Tôn Vân Anh Warszawa, Ba Lan

	Tác giả nói việc thanh lọc không chỉ là ý kiến của hai anh em tổng thống và thủ tướng

Việc thanh lọc không phải là ý nguyện của hai anh em Kaczynski mà của phần đông trí thức Ba Lan bởi những người này hiểu được ý nghĩa của thanh lọc, hiểu được những óai oăm cho quốc gia khi thiếu thanh lọc.

Vấn đề chia rẽ trong dư luận Ba Lan không phải ở chỗ "có tiếp tục thanh lọc hay không" mà ở chỗ "thanh lọc như thế nào".

Thanh lọc cộng sản không phải là "trừng phạt" lại càng không phải là "phương pháp luận tội" những kẻ đã tiếp tay một cách hèn hạ với cộng sản. Ý nghĩa của thanh lọc, bài trừ cộng sản khỏi bộ máy nhà nước thể hiện rất rõ trong các bộ luật được biên sọat tại tất cả các quốc gia vừa thóat độc tài.

Thanh lọc trên hết là phương pháp duy nhất đảm bảo ổn định quốc gia. Vì hai lý do chính:

1. Những thông tin mà an ninh thu thập được từ các điệp viên, từ người cộng tác cùng an ninh không chỉ nằm trong khuôn khổ của một nhà nước cộng sản.

	Những tòa nhà mới dựng lên cạnh các bức tượng cũ của Ba Lan

Các dữ kiện liên quan tới những ngạch quan trọng nhất của nước nhà như quân đội, kinh tế, dân sự… và cả các tài liệu về cá nhân tưởng chừng như không có giá trị cũng được lưu giữ tại Liên Bang Nga Cộng Sản.

Hệ thống này được cộng sản gọi là "Các dữ liệu cá nhân liên đới”, tức là một thư viện thông tin thu thập từ những quốc gia CS được lưu trữ song song tại quốc gia đó và liên bang Nga . Họ, tên điệp viên và những gì điệp viên Ba Lan làm, thu thập đươc được lưu trữ tại Ba Lan và Moscow, điệp viên Cuba được lưu trữ tại Havana và Moscow, những ai đã và đang cộng tác cho cộng sản Việt Nam, làm những gì, ra sao thì được ghi danh tại Hà Nội và Moscow…

Vì vậy xuất hiện hai mối khủng bố những "nhà họat động”: từ phía công an chính trị trong nước và tình báo Nga Sô.

Các phương pháp khủng bố chỉ có thể có tác dụng khi điệp viên tiếp tục giữ các chức vụ đại chúng, có uy tín nhưng vẫn tiếp tục che dấu quá khứ của mình.

Và đó là lý do thứ nhất vì sao phải minh bạch hóa các nhà hoạt động đại chúng – vì đó là phương pháp duy nhất giải thóat những người này khỏi vòng kìm kẹp cộng sản. Nếu tiếp tục để những người này nằm dưới vòng kiểm sóat của CS trong và ngoài nước thì đây là biện pháp dễ dàng nhất đưa đất nước vào vòng kiểm sóat của kẻ thù nội và ngọai bang.

2. Kể cả sau khi thay đổi chế độ sang dân chủ, CS vẫn tiếp tục duy trì được cho mình "hệ thống điều hành ngầm”. Đây là hệ quả của chế độ cộng sản đã họat động từ nhiều năm.

Hệ thống điều hành ngầm không là chi khác mà là việc an ninh cộng sản thôi túng các mảng cuộc sống quan trọng nhất của quốc gia là kinh tế, xã hội hay kể cả truyền thông. Bởi các cơ quan tình báo, an ninh, trong xuốt quá trình cầm quyền của mình đã tự trang bị cho mình các dữ liệu đầy đủ hơn những dữ liệu đươc công luận biết tới, có trong tay những phân tích gia chuyên nghiệp, chúng nắm bắt và hiểu được trước nhất điều gì sẽ xảy ra trong tương lai gần và xa. Họ cũng là người biết rõ hơn ai hết về những chuyển biến của quốc gia mình và sẵn sàng hơn ai hết, đón nhận khỏanh khắc kết thúc độc tài tòan trị.

Điều đầu tiên các nhà cộng sản muốn nắm bắt ngay sau khi chuyển đổi cơ chế là hệ thống ngân hàng và mạng lưới thông tin. Điều này đã hiện hữu tại Ba Lan. Đầu những năm 90, vài năm sau khi Ba Lan dân chủ, người ta khám phá ra rằng có những ngân hàng chứa 100% nhân viên cùng ban quản trị là các cựu công an và an ninh chính trị, ngang nhiên nắm giữ vận mệnh tiền tài và cân bằng kinh tế Ba Lan.

Đưa ra ánh sáng

Việc nhân nhượng sự có mặt của thể chế cộng sản và những gì còn sót lại của CS vì vậy vô tình dựng lên một mô hình vô cùng nguy hiểm cho quốc gia.

Nung nấu CS trong lòng quốc gia mới, trong những ngạch quan trọng nhất của cuộc sống xã hội không khác gì việc trao trả tòan bộ các hệ thống mấu chốt trong nhịp sống đất nước cho một đội ngũ quân lính hùng hậu, chuyên nghiệp, hoạt động hiệu quả để phục vụ lợi ích cộng sản trong môi trường mới, với đầy đủ những trang bị cần thiết, kể cả những trang bị là những mấu chốt chưa dứt với tình báo và an ninh các quốc gia hậu cộng sản khác.

