Khoa học gia TQ 'chỉnh sửa gene người' bị án tù ba năm

Một khoa học gia Trung Quốc, người tuyên bố đã tạo ra những em bé được chỉnh sửa gene đầu tiên trên thế giới, vừa bị tù với mức án ba năm.

Ông Hạ Kiến Khuê (He Jiankui) bị kết tội vi phạm lệnh cấm của chính phủ với việc tiến hành thử nghiệm trên phôi người; mục tiêu của ông Hạ là nