm cho Washington phải chú ý.

Tuần trước tôi đã tới Washington để nghe dân biểu đảng Cộng hòa Dan Burton, chủ tịch ủy ban Mỹ Latinh phát biểu.

Ông nói với tôi rằng tiền của Trung Quốc đổ vào Mỹ Latinh cùng với sự trỗi dậy của các nhà lãnh đạo cánh tả làm ông lo lắng.

"Chavez, Castro, Ortega, Morales ở Bolivia và mối quan hệ của họ với nhà nước Trung Quốc cộng sản," ông nói. "Tôi nghĩ rằng chúng tôi phải đặc biệt chú ý tới điều này."

Ngay từ năm 1823, Hoa Kỳ đã đưa ra chính sách cho Mỹ Latinh được biết tới với tên gọi Học thuyết Monroe mà theo đó không một nước nào có thể có nhiều ảnh hưởng hơn Hoa Kỳ tại Mỹ Latinh.

Học thuyết này được áp dụng tối đa trong Chiến tranh Lạnh.

"Thế liệu có ranh giới nào mà ông sẽ không để cho Trung Quốc vượt qua không" tôi hỏi dân biểu Burton.

"Hiện đã có các trao đổi quân đội các nước và các thiết bị quân sự được bán hoặc cho các nước Mỹ Latinh," ông nói.

"Chúng tôi đang theo dõi sát tình hình và đang quyết định chúng tôi sẽ làm gì nếu và khi tình hình đi qúa xa."

Ông ngừng lời và sau đó nhấn mạnh.

"Chúng tôi phải luôn nhìn Mỹ Latinh trong tinh thần của Học thuyết Monroe.

"Điều cực kỳ quan trọng là chúng tôi không để một kẻ thù tiềm năng của Hoa Kỳ trở thành một thế lực thống trị tại khu vực này của thế giới. "