Mà cái giá phải trả so với tội ác cộng sản là còn quá nhẹ - chỉ không được giữ chức vụ đại chúng mà thôi.

Việc đưa ra ánh sáng những nhân vật giữ trọng trách trong bộ máy nhà nước, thông tin, giáo dục… không chỉ là hành động của một chiến dịch của cách mạng đạo đức tuy vấn đề đạo đức được đề cập ở đây theo tôi cũng rất xứng đáng. Một khi đã tiếp tay cho cộng sản để xâm hại tới quyền lợi người khác, có khi tới sát hại người khác trong môi trường độc tài thì kẻ tiếp tay cho độc tài phải trả giá cho những hành động của mình. Mà cái giá phải trả so với tội ác cộng sản là còn quá nhẹ - chỉ không được giữ chức vụ đại chúng mà thôi.

Chỉ những kẻ phạm tội mới khiếp sợ công lý và anh minh. Luật thanh lọc Ba Lan tính tội ác cộng sản vào nhóm các tội ác không bao giờ quá hạn. Tức cho phép điều tra, xử lý bất kể thời gian gây tội là lúc nào và quốc gia cộng sản còn tồn tại hay không.

Luật thanh lọc mới của Ba Lan, trái với cách trình bày của BBC, đã nhẹ nhàng hơn so với những gì đã có trong bộ luật trước kia. Luật mới từ bỏ vai trò của "Nhà Phát Ngôn Ích Lợi Đại Chúng” (Rzecznik Interesu Publicznego), tức cơ quan bảo vệ quyền lợi đại chúng từ trước tới nay từng nắm vai trò kiểm sóat các cơ quan, các hãng buôn đi ngược lại quyền lợi xã hội.

Hiện "Nhà Phát Ngôn Ích Lợi Đại Chúng” không còn can thiệp vào luật thanh lọc, không còn giữ vai trò giám sát nữa nên nếu ai đã từng cộng tác với cộng sản không nhất thiết bị Nhà Phát Ngôn Ích Lợi Đại Chúng chỉ điểm, ép đầu thú và vẫn có thể tìm được công việc béo bở cho mình. Ví dụ như tại các công ty tư nhân mặc dù những công ty này có vai trò không nhỏ trong kinh tế quốc gia. Thí dụ điển hình có thể kể ra đây là tỉ phú Jan Kulczyk, Ryszard Krauser hiện đang quản lý mạng viễn thông Ba Lan hay Zygmunt Solorz…

Một ví dụ tốt của thanh lọc cộng sản triệt để, hiệu quả và thành công có lẽ phải kể đến nước Czech, nơi đã đặt việc thanh lọc, giải thoát bộ máy nhà nước khỏi an ninh cộng sản lên hàng đầu, là một trong những việc quan trọng nhất mà quốc gia với thể chế dân chủ phải làm.

Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả. Quý vị có thể đọc thêm các bài về Balan hoặc kinh nghiệp khép lại quá khứ của Tây Ban Nha và Bulgaria ở các link bên cạnh.

...............................................................

Tùng, TP. HCM
Tôi thấy người nếu nào có tội thì mới bị trừng phạt chứ, người không có tội thì không bị trừng phạt. Đều đó thì có liên quan gì đến việc đi theo chủ nghĩa cộng sản hay không? Trừ khi các bác nghĩ hễ đi theo cộng sản là có tội. Còn nếu ai có tội thì người ấy phải bị kết tội. Mà khi đã bị kết tội, nếu phạm cùng một tội, cùng điều kiện tăng nặng hay giảm nhẹ hình phạt thì người phạm tội nào cũng phải được đối sử như người phạm tội nào.

Cùng một tội giết người, với cùng một điều kiện, một mức độ, người cộng sản phạm tội thì bị xếp vào tội ác không bao giờ quá hạn, còn người không theo cộng sản thì được ưu ái hơn. Tôi không đồng ý sự phân biệt như vậy.

Một người cộng sản không phạm tội, một người cộng sản tốt bụng thì tại sao không được giữ chức vụ đại chúng. Mục đích của việc minh bạch hóa nếu là giúp cho công chúng hiểu được quá khứ của người giữ chức vụ đại chúng thì tôi đồng ý, nếu chỉ để người dân thoát khỏi vòng kiềm kẹp của cộng sản như bác Tôn Vân Anh nói thì tôi không đồng ý.

Công ước về quyền Xã hội do cộng sản bảo trợ, nó đã là công ước thì nó có sự ràng buộc, công ước quy định người lao động không bị hạn chế quyền lập công đoàn, quy định trẻ nhỏ phải được phổ cập giáo dục miễn phí. Như vậy có gọi là kiềm kẹp không?có cần bỏ đi không?

Nếu luật thanh lọc chỉ nhắm vào tội ác do những người cộng sản gây ra, vậy những tội ác do người không theo cộng sản gây ra có cần được minh bạch không? có cần thanh lọc không? Nếu cần phải thanh lọc hết thì tại sao gọi là thanh lọc cộng sản mà không gọi là thanh lọc tội ác bất kể tội ác có nguồn gốc từ đâu.

Lee, Berlin
Chuyện tương tự các nước đông Âu khác như Đức, Tiệp đã làm từ lâu. Có ai từng nghe ở đó sau khi chính quyền mới lên bắt những người cộng sản ra trình diện, sau đó đi học tập cải tạo để từ bỏ chủ nghĩa Marx Lenin? Có ai nghe thấy những người cộng sản ở các nước này bị bắt bỏ tù không có án? Có ai nghe thấy những người cộng sản tại nước này bị ghi lý lịch ba đời và cấm không được tham gia chính quyền mặc dù không phạm tội? Quá khứ của các nước trên dưới thời cộng sản rất phức tạp.

