Đoàn Xuân Lộc Nghiên cứu sinh về Quan hệ Quốc tế tại London Metropolitan University

	Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ diễn ra vào ngày 4.11 năm nay

Đó là hai câu hỏi mà những ai quan tâm đến cuộc bầu cử tổng thống tại Mỹ thường đặt ra trong thời gian vừa qua.

Xin giới thiệu cuộc trò chuyện giữa nghiên cứu sinh Đoàn Xuân Lộc với tiến sỹ Henning Meyer, nghiên cứu viên tại Global Policy Instute, và tiến sỹ Bruce Pilbeam, giảng viên về Mỹ học tại khoa Quan hệ Quốc tế của London Metropolitan University.

Câu hỏi đầu tiên cho hai vị là theo ông, ứng cử viên nào sẽ giành chiến thắng?

Tiến sỹ Henning Meyer: Ông Barack Obama sẽ giành chiến thắng vì tôi nghĩ rằng cảm nhận chung của người Mỹ lúc này là muốn đất nước họ có một đường lối chính trị mới. Ông McCain, dù muốn hay không cũng có liên hệ với chính quyền Bush. Đó là một bất lợi cho ông.

Khủng hoảng tài chính cũng đã làm mọi người quan tâm đến các chính sách về kinh tế. Và một câu hỏi lớn được đặt ra là làm thế nào để có thể giải quyết cuộc khủng hoảng.

Ông Obama, một người trẻ hơn ông McCain đến 25 tuổi, là một nhà lãnh đạo rất năng động, cấp tiến và có sự thu hút đặc biệt, khả năng thích ứng với hoàn cảnh cụ thể, và đặc biệt có một tầm nhìn rộng.

Trong khi đó, mặc dầu ông McCain là một người có thiện chí, quan niệm của ông là quan niệm của một người của thế kỷ 20, không còn thích ứng với những thách đố nước Mỹ và thế giới phải đương đầu trong thế kỷ 21 này.

Tiến sỹ Bruce Pilbeam: Lý do làm tôi tin rằng ông Obama thắng không chỉ vì theo các cuộc thăm dò ông đang dẫn xa đối thủ của mình, mà vì ông đã vận động tranh cử quyết liệt tại các bang có truyền thống là lãnh thổ của đảng Cộng hòa, trong đó có Ohio, Virginia và Colorado.

Đây là những bang mà ông Bush đã thắng vào năm 2004. Các cuộc thăm dò cho thấy ông Obama có nhiều cơ hội giành thắng lợi một số trong những bang này.

Sẽ có một sự thay đổi lớn trong chính sách đối ngoại của Mỹ nếu ông Obama trúng cử.   Henning Meyer

Trong khi đó, ông McCain chỉ nhắm vào bốn bang của đảng Dân chủ và ông không dẫn bất cứ bang nào trong số những bang này. Do đó, ông McCain đang ở vào ‘tư thế phòng ngự’. Ông cần phải thắng tất cả những bang mà ông Bush đã thắng vào năm 2004 thì mới có cơ hội.

Theo tôi, Obama ở vào thế thuận lợi này phần vì sự bất tín nhiệm của ông Bush và phần cũng tại uy tín chung của đảng Cộng hòa. Tuy vậy, nguyên nhân chính dẫn đến việc ông Obama dẫn xa đối thủ của mình trong những tuần gần đây là vấn đề kinh tế.

Đối diện với một cuộc khủng hoảng phong cách và dáng vẻ bề ngoài đóng một vai trò quan trọng. Người ta thường đánh giá ứng viên dựa trên dáng vẻ bên ngoài đó, mặc dầu không biết rõ ứng viên đó thực chất có khả năng để giải quyết cuộc khủng hoảng hay không.

Tiến sỹ Henning Meyer: Sẽ có một sự thay đổi lớn trong chính sách đối ngoại của Mỹ nếu ông Obama trúng cử.

Đường lối ngoại giao của ông sẽ hoàn toàn trái ngược với tổng thống Bush, và gần với châu Âu hơn. Ông sẽ nhấn mạnh các biện pháp ngoại giao, luật pháp quốc tế và cũng có thể sẽ chấp nhận thỏa hiệp để giải quyết các xung đột trên thế giới.

Tiến sỹ Bruce Pilbeam: Tôi không nghĩ rằng sẽ có một sự cắt đứt với chính sách đối ngoại của ông Bush như nhiều người mong đợi trong trường hợp ông Obama thắng cử.

