Hai anh em sinh đôi nhà Kaczynski muốn thực hiện 'cách mạng đạo đức'

Dự luật, hiện đã được hạ viện thông qua hồi cuối tuần trước, có thể khiến hàng trăm ngàn người bị đuổi việc nếu họ bị phát hiện đã từng hợp tác với công an của chính thể cộng sản trước đây.

'Cách mạng đạo đức'

Đây được xem là tâm điểm của "cuộc cách mạng đạo đức" mà đảng Công lý và Luật pháp từng hứa khi lên nắm quyền mùa thu năm ngoái.

Đảng này do hai anh em sinh đôi nhà Kaczynski dẫn đầu, mà hiện đang giữ chức Tổng thống và Thủ tướng của Ba Lan.

Theo dự luật này, tất cả người Ba Lan sinh trước tháng Tám 1972, đang nắm các chức vụ công, sẽ không được phép tiếp tục công việc nếu không có bằng chứng nhận rằng họ chưa hề hợp tác với công an thời cộng sản.

Việc kiểm tra sẽ áp dụng cho các nhà ngoại giao, viên chức địa phương, thành viên quản trị của công ty nhà nước, giám đốc truyền thông, hiệu trưởng, luật sư và nhà báo - một danh sách có thể bao gồm hàng trăm ngàn người trong một đất nước 38 triệu dân.

Những ai không nộp đơn xin 'chứng nhận trong sạch' có thể bị đuổi, trong khi chủ lao động cũng có thể mất việc nếu không bảo đảm rằng nhân viên dưới quyền đã nộp đơn xin cấp chứng nhận.

Hồ sơ của nhiều nhân vật quan trọng do mật vụ cộng sản ghi chép nay cũng sẽ được công bố trên mạng internet cùng tên của các cựu nhân viên mật vụ, theo quy định của luật mới.

Trên thực tế, Ba Lan - giống như nhiều nước Đông Âu thời hậu cộng sản - đã có một luật tương tự, gọi là Luật Minh bạch.

Nhưng luật này, thông qua năm 1997, chỉ áp dụng cho quan tòa, nhân viên an ninh, thành viên quốc hội và thượng nghị sĩ trở lên. Những người này bị cấm không được tham gia hoạt động chính trị trong 10 năm nếu nhà chức trách phát hiện họ đã nói dối về những liên hệ trước đây với công an cộng sản.

Nhưng hai anh em nhà Kaczynski muốn đi xa hơn trong quá trình mà họ gọi là 'làm sạch hóa dấu vết cộng sản' ở Ba Lan, 17 năm sau khi đảng Cộng sản từ bỏ quyền lực.

Tranh cãi

Tuy nhiên, nhiều lãnh đạo đối lập nói dự luật mới mở đường cho việc thanh lọc, và rằng hàng ngàn người có thể bị tiêu tan sự nghiệp vì hồ sơ mật vụ cộng sản không đầy đủ và có thể chứa đựng thông tin sai lạc.

	Rũ bỏ quá khứ cộng sản là vấn đề lớn ở nhiều nước Đông Âu

Wojciech Olejniczak, lãnh đạo đảng đối lập Liên minh cánh Tả Dân chủ, nói: "Đây là sai lầm lớn. Nó sẽ gây nhiều vấn đề cho những người không đủ khả năng bảo vệ thanh danh trước tòa."

Hai anh em sinh đôi nhà Kaczynski từng là thành viên của Công đoàn Đoàn kết, lực lượng đóng vai trò chính trong tiến trình thay đổi chính trị ở Ba Lan thập niên 1980.

Nhưng cựu lãnh tụ của Công đoàn Đoàn kết, Lech Walesa, đã tuyên bố ông lo ngại về hai anh em sinh đôi này và định sẽ quay lại chính trường.

"Tôi không thích các giả thuyết âm mưu của họ," Walesa nói. "Họ luôn nghi ngờ con người, luôn dính dáng đến các âm mưu."

Những người ủng hộ thì nói luật mới sẽ giúp Ba Lan có sự tách biệt thật sự khỏi quá khứ cộng sản.

Các bằng chứng nhận mới sẽ được cấp phát bởi Viện Tưởng nhớ Quốc gia, nơi lọc hồ sơ của lực lượng cảnh sát cộng sản trước đây.