Một chính quyền ngồi trên pháp luật đã gây nên nhiều chuyện phi pháp trong lúc cầm quyền, việc làm sáng tỏ những sự kiện như vậy trong khuôn khổ một nhà nước pháp quyền là điều cần thiết, có như vậy mới chấm dứt được được mấu thu! n, mới tiến tới hòa hợp dân tộc.

Tôi nghĩ rằng nếu ai đó không vi phạm nhân quyền, không ngồi trên luật pháp để tước đoạt tự do và nhân quyền của người khác thì chẳng có gì phải sợ cả. Nên nhớ rằng Việt nam đã ký vào tuyên ngôn nhân quyền của Liên hiệp quốc.

LHA, Warszawa, Ba Lan
Anh Tùng Sài Gòn vẫn chưa hiểu cặn kẽ những điều cơ bản trong cuộc tranh luận này. Không cần vẽ ra nhiều bộ luận hình sự vì thanh lọc không phải là bộ luật đặt ra để trừng phạt. Anh nói đúng, rằng nước nào cũng có gián điệp (tình báo).

Nhưng anh không nói rằng nước nào cũng phải có đội ngũ phản tình báo để hạn chế gián điệp. Điệp viên hành động dưới vai trò nhà ngoại giao thực hiện nhiệm vụ phục vụ đất nước. Khác hẳn với điệp viên hành động vì tiền, bán bí mật quốc gia cho nước ngoài đơn giản là phản bội đất nước và xã hội có quyền bỏ tù những người này để họ thôi không tiếp tục chà đạp quyền lợi quốc gia. Đây là những hiện tượng rất bình thường mà loài người đã biết phải đối phó ra sao với chúng.

Gián điệp và công an chính trị trong nhà nước cộng sản chẳng liên quan gì tới đề tài tình báo hết cả. Nhà nước độc tài và nhất là nhà nước cộng sản là nhà nước liên tục bị nằm dưới sự thống trị. Lênin chẳng từng đề ra như vậy trong cuốn “Nhà nước và cách mạng”. Nhà nước độc tài và cộng sản không đại diện cho công dân nước mình, không khăng khít với họ bởi lãnh đạo nhà nước “biết rõ hơn” công dân nước mình cần gì, coi họ như những kẻ đầy tớ và cần phải liên tục giám sát những kẻ nô tì này. Các giám sát viên là những người thực hiện nhiệm vụ quản đốc người dân dưới mọi lĩnh vực. Họ chẳng có liên quan gì tới James Bond 007 mà thực chất là những kẻ đâm thuê chém mướn nằm ngoài lề xã hội tại các nước dân chủ. Trong nhà nước độc tài thì họ là đội quân chủ đạo. Nhìn từ khía cạnh đạo đức thì tất nhiên những kẻ đâm thuê chém mướn phải bị trừng phạt. Thế nhưng có nên thực hiện bản án hay không thì loài người đã phải đưa ra câu trả lời lần đầu tiên vào năm 1945, khi độc tài chủ nghĩa dân tộc xã hội Hítle sụp đổ.

Tại phiên tòa xét xử, luật sư biện hộ đã nói rằng những người theo chủ nghĩa phát xít không thể bị xử tội bởi họ đã hoặc thực thi mệnh lệnh, hoặc hành động đúng như luật pháp nước Đức thời bấy giờ, đòi hỏi những người này truy lùng những loại người „kém chủng tộc”, tức trên hết là người Hồi Giáo hay kể cả… người Việt Nam. Tòa Án quốc tế ở Nurnberg khi đó đã phán, rằng những bộ luật vô nhân đạo không phải là những bộ luật có giá trị còn những kẻ gây án phải chịu trách nhiệm về tội ác mình gây ra.

Cộng sản đã cướp đi nhiều sinh mạng, vậy mà tại các quốc gia hậu cộng sản, người ta chỉ truy lùng những ai đã gây tội hình sự trong cơ chế cộng sản, còn những tội ác khác, với mức độ macro thì hoàn toàn để ngỏ. Nhẹ tay với cộng sản bởi người ta tin rằng, cộng sản sẽ không bao giờ còn trở lại, loài người nếm mùi khổ đau cộng sản như vậy đã đủ.

Ở đây, trong thanh lọc, ý nghĩa trừng phạt để răn đe là không có. Đòi hỏi công bằng đã nhường chỗ cho việc thuyết phục cộng sản không dùng vũ lực để đối phó, cầm cự hoặc trì hoãn chuyển đổi cơ chế. Những người cộng sản vì thế đã được hưởng vô phạt, tất nhiên là không công bằng so với tội ác họ gây ra, thế những đổi lại là đất nước không phải đổ máu khi từ giã cộng sản. Tôi muốn nhấn mạnh ý, rằng gián điệp nội bang trong thể chế độc tài khác xa định nghĩa tình báo và tội phạm hình sự. Điệp viên trong thể chế độc tài là cặn bã bần cùng nhất của một chế độ bần cùng, là hội ngộ của tội ác hình sự và phản bội tổ quốc cùng công dân nước mình. Trước kia, ở Ba Lan, người ta có chuyện cười chính trị thế này: „Đố bạn nhà nước thời bình khác nhà nước cộng sản như thế nào? - Khác như ghế ngồi khác ghế điện”.

Thanh lọc là vấn đề người VN cần bàn thảo ngay từ bây giờ. Cộng sản sẽ không còn tồn tại ở VN lâu nữa. Người Việt Nam đã được trang bị thêm bao kinh nghiệm quý giá từ những nước hậu cộng sản như Ba Lan, Tiệp, Hungary.

Người Việt phải biết tận dụng để không sa vào những lỗi lầm mà những nước đi trước đã phạm phải sau khi dành lại tự do. Tôi tin rằng người cộng sản cũng biết học hỏi kinh nghiệm và họ sẽ thoát vòng trừng phạt.

Chỉ có lịch sử mới phán xét họ, trừ khi họ quyết định dùng vũ lực chống lại quy luật tự nhiên. Thế nhưng trên hết, một đất nước Việt Nam tự do thật sự không được tự cho phép mình xây dựng quốc gia mới với tế bào ung nhọt, hội tụ những con người độc ác, được huấn luyện kĩ càng để hoạt động ngấm ngầm.

Ở Châu Âu mức độ của vấn đề có thể được coi là nhỏ hơn Việt Nam, vậy mà đã là một vấn nạn vô cùng bức bách.

Nhà nước không có ý nghĩa gì nếu giá trị văn hóa tạo nên dân tộc Việt Nam không còn được bảo tồn. Người Việt Nam ai ai cũng muốn nước Việt được tồn tại và giàu sang. Vậy nên lại càng không được để cho người Việt Nam tự lừa dối mình, đi theo những lý tưởng kiểu Lenin hay dân tộc cực đoan, tiếp tục dấn thân vào con đường mâu thuẫn với mọi giá trị của dân tộc Việt Nam.

Tùng, TP. HCM
Gửi bác Khánh Lâm, tôi thì chẳng bao giờ thích thanh lọc này nọ, ai gây tôi ác, người đó phải đền tội. Cái đó gọi là tuân thủ pháp luật chứ không gọi là thanh lọc.

Tôi cũng không đánh đồng ai với ai, tôi chỉ muốn nhấn mạnh, nhà nước không thể đề ra những hạn chế cho riêng một nhóm người nào nếu họ không là tôi phạm,nếu đất nước rơi vào tình trạng khó khăn nào đó thì nhà nước mới phải ban hành các hạn chế, nhưng những hạn chế này phải mở rộng với tất cả mọi người.

Giống như nếu anh là gián điệp thì anh có tội, đất nước nào cũng có tôi gián điệp, tội thì chỉ có một nhưng tại sao chính sách đối xử lại có sự phân biệt ?

Gián điệp CIA thì ít thanh lọc hơn những người cộng sản? Tôi không hiểu nổi. Mai mốt Việt Nam phải viết ra 5 hay 6 luật hình sự mất thôi, luật hình sự dành cho tội phạm là đến từ Mỹ, luật hình sự dành cho tôi phạm đến từ TQ, luật hình sự dành cho tội phạm là người dân tộc.

Khánh Lâm, Warsaw
Anh Hùng, Denver, Thanh lọc trong cách trình bày của tôi và cô Vân Anh hòan tòan không trái ngược nhau. Bài của cô Tôn Vân Anh là bài bình luận bài của BBC trước đó chắc vì thế chỉ nêu lên những điều đã được đề cập tại bài chủ.

Ý kiến của anh bình luận bài bình luận của cô Vân Anh, còn tôi nêu ý kiến của mình sau ý kiến của anh. Cách trình bày của tôi và cô Vân Anh hòan tòan không trái ngược nhau mà đơn giản là tôi trình bày về thanh lọc nhấn mạnh những điểm mà mọi người chưa rõ.

Nay lại có thêm ý kiến độc đáo của anh Tùng, Sài Gòn, tôi không thể không lên tiếng. Theo như anh Tùng nói thì chúng ta phải thanh lọc tất thảy những ai „có quá khứ”. Tức là bất kể quá khứ nào cũng phải thanh lọc? Và mọi giá trị tốt xấu cũng có thể nhào vào thành một?

Và nếu như vậy, trước khi thanh lọc, chúng ta sẽ phải lập ra danh sách những người từng gián điệp, từng ăn cắp, những người theo thiên chúa giáo và những người tóc nâu. Điều này tôi thấy rất phổ biến trong phương pháp tảy não trong nền giáo dục cộng sản, dùng thủ thuật đánh đồng mọi vật để xí xóa và làm lan mờ trách nhiệm, nhất là khi nói tới trách nhiệm của kẻ gây án.

Mỗi người có hệ ý thức riêng của mình mà anh Tùng gọi là tư tưởng. Nhưng nếu kẻ giết người coi tư tưởng của mình là cần giết người không có nghĩa là xã hội phải dung nhượng tư tưởng đó vì những kẻ với tư tưởng giết người đi ngược lại quyền lợi xã hội.

Đất nước dân chủ không truy tìm những kẻ cho tới bây giờ vẫn tôn thờ Lênin ý thức hệ mà lên án và trừng phạt những ai đã gây tổn thất cho con người và xã hội, những ai đã từng khủng bố, đe dọa, tra tấn, giam cầm hay đàn áp người khác.

Đây hòan tòan không phải là vấn đề mang tính chính trị. Kẻ gây án mặc quân phục không khá hơn những kẻ gây án khác. Bởi vậy chúng ta mới có cơ sở để đòi bồi thường chất độc da cam.