Lợi thế của ông là trong mắt của thế giới, ông không có liên hệ gì với ông Bush. Điều đó, làm cho ông gần gũi với các lãnh đạo tây Phương khác và có thể cũng giúp ông dễ dàng thực hiện các chính sách ngoại giao.

Ông cũng được coi là người điềm tĩnh và thận trọng và do đó được thế giới nể trọng. Cũng vì những lợi thế đó, có thể ông tìm cách dùng các biện pháp ngoại giao, và hợp tác với LHQ và các nước khác để giải quyết vấn đề.

Tôi không nghĩ rằng sẽ có một sự cắt đứt với chính sách đối ngoại của ông Bush như nhiều người mong đợi trong trường hợp ông Obama thắng cử   Bruce Pilbeam

Tuy vậy, tôi cho rằng, cũng giống như các tổng thống tiền nhiệm của mình, ông vẫn đặt quyền lợi của nước Mỹ lên trên hết. Việc ông nói sẵn sàng dùng vũ lực tấn công lực lượng al-Qaeda tại Pakistan là một ví dụ.

Giả sử có một chiến thắng của Obama, sẽ có những cải thiện quan trọng trong quan hệ Âu-Mỹ hay Mỹ với LHQ?

Tiến sỹ Henning Meyer: Đúng vậy, nếu ông Obama thắng, quan hệ Mỹ với châu Âu, và LHQ cũng như thế giới nói chung sẽ có những thay đổi.

Theo tôi, để giải quyết các hồ sơ lớn, như cuộc khủng hoảng tài chính hiện tại chẳng hạn, một mình nước Mỹ không thể làm được. Mỹ cần có sự cộng tác của châu Âu cũng như nhiều nước lớn khác như Trung Quốc, Ấn Độ, Nga, Brasil.

Tuy vậy, tôi nghĩ rằng để giải quyết các hồ sơ lớn trên thế giới, như khí nóng toàn cầu, hay cuộc chiến chống khủng bố, Mỹ và châu Âu cần đóng vai trò chủ đạo. Nói thế không có nghĩa là tôi coi nhẹ những châu lục hay nước khác.

Liên quan đến vài trò của LHQ, theo tôi đã đến lúc tổ chức này cần được cải tổ để đáp ứng những thách đố mới mà thế giới đang phải đương đầu. Tuy vậy, trong thời gian qua, thay vì ủng hộ việc cải tổ LHQ, Mỹ không những cắt giảm tài trợ mà còn coi thường LHQ khi tiến hành xâm chiếm Iraq mà không cần sự chấp thuận của tổ chức này.

Chủ đề chính của cuộc vận động năm này là ‘thay đổi’. Liệu có những thay đổi lớn trong chính sách của Mỹ trong bốn năm tới?

Tiến sỹ Bruce Pilbeam: Trong vận động tranh cử tại Mỹ, các ứng viên thường giới thiệu mình như là những người mang đến thay đổi, bằng cách này hay cách khác, trừ khi họ vận động để thay thế một người sắp mãn nhiệm có uy tín.

Theo tôi, người Mỹ đang có một thái độ khinh thị lớn đối với chính quyền hiện tại. Đa số người Mỹ hôm nay cho rằng nước Mỹ đang đi sai đường. Đó cũng là lý do tại sao cả hai ứng viên đều tìm cách diễn tả mình như là ứng viên có thể mang đến thay đổi.

Nhưng điều đó rõ ràng là rất khó đối với ông McCain, vì có nhiều ý kiến cho rằng chính quyền của ông là một chính quyền Bush thứ ba. Với ông McCain, khả năng tiếp tục các chính sách của Bush có thể dễ dàng thấy. Ông là người ủng hộ mạnh ‘cuộc chiến chống khủng bố’; và ông cũng là người ủng hộ các chính sách đối nội của Bush, như cắt giảm thuế.

Chính quyền của Obama sẽ mang đến những thay đổi về phong cách, nhưng có thể không có một thay đổi lớn về chiến lược chung như nhiều người hy vọng.

Liên quan đến các chính sách về kinh tế tôi không đồng ý với ý kiến cho rằng chính phủ của ông Obama sẽ mang tới những thay đổi rõ ràng vì với việc ông nói ông có thể giữ lại Bộ trưởng Tài chính Henry Paulson trong thời kỳ chuyển tiếp chứng tỏ sẽ không có một sự cắt đứt lập tức với các chính sách hiện tại của tổng thống Bush.