Bronislaw Geremek là nhân vật chủ chốt trong phong trào Đoàn Kết

Ông Geremek, 76 tuổi, qua đời khi chiếc xe hơi chở ông, đụng phải một xe hơi khác đang di chuyển, tại miền Tây Ba Lan chiều Chủ nhật.

Ông từng là một trong những cố vấn chủ chốt của ông Lech Walesa, lãnh tụ Công đoàn Đoàn kết, người đã góp phần lật đổ chế độ cộng sản tại Ba Lan.

Ông Geremek từng làm Ngoại trưởng Ba Lan trong thời gian từ 1997 – 2000 và làm nghị viên Quốc hội Châu Âu từ năm 2004.

Người phát ngôn cảnh sát Hana Wachowiak cho hay ông Geremek bị thiệt mạng khi chiếc Mercedes của ông đâm vào một chiếc xe tải ở gần thành phố Lubien ở miền tây.

Phản kháng

Trong suốt cuộc đời gắn liền với những thành tích to lớn của mình, ông Geremek đã có đóng góp được cho là lớn lao nhất khi là một trong những nhà lãnh đạo của các thương thảo bàn tròn giúp đưa tới cuộc bầu cử năm 1989.

Cuộc bầu cử này cuối cùng đã đưa phong trào Đoàn kết lên nắm quyền lực, diễn biết dẫn tới một kết thúc ôn hoà đối với sự kiểm soát của chủ nghĩa Cộng sản tại Ba Lan.

Sự thay đổi quyền lực đạt được thông qua đàm phán và đối thoại này đã đem lại một hình mẫu ứng xử cho các quốc gia trong Hiệp ước Warsaw.

Vai trò của Geremek trong các cuộc đàm phán đưa ông trở thành một trong những người hướng dẫn của cái được chính ông gọi là “sự chuyển giao bất bạo động từ chế độ toàn trị tới các nền dân chủ tự do”.

	Geremek từng là một trong những cố vấn chủ chốt của ông Lech Walesa

Cuộc đời của ông cũng như tương lai của Ba Lan đã có một bước ngoặt quan trọng khi ông và Tadeusz Mazowiecki, sau này làm thủ tướng, tới Gdansk vào tháng 8 năm 1980 với một bản tuyên ngôn có chữ ký của 64 nhà trí thức hàng đầu.

Những vị trí thức này ủng hộ các công nhân đình công ở xưởng đóng tàu nổi tiếng có tên gọi “Xưởng đóng tàu Lê-nin”.

Lech Walesa, lãnh tụ của Công đoàn Đoàn kết, một phong trào công đoàn độc lập, đã yêu cầu hai người ở lại và trở thành những cố vấn của công nhân.

Sự hợp tác giữa các trí thức và công nhân đã là một nhân tố then chốt làm cho Công đoàn Đoàn kết trở thành một lực lượng biến đổi cực kỳ mạnh mẽ.

Geremek đã bị Chính phủ Cộng sản bỏ tù vì các nỗ lực của ông khi đạo luật quân sự được áp đặt vào tháng 12 năm 1981.

Sự kiện bức tường Berlin sụp đổ cũng đã trở thành một biểu tượng mạnh mẽ, hữu hình chỉ ra sự cáo trung của nền cai trị bá chủ của chủ nghĩa cộng sản ở Đông Âu.

Biểu tượng này đã dễ dàng làm quên đi vai trò dẫn dắt của Phong trào Đoàn kết ở Ba Lan, vốn đã làm tan biến kỷ nguyên ‘bất khả chiến bại’ của các thể chế độc tài, là thành viên của Hiệp ước Vác-sô-vi.

Công đoàn Đoàn kết đã mở đường cho sự tự do và tích hợp các thể chế Phương Tây của các quốc gia vệ tinh Xô-viết và ngay cả các nước cựu cộng hoà của Liên bang Cộng sản này.

Tháng Sáu 1989, sau khi Công đoàn Đoàn kết giành thắng lợi trong bầu cử, Geremek nói: "Ngọn gió lịch sử thường chống lại người Ba Lan chúng tôi. Cuối cùng thì gió cũng đi đúng hướng."