Đối với gián điệp CIA, tôi cho rằng gián điệp CIA có ít lý do để e ngại thanh lọc hơn những người CS. Lý do tôi đã nêu trên. Những gì CS gây nên mang nhiều tổn thất cho đất nước hơn những gì người Mỹ đã làm tại VN.

Minh bạch hóa tài liệu CIA liên quan tới VN cũng là việc chúng ta nên vận động, nhưng từ chỗ anh Hùng đang ở tới trung tâm CIA gần hơn từ nơi tôi là Warszawa thưa anh Hùng kính mến.

Hùng, Denver
Cám ơn bạn Khánh Lâm về những thông tin của bạn. Lần phản hồi thứ hai này của bạn đã cung cấp nhiều thông tin mới. Cũng phải nói luôn là tôi không sống ở Ba Lan và quả thực không hiểu nhiều về thanh lọc Cộng Sản ở đó.

Những nhận xét đầu tiên của tôi là nhận xét dựa trên bài của tác giả Vân Anh, nhằm trực tiếp vào bài viết của tác giả đó.

Nay đọc bài của bạn tôi có nhận xét thế này: Trước hết tôi ủng hộ hoàn toàn việc công khai hoá hoạt động của các ứng viên chính trị. Có điều không thể nào lại gói gọn sự việc đối với những người Cộng Sản được. Gián điệp của Nga Xô hoặc cựu an ninh thì phải công khai. Vậy còn gián điệp của CIA thì sao? Chắc chắn thời chiến tranh lạnh số lượng gián điệp của CIA cũng không ít chút nào cả. Và rồi còn các hoạt động khác nữa.

Tóm lại tôi ủng hộ một sự bạch hoá về quá khứ của các ứng viên chính trị. Cũng phải nhấn mạnh là cái nhìn này là khác với cái nhìn của tác giả Vân Anh đối với vấn đề thanh lọc. Nhìn sự việc này giống như việc ông Bush và ông Karry hồi nào phải công khai về giai đoạn chiến tranh Việt Nam của mình thì thấy cũng không có gì là to tát cả. Nhưng nó phải áp dụng cho toàn bộ các ứng viên và không bó hẹp trong các ứng viên cộng sản.

Mặt khác việc triển khai việc thanh lọc như thế nào để người ta không dùng thủ đoạn bẩn thỉu để loại bỏ lẫn nhau. Điều đó thì, không ở Ba Lan nên tôi không dám góp ý kiến.

Tùng, Sài Gòn
Theo tôi việc thanh lọc mà chỉ nhằm vào quá khứ cộng sản là hoàn toàn sai, nếu không thanh lọc thì thôi nhưng đã thanh lọc thì phải mở rộng cho mọi quá khứ, quá khứ phạm tội, quá khứ phong kiến, quá khứ di dân, quá khứ tin lành, quá khứ cơ đốc, quá khứ chủng tộc.

Tôi nghe nói, dưới cái nhìn của công ước về quyền chính trị, hành tinh này chỉ có một loại người, cho nên không có chuyện quá khứ này bị thanh lọc còn quá khứ kia thì không.

Cũng không thể, lấy chuyện Ba Lan ra so sánh với Việt Nam. Việt Nam tiến hành cải tạo dựa trên luật hình sự chứ không dựa trên tư tưởng chính trị. Cụ thể là ai có tư tưởng chia cắt đất nước (ủng hộ nước ngoài phá hiệp định Giơ-ne-vơ) người đó phải từ bỏ hành động đó. Hiệp định Giơ-ne-vơ là hiệp định bảo tòan lãnh thổ Việt Nam, ai xâm phạm hiệp định người đó vi phạm luật hình sự.

Luật hình sự không quan tâm anh có tư tưởng gì, anh ủng hộ ai cũng được nhưng anh có ý định chia cắt lãnh thổ thì anh bị trừng phạt, dù anh ở phe ta hay là phe địch.

Phạm Hoàng, Warsaw
Tôi sống ở đây hơn 15 năm, tôi chứng kiến sự thay đổi một cách ôn hòa, không có người Cộng Sản nào bị giết, bị đưa đi cải tạo hay trả thù cả, nên việc thanh lọc chỉ là vì quyền lợi bảo vệ nền tự do dân chủ pháp trị của Ba-Lan mà thôi.

Tôi kêu gọi các người làm chính trị, trong và ngòai nước hãy đến Ba-Lan học hỏi, để trong tương lai sắp tới Việt-nam chuyển quyền từ Cộng-Sản, Độc tài sang chế độ tự do dân chủ được êm thắm, tránh được trả thù, tập trung cải cải tạo hay thủ tiêu như thời Ông Diệm, hay chế độ CS sau năm 1954 ở Miền Bắc và sau 1975 ở Miền nam.

Linh, Moscow
Bạn ADK hãy đọc kỹ lại bài chủ và giải thích của Khánh Lâm! Ta phải hiểu rằng quá khứ cộng sản là thời kỳ cực kỳ đen tối của các nước Đông Âu, trong đó có Ba Lan. Thực tế các nước này từng là thuộc địa kiểu mới của Liên xô, dưới cái vỏ bọc là “khối các nước xã hội chủ nghĩa”.

Sự kiện kinh hoàng năm 56 ở Hungary và 68 ở Tiệp Khắc là bằng chứng cho điều đó. Ngày nay những thay đổi dân chủ ở nước Nga chưa hoàn toàn làm yên lòng nhân dân Balan, nhất là tổng thống Putin đã từng mang hàm trung tá điệp viên KGB.

Các nước Đông Âu và Baltic cần tăng tốc phát triển để đuổi kịp những người “anh em” trong ngôi nhà chung châu Âu. Do đó thái độ dứt khoát với quá khứ của họ là hoàn toàn hiểu được, miễn là bộ luật thanh lọc đáp ứng được các tiêu chuẩn của EU về nhân quyền.

Ỏ Việt Nam vấn đề này chưa thể đặt ra bây giờ nhưng cũng không thể loại trừ trong hồ sơ lưu trữ phố Lubianka có những tài liệu rất “nhạy cảm” về các nhà lãnh đạo nước ta trong quá khứ và hiện tại. Nếu quả thực vậy thì đây là mối nguy lớn đối với an ninh quốc phòng- độc lập tự chủ cho CHXHCN Việt Nam.

Diễm Hạnh, Warsaw
Đội ngũ dân chủ VN trong nước và hải ngoại có thể chia làm ba loại. Thành phần thứ nhất thì muốn bằng cách nào đó bắt tay với cộng sản để trong đà thay đổi thể chế được cùng cộng sản lên nắm quyền. Nếu thành phần này thực hiện được mục đích ắt hẳn sẽ bị cộng sản lợi dụng triệt để vì muốn hay không, người mới lên nắm quyền không thể điêu luyện bằng người từ mấy chục năm nay thâu túng toàn xã hội VN.

Thành phần thứ hai là thành phần thích “tin” nhiều hơn thích nhìn vào thực tiễn. Cứ tin rằng “miễn dân chủ là xong”. Thành phần này khó lòng cạnh tranh với thành phần thứ nhất vì chỉ đặt mục tiêu đưa VN tới dân chủ chứ không có những mục tiêu chính trị khác tuy lực lượng này có vẻ mang tư chất lành mạnh hơn.

Làm thế nào để xây dựng xã hội dân chủ sau khi thể chế CS tan vỡ là cả một vấn đề.

Thành phần thứ ba là những nhóm còn lại với những quá khứ và ý niệm về cộng sản khác nhau. Họ ủng hộ dân chủ nhưng mơ hồ và không tin tưởng vào thực lực đội ngũ dân chủ mới.

Ba thành phần này gộp lại dựng lên một bức tranh hội trường chính trị VN hậu cộng sản.

Khi tâm sự với người Ba Lan về VN cộng sản, câu tôi thường xuyên được người ta nhắc nhở là: “Lật đổ cộng sản không có gì là khó vì CS tự nó phải rạn vỡ sau một thời gian bởi không xã hội nào muốn khoan nhượng CS. Thế nhưng làm thế nào để xây dựng xã hội dân chủ sau khi thể chế CS tan vỡ là cả một vấn đề.”

Nếu VN sau chuyển đổi cơ chế vẫn tiếp tục công nhận cộng sản thì Vn sẽ không bao giờ dân chủ vì như vậy sẽ chỉ là đổi tên nước mà thôi – tức là một loại dân chủ trá hình, cao cấp hơn dân chủ xã hội chủ nghĩa hiện nay nhưng vẫn chưa dân chủ vì chưa thóat khỏi những thao túng cộng sản.

ADK, Hà Nội
Theo như giải thích của Khánh Lâm về mục đích của chính sách minh bạch này là nhằm bảo vệ lợi ích cử tri là không thuyết phục lắm.

Bởi vì, ở một xã hội dân chủ, người dân, các tổ chức xã hội và đảng đối lập sẽ giám sát hoạt động của đại biểu trúng cử. Thật không dễ dàng gì mà các dân biểu trước đây có liên quan đến CS lại sử dụng quyền lực của chính quyền để phục vụ lợi ích của Nga Sô.

Còn nếu, người dân Ba Lan còn sợ những dân biểu như vậy, thì họ có kiểm soát được những người đang nắm quyền lực hiện nay ở đất nước họ không? Hay là những người cầm quyền muốn sử dụng chính sách này để "dán" một mác "Cộng sản" lên các dân biểu đối lập khác, hạn chế khả năng cạnh trạnh, bởi vì chính quyền họ biết người dân rất sợ "Chủ nghĩa Cộng sản".

Điều tôi muốn nói là người dân Ba Lan hãy để quá khứ ở lại phía sau, bắt đầu xây dựng một xã hội mới, tiến bộ hơn.

Nếu cứ dùng quá khứ làm công cụ xây dựng xã hội. Đến một lúc nào đó " thái cực dĩ lai", trong tương lai Chủ nghĩa CS lại thực hiện một cuộc sàng lọc khát máu hơn, giống như quy luật giang hồ mối thù truyền kiếp. Xã hội lúc đó sẽ đi xuống, hơn nữa, dân tộc đó sẽ tự hủy hoại.

Vấn đề quan điểm hay tư tưởng cũng chỉ có ý nghĩa lịch sử. Tại một thời điểm, quan điểm này là đúng. Biết đâu 20 năm, nó đã lạc hậu và không phù hợp. Đó là quy luật của cuộc sống.

Hãy để các tư tưởng được tự do phát triển, không nên quá thiên vị một phía và hòan toàn cực đoan. Người dân Ba Lan hãy chấp nhận những dân biểu có quá khứ liên quan đến CS mà không cần phải bắt họ khai báo. Hãy đánh giá họ dựa trên cảm nhận và những lời hứa và việc họ đang làm cho cử tri.