Luật mới dự kiến sẽ được Thượng viện, nơi do hai anh em nhà Kaczynski kiểm soát, thông qua và đi vào hiệu lực từ cuối năm nay.

............................................................

Trần Thanh, Nha Trang
Dù gì đi nữa dân tộc Ba Lan đã có và đang hưởng tự do dân chủ nhân quyền đang đi vào khối thịnh chung Âu Châu, khi nào dân tộc mình mới thoát khỏi bóng ma cộng sản đây? Đặt câu hỏi mà nước mắt muốn rơi.

Chúng ta không nên bi quan về vấn đề đó vì Ba Lan là nước tự do dân chủ thực sự chứ không phải độc tài chuyên chế toàn trị như Việt Nam chúng ta, nếu không đồng ý thì người xuống đường tức khắp phản đối và TT Ba Lan phải rút lại. Nếu tôi là người Ba Lan thì tôi cũng phản đối. Nhưng cộng sản là nghèo đói nói láo, tàn phá.

Văn Doanh, Hà Nội
Tôi rất lo ngại trước việc luật minh bạch có hiệu lực ở ba Lan. Đây sẽ là dấu hiệu ban đầu của một chế độ không khoan nhượng và hà khắc. Ba Lan có nguy cơ bước vào thời kỳ độc tài. Thật đáng tiếc Ba Lan lại là quốc gia khởi phát phong trào dân chủ tại Đông Âu. Hai anh em ruột nắm giữ hai vị trí then chốt là vấn đề không thể không lo ngại. Hệ thống chính trị Ba lan đã lộ một lỗ hổng đáng sợ.

Cao Minh
Họ thanh lọc cộng sản như vậy chẳng khác nào họ đang dẫm lên vết chân cs và đang tìm cách thắt cổ cái bóng của chính mình.

Tuấn Anh, Hà Nội
Phần lớn các bạn chỉ trích hai anh em nhà này là do các bạn chưa tìm hiểu đầy đủ thông tin về cuộc thanh lọc. Hãy đọc tiếp một số bài về Balan, CH Czech, Bulgari rồi sẽ thấy quan điểm của Đông Âu và CS không thể phán xét theo kiểu bàn giấy được.

Phát biểu của bạn Quang San Jose có ý rất hay, đó là hiến pháp dân chủ phải cho phép người dân sưu tập chữ ký để miễn nhiệm nhà cầm quyền. Đó mới là cách để ngăn cản các nhà lãnh đạo thái quá đang tiến dần vào con đường độc quyền.

Ước gì VN mình cũng có cái văn minh ấy, tôi sẽ bỏ phiếu ngay bằng một chữ ký.

Trần Nguyên, Hà Nội
Tôi cảm giác anh em nhà Kaczynski không còn có việc gì phải làm hay sao mà đi làm những chuyện như vậy. Lịch sử là lịch sử. Bất kỳ một chế độ nào, thể chế nào thì cũng đều có những vấn đề công tội mà chỉ có thời gian, lương tâm và trách nhiệm đạo đức con người phán xét công minh.

Sự thù hằn, khinh thị quyết làm sạch với chiêu bài "cách mạng đạo đức" sẽ đưa xã hội Ba Lan vào một ngõ cụt mới của sự đoàn kết dân tộc và lòng dân, và chắc chắn sẽ là "viên đạn" bắn vào sự nghiệp của cặp song sinh này. "Nếu anh bắn vào lịch sử bằng viên đạn súng lục, thì lịch sử sẽ trả lại anh bằng viên đại bác".

Tôn Vân Anh, Warsaw
Vấn đề chia rẽ trong dư luận Ba Lan không phải ở chỗ "có tiếp tục thanh lọc hay không" mà ở chỗ "thanh lọc như thế nào".

Đọc hết bài viết

Một người ở Seoul
Mỗi chế độ đều có cái đúng và cái sai. không có chế độ nào hoàn hảo cả. Việc chế độ này nên thay nắm quyền của chế độ khác thì chỉ cần thanh lọc những nhân vật chóp bu có tầm ảnh hưởng lớn, còn những người trước đây đã từng dính dáng đến chế độ cũ trong những lĩnh vực làng nhàng thì cũng chỉ vì "miếng cơm manh áo" của họ mà thôi. Chủ yếu là thay đổi tư tưởng của họ còn đừng nên thanh lọc triệt để quá.

Minh Nam, Hà Nội
Tôi rất lo cho các đồng chí công an và những người cộng tác với công an VN trong việc trấn áp những người bất đồng chính kiến với đảng ta.

Đảng ta không thể là thánh để bắt tất cả 83 triệu dân suy nghĩ và nói năng y hệt như đảng. Thế nào cũng phải có những bất đồng, lớn hay nhỏ. Ví dụ, có một người nào đó không tán thành xây dựng CNXH; dù vậy, người đó vẫn phải tuân theo đa số. Thế là đủ.

Tôi thấy ngay trong đảng cũng có sự bất đồng lớn. Một ví dụ: Cụ Nguyễn Đức Bình - nhà lý luận số 1 của đảng ta trước đây - đã dứt khoát phản đối chủ trương cho đảng viên làm kinh tế tư nhân, rõ ràng là một bất đồng ý kiến cực kỳ to lớn. Đó là đa nguyên ngay từ trong đảng rồi. Vậy thì 83 triệu bộ óc khác nhau làm sao có thể nghĩ như nhau được.

Chính quyền Ba Lan không nên phân biệt đối xử với họ, miễn là nếu ngày nay họ đã hiểu ra và nhận lỗi.

Nghiên cứu cho ta biết rằng hai đứa trẻ sinh đôi có thể hết sức giống nhau về hình thái, nhưng suy nghĩ có thể khác hẳn nhau. Vậy mà những người bất đồng chính kiến chỉ phát biểu ý kiến riêng (công khai và ôn hoà, để cùng nhau thảo luận cho ra nhẽ) vẫn cứ bị công an làm khó dễ, thậm chí trấn áp, giam cầm vô lý. Rõ ràng là gây thù gây oán.

Tôi cũng phân biệt hai loại công an: loại chống tội phạm hình s! thì rất có công, còn loại chống các tư tưởng "khác biệt" (mà đảng ta đã nói là "tôn trong") thì rất có tội. Tuy vậy tôi cũng rất tin rằng các đồng chí công an loại thứ hai quá biết hậu quả của việc mình đã làm và do đó sẽ sống chết bảo vệ chế độ XHCN của đảng ta.

Các đồng chí công an Ba Lan có lẽ cũng từng sống chết bảo vệ chế độ XHCN ở Ba Lan, nhưng không hiểu tại sao lại không thành công. Theo tôi, đến nay - đã 15 năm trôi qua - chính quyền Ba Lan không nên phân biệt đối xử với họ, miễn là nếu ngày nay họ đã hiểu ra và nhận lỗi là đủ. Hãy vận động những người xưa kia bị họ làm cho điêu đứng, khổ sở... tha thứ cho họ.

Quang, San Jose
Dân chủ hoá là một tiến trình mà ngay cả những nước hiện đang có trình độ dân chủ cao như Hoa Kỳ cũng phải luôn quan tâm để củng cố và hoàn thiện, đặc biệt là qua việc giáo dục học sinh sinh viên cũng như xây dựng và hoàn thiện những cơ chế xã hội hầu có sự phân quyền rõ ràng và kiểm soát quyền lực ở những trung tâm quyền lực từ thấp đến cao để đề phòng độc tài.

Một học sinh, một giáo viên, một công nhân, một công dân ở một nước dân chủ như Hoa Kỳ đều biết khiếu nại ở đâu khi gặp bất công, và thường được giải quyết kịp thời và thỏa đáng. Nếu chưa hài lòng, đương sự vẫn có thể khiếu kiện ở cấp cao hơn hoặc nhờ luật sư can thiệp làm sáng tỏ vấn đề.

Thường thì công lý bao giờ cũng thắng. Chỉ có rất ít trường hợp chính tà không thực sự phân minh thì những tay đại tư bản có thể chạy tội hoặc giảm nhẹ tội nhờ những luật sư thượng thặng tốn kém rất nhiều.

Tuy vậy, bất công xã hội cũng phát sinh ngay cả ở những xã hội rất nổi tiếng về dân chủ như ở Mỹ khi mà người dân không ý thức đủ quyền hạn của mình hoặc không dám hay không muốn đấu tranh cho chính quyền lợi của mình trong khi mà kẻ gian ở đâu và bao giờ cũng có.

Để mặc cho kẻ lạm dụng chức quyền chà đạp công lý phải được coi là một khiếm khuyết lớn đối bất cứ một người dân.

