Nik Gowing BBC News, Tbilisi

	Ngoại trưởng Pháp Bernard Kouchner đang dẫn đầu các cố gắng ngoại giao

Giới ngoại giao châu Âu và thế giới cho hay họ đang vất vả trong việc đưa ra sáng kiến để giải quyết xung đột giữa Nga và Gruzia.

Đã có quan ngại rằng tình trạng bạo lực có thể trở nên tồi tệ nhất từ khi kết thúc Thế Chiến II.

Một số nhà ngoại giao thậm chí còn so sánh các sự kiện hiện nay với việc Đức Quốc xã thôn tính Sudetenland.

Trong suốt hơn 25 năm theo dõi tình hình ngoại giao quốc tế, chưa bao giờ tôi chứng kiến dư luận bi quan và bất mãn về hành động của một quốc gia là Nga như lúc này.

Và không chỉ có tôi nghĩ như vậy. Ngay cả các nhân vật trong chính phủ hai bên đang đối đầu nhau trong xung đột Nam Ossetia đều nói thế.

Sau khi bỏ ra hơn một ngày tiếp xúc với họ trong các cuộc thảo luận riêng ở miền bắc nước Ý, nhiều người vẫn tỏ ra ngỡ ngàng trước phản ứng mạnh mẽ của Nga.

Ngoại trưởng Thụy Điển Carl Bildt nói khi chúng tôi đáp chuyến bay của không lực hoàng gia nước ông từ một căn cứ không quân của Thổ Nhĩ Kỳ đi Tbilisi: "Khả năng của Nga đã quá rõ ràng".

"Thế nhưng khả năng là một chuyện còn ý định thì lại là chuyện khác.
Thậm chí cho dù nhiều tuần nay Nga đã tăng cường hoạt động tại vùng Kavkaz phía bắc biên giới với Gruzia."

'Thách thức to lớn'

Tại Tbilisi, không thấy rõ các dấu hiệu cho thấy chiến đấu cơ của Nga đã bỏ bom nơi đây.

Một vài trực thăng của quân đội Gruzia đỗ trên mặt cỏ. Khi chúng tôi hạ cánh và chuẩn bị vào bến đỗ, tôi còn thấy máy bay của ông Ngoại trưởng Pháp Bernard Kouchner đậu ngay cạnh khu đón khách VIP xây kiểu Soviet cũ.

Sau đó nó cất cánh, mang ông ngoại trưởng tới Moscow để làm trung gian đàm phán ngừng bắn giữa hai bên.

Ngoại giao châu Âu cũng xé lẻ tới nỗi ông ngoại trưởng đại diện cho 27 thành viên Liên hiệp châu Âu phải ngừng lại vài phút để tham vấn người đứng đầu Ủy ban châu Âu gồm tới 47 nước thành viên.

Điều này trái lại những gì Nga đã ký kết về giải quyết xung đột bằng hình thức hòa bình.   Tổng thư ký Ủy ban châu Âu Terri Davis

Ông Bildt, một nhân viên ngoại giao kỳ cựu từng thử lửa tại Bosnia và Kosovo, chỉ có thể nhún vai nhìn chiếc máy bay của ông Kouchner cất cánh trong ánh mặt trời thiêu đốt của xứ Gruzia.

Ông nói với tôi trên máy bay rằng thách thức ngoại giao trong việc kiềm chế các dự tính của Nga là "vô cùng to lớn trên mọi khía cạnh".

Lo ngại của giới ngoại giao EU và Nato là sau Nam Ossetia và có thể Abkhazia, Moscow sẽ tiếp tục nhòm ngó khu vực Crimê thuộc Ukraina, và rồi chính bản thân Ukraina.

Không có chương trình

Đây là lần đầu tiên trong suốt lịch sử 60 năm của Ủy ban châu Âu có việc hai nước thành viên thay vì đàm phán hòa bình đã sử dụng vũ lực để dàn xếp bất đồng.

Việc Thổ Nhĩ Kỳ xâm lược đảo Síp năm 1974 không được tính.

Cùng với Tổng thư ký Ủy ban châu Âu Terri Davis, ông Bildt có mặt ở Gruzia để đánh giá tình hình trước khi có cuộc họp khẩn của EU tại Brussels vào thứ Tư tới.

Ông Davis nói: "Chuyện này chưa từng có tiền lệ. Quốc tế chưa bao giờ cho phép một nước tiến vào một quốc gia khác để bảo vệ công dân của mình".

Được tin có khoảng 70.000 công dân Nga hiện sinh sống tại Nam Ossetia.

"Điều này trái lại những gì Nga đã ký kết về giải quyết xung đột bằng hình thức hòa bình."

Tôi hỏi ông Bildt liệu bây giờ ông mới họp với Ngoại trưởng Gruzia thì có muộn không.

"Tất nhiên là muộn rồi vì chiến sự đã diễn ra."

"Chúng ta đáng ra phải hành động quyết liệt hơn ngay khi thấy các diễn biến tại khu vực. Tình hình phức tạp leo thang từ lâu nay, đã nhiều tuần, nhiều tháng."

Ông Bildt và ông Davis có 36 tiếng đồng hồ ở Gruzia.

Hai ông không có chương trình cụ thể, không có danh sách các cuộc gặp nào.

Chỉ có họa may là lòng quyết tâm tìm hiểu những gì đang diễn ra trước khi EU và Nato đưa ra quyết định khó khăn để đáp lại cảnh báo của Phó Tổng thống Mỹ Dick Cheney, rằng sự hung hăng của Nga "không thể tiếp tục mà không bị phản ứng".