Khánh Lâm, Warsaw
Thưa anh Hùng, Denver. Thứ nhất: Khi thanh lọc là khái niệm hòan tòan mơ hồ với các bạn thì đó một phần là lỗi của truyền thông độc lập đã không hội đủ thông tin chính xác về đề tài rất phổ biến xung quanh chuyển đổi cơ chế, đội ngũ dân chủ VN thì tôi chưa thấy có thảo luận xung quanh đề tài này bao giờ.

VN chưa có dân chủ nên chưa thật sự biết thế nào là thanh lọc, thế nào là đất nước hậu cộng sản. Trong khi đó BL đã trải qua. Bởi thế tôi bác bỏ hòan tòan ý kiến của Anh cho rằng những điều được đề cập tại đây là những điều "thì cũng là những gì mọi người đều đã biết."

Thanh lọc không có nghĩa bác bỏ các quyền công dân trong xã hội dân sự đối với cựu an ninh. Những người từng tiếp tay cho an ninh chính trị cộng sản vẫn được quyền ứng cử và nhiệm chức trong cơ chế nhà nước, chỉ có điều là họ không được quyền che dấu quá khứ gián điệp của mình. Bởi muốn người có chức vụ đại chúng thóat khỏi nguy cơ bị cộng sản lấy việc che dấu quá khứ làm cơ sở khủng bố.

Luật thanh lọc không cấm cựu điệp viên ra ứng cử, chỉ cấm họ không được dấu diếm quá khứ của mình trước cử chi khi vận động bầu cử.

Oái oăm duy nhất là tại các nước hậu cộng sản, hãn hữu lắm người ta mới bỏ phiếu cho cựu an ninh. Thế nên người trừng phạt cựu an ninh là cử chi chứ không phải luật thanh lọc hay những người thông qua bộ luật ó. Luật thanh lọc chỉ đảm bảo cho cử chi không bị cựu an ninh lừa gạt lá phiếu mà thôi.

Thứ hai: trang bị vũ khí nhưng phải trả tiền không có nghĩa là những liên lụy đã chấm dứt hòan tòan. Ngược lại, còn phụ thuộc nhiều hơn vì VN đâu có tiền! Thêm nữa, cứ cho là VN có rất nhiều tiền để mua vũ khí nhưng tại sao chỉ mua lại từ các nước hậu CS ma không sang các nước khác mà mua.

Thứ ba: Các so sánh luật thanh lọc tại Đông Âu với những gì VN trải qua sau 75 hay cải cách văn hóa của Mao thật sự là những so sánh khập khễnh một cách bẽ bàng.

Dưới sự cầm quyền một đảng tại VN sau 75 và độc tài Mao ở Trung Quốc, thanh lọc có nghĩa là bưng toàn bộ quần thể xã hội ra ngoài lề cuộc sống bình thường đồng thời đàn áp và khủng bố nhóm người này. Cũng chưa bao giờ trong thể chế cộng sản có giành chỗ cho quyền cử chi vì nước một đảng không có bầu cử tự do.

Thanh lọc trong thể chế dân chủ mang ý nghĩa hòan tòan ngược lại với những gì chúng ta từng chứng kiến tại Việt Nam. Thanh lọc là bộ luật đảm bảo cho tất cả mọi thành phần được hưởng quyền tự do, trong đó có quyền vô cùng quý giá là quyền được biết sự thật, được hỏi sự thật trong khuôn viên đại chúng.

Tiếp nữa: Thật là nhầm lẫn nếu các bạn coi thanh lọc là sáng kiến của Ba Lan. Ba Lan phải 5 năm sau khi chuyển đổi cơ chế mới bắt đầu vật lộn với thanh lọc. Muộn màng. Nhưng bởi trước đó, dân chúng Ba Lan chưa lấy đâu ra kinh nghiệm quốc gia hậu cộng sản. Các nước Đức, Tiệp thì ngay lập tức minh bạch hóa an ninh cộng sản nên hiện tại hai nước này không có vướng víu về thanh lọc.

Cần kết luận, rằng thanh lọc có nghĩa là minh bạch hóa trước mắt cử chi, trước xã hội và đại chúng. Còn nếu muốn coi thanh lọc là cách mạng đạo đức thì phải coi giá trị đạo đức ở đây nghĩa là không tặng bằng khen cho băng đảng gây án mạng.

Minh Nam, Hà Nội
Tôi đã đọc kỹ bài này. Nếu đúng như nội dung bài viết thì thanh lọc CS không phải là trả thù hay luận tội CS mà là ngăn ngừa những hậu quả tai hại của di sản CS.

Hùng, Denver
Bạn Hoàng Khánh Lâm: Thông tin trong phản hồi của bạn không có điểm gì mới mẻ cả. Nếu chúng không phải là đã nằm trong bài của tác giả Vân Anh, thì cũng là những gì mọi người đều đã biết (đối lập Việt Nam, đối lập Ba Lan,...). Vậy những thông tin mà bạn cho rằng người khác còn "chưa trang bị" là gì? Và thanh lọc theo bạn hiểu là như thế nào?

Bạn có thể chia sẻ cùng chùng tôi chăng? Cũng phải sửa lại một chút trong thông tin trong bài của bạn. Liên Xô trước đây đã từng trang bị cho quân đội Việt Nam, nhưng ngày nay việc "trang bị" này đã chấm dứt hoàn toàn. Hiện Việt Nam không được ai viện trợ vũ khí cả, mà mua món nào cũng phải trả tiền món đấy.