Quan tham và hà hiếp dân cũng một phần tại dân ngu và hèn. Thực ra, để mặc cho kẻ lạm dụng chức quyền chà đạp công lý phải được coi là một khiếm khuyết lớn đối bất cứ một người dân nào; và điều này cần được giáo dục cho những học sinh từ khi còn rất nhỏ để chúng có ý thức về việc hoàn thiện tiến trình dân chủ trong xã hội.

Một khi người dân không ngu và cũng không hèn mà phải chấp nhận sống tủi nhục dưới sự cai trị tham tàn của quan (vì không thể trốn đi đâu được) thì chế độ hay bộ máy quản lý nhà nước đó nên được cải thiện triệt để hoặc thay đổi hoàn toàn.

Những xã hội hậu cộng sản dễ rơi vào độc tài hữu khuynh như Ba Lan ngày nay có lẽ vì thiếu cả cơ chế xã hội để đề phòng độc tài và vừa thiếu giáo dục về dân chủ cho người dân nói chung và học sinh sinh viên nói riêng.

Thật buồn cho dân tộc Ba Lan, bao nhiêu năm tranh đấu mới thoát được nạn độc tài cánh tả lại đang gặp nguy cơ rơi vào độc tài cánh hữu!

Tuy nhiên, ai cũng có thể lạc quan một điều là người dân Ba Lan vẫn còn có quyền bỏ phiếu để bầu người khá hơn thay thế khi hai anh em Kaczynski mãn nhiệm. Hoặc giả khi dân thấy anh em Kaczynski tệ quá thì có thể thu thập đủ chữ ký của người dân như hiến pháp một nước dân chủ thường quy định, thì đảng đối lập có thể tiến hành trưng cầu dân ý về việc bãi nhiệm thủ lãnh.

Văn Doanh, Hà Nội
Tôi rất lo ngại trước việc luật minh bạch có hiệu lực ở Ba Lan. Đây sẽ là dấu hiệu ban đầu của một chế độ không khoan nhượng và hà khắc. Ba Lan có nguy cơ bước vào thời kỳ độc tài.

Thật đáng tiếc Ba Lan lại là quốc gia khởi phát phong trào dân chủ tại Đông Âu. Hai anh em ruột nắm giữ hai vị trí then chốt là vấn đề không thể không lo ngại. Hệ thống chính trị Ba lan đã lộ một lỗ hổng đáng sợ.

Nguyễn Phương, Hà Nội
Ghét CS nhưng họ lại đang làm theo cách mà CS từng làm. Tôi thấy anh em nhà Kaczynski định làm theo cách mà CS hay làm đó là áp đặt chứng kiến.

CS đúng là đã ít nhiều man rợ đẩy lui lịch sử vì cách mà CS tiến hành. Ta nên hiểu trong hoàn cảnh lịch sử nhất định nhiều khi vì miếng cơm manh áo mà đành fải hợp tác với cộng sản; nếu không hợp tác tại thời điểm đó nhiều khi mất đầu như chơi. Chính vì thế nhiều người phải chọn phương án an toàn cho gia đình và chấp nhận sự hợp tác cho dù không ưa.

Vì thế cách mà hai anh em nhà Kaczynski làm tôi cho là rất không ổn, không hề có nhân quyền cho dù Ba lan đã rã từ chế độ CS từ lâu.

Thanh, Hoa Kỳ
Nên nhớ sự thanh lọc chỉ áp dụng cho các chức vụ khá lớn trong một nước Ba Lan mới. Đây là hành động đúng thôi.

Quang Trực
Tôi hy vọng trong tương lai VN sẽ không còn bị cai trị bởi đảng CS nữa, nhưng không đến nỗi phải có những thanh lọc gắt gao như hai anh em sinh đôi này chủ trương ở Ba Lan. Cần thông cảm dưới cơ chế CS, không ai có thể làm khác hơn dưới áp lực của đảng, bây giờ dồn họ vào chân tường, chẳng khác nào củng cố cho đảng CS có lý do để kết hợp.

Hai ông tổng thống và thủ tướng Ba Lan này chống CS nhưng chính họ tư duy còn vướng mắc lề thói CS, thật đáng trách. Đây là một kinh nghiệm không nên vấp phải cho những ai chủ trương phục hồi dân chủ cho VN.