Hoàng Khánh Lâm, Warszawa, Ba Lan
Tôi sống tại Ba Lan từ những năm 80 khi Công Đoàn Đoàn Kết đang trong thời “nước sôi lửa bỏng” dưới vòng kìm kẹp cộng sản.

So những gì đối lập VN phải gánh chịu, quả thật những gì tôi được chứng kiến tại BL vẫn còn thua xa với thực tại VN hiện nay.

Phải nói là chính quyền Cộng sản VN hà khắc hơn nhiều trong việc xử lý đối lập. Lại nghĩ tới những mật vụ đang lộng hành tại VN bây giờ… sởn cả gai gáy.

An ninh BL thời đó đã tỉnh táo và làm mọi cách để trì hoãn thanh lọc trong khi những người mới lên cầm quyền vẫn còn những ngây thơ thế nên BL mới thiệt thòi hơn so với các nước láng giềng. Có lẽ một phần cũng vì đối với Nga Sô, BL là địa bàn chiến lược quan trọng hơn các nước khác nên Nga đã không dễ gì cắt rễ khỏi đất này, thế nên BL mới khổ. Việt Nam cũng vậy, còn nhiều liên lụy với Nga chưa dứt.

Thử hỏi ai, nước nào là nước trang bị vũ khí cho quân đội VN? An ninh cộng sản lấy nguồn sống từ đâu và triết lý hành động theo mô hình nào? Dạ thưa là mô hình Nga Sô chưa hết cộng sản. Ta nói nhiều về ảnh hưởng của Trung Quốc tới Việt Nam để quên Nga rõ rang là một sai lầm lớn.

Trước khi không đồng tình với các ý kiến “lo ngại trước việc luật minh bạch có hiệu lực ở BL” tôi cảm phục các bạn đã can đảm nêu ra được những ý kiến xanh rờn khi chưa trang bị cho mình đầy đủ các thông tin và không hiểu gì về thanh lọc. Không biết sau đây các bạn có đủ can đảm để nhìn vào vấn đề một cách khách quan?

Văn Doanh, Hà Nội
Tôi rất lo ngại trước việc luật minh bạch có hiệu lực ở Ba Lan. Đây sẽ là dấu hiệu ban đầu của một chế độ không khoan nhượng và hà khắc. Ba Lan có nguy cơ bước vào thời kỳ độc tài. Thật đáng tiếc Ba Lan lại là quốc gia khởi phát phong trào dân chủ tại Đông Âu. Hai anh em ruột nắm giữ hai vị trí then chốt là vấn đề không thể không lo ngại. Hệ thống chính trị Ba lan đã lộ một lỗ hổng đáng sợ.

ADK, Hà Nội
Tôi không tán thành với những gì đang thực hiện của chính quyền Ba lan liên quan đến việc lật lai hồ sơ để trừng phạt những người đã cộng tác với chính quyền cộng sản trước đây.

Những chính sách này, về bản chất, cũng không khác gì với chính sách của chính quyền cộng sản trước đây đã thực hiện sau khi giành chính quyền.

Ví dụ, như cuộc cách mạng văn hóa ở Trung Quốc, thực ra là cuộc thanh trừng các đối thủ chính trị. Phong trào " cải tạo tư sản" tại Việt Nam. So sánh như vậy để thấy được những chính sách của chính quyền Ba Lan đang áp dụng cũng ảnh hưởng của tư tưởng cộng sản.

Nếu nền chính trị hiện nay của Ba Lan được đánh giá là tự do chính trị, thì không nên có những chính sách " thanh trừng" như vậy. Lợi dụng chính sách này, chính quyền Ba Lan hiện nay rất dễ dàng loại bỏ những nhóm chính trị đối lập bằng cách gắn một bằng chứng liên quan đến chính quyền cộng sản trước đây. Kết quả cuối cùng là một nền chính trị tự do sẽ bị diệt vong, thay vào đó là một thế lực chính trị độc tài.

Một nền chính trị tự do sẽ là một sân chơi bình đẳng cho các nhóm xã hội, trong đó có cả những người theo chủ nghĩa cộng sản.

Hùng, Denver, Hoa Kỳ
Những ngôn từ như "thanh lọc", "tội ác", "đưa ra ánh sáng", "cái giá phải trả", "không phải là sự trừng phạt"... mà bạn Tôn Vân Anh sử dụng nghe ra sao mà quen thuộc thế nhỉ?

Nghĩ một lúc thì người đọc hẳn sẽ nhận ra nó giống y như những gì người ta đã làm ở Việt Nam sao năm 1975. Vào lúc đó người ta cũng muốn "thanh lọc", muốn "đoạn tuyệt với quá khứ tội ác", muốn "thoát khỏi ảnh hưởng của gián điệp nước ngoài", và người ta cũng khẳng định rằng đó "không phải là trừng phạt", "không phải nhà tù"... "Cái giá" thì đại khái cũng giống nhau, là không được làm cái này, không được làm cái kia. Hoá ra xã hội dân chủ và xã hội cộng sản cũng giống nhau quá nhỉ.

Tôi cảm giác bài giải thích của bạn Vân Anh giống như sao lại một tài liệu "cải tạo" nào đó của chính quyền Việt Nam sau 75, chỉ việc thay mấy từ "chế độ cũ" thành ra "Cộng Sản", "CIA" thay bằng "an ninh Moscow", "các thế lực thù địch" hay là "thù trong giặc ngoài" thì thay bằng "Cộng Sản trong và ngoài nước", rồi thay "xã hội xã hội chủ nghĩa" bằng "Xã hội dân chủ". Thế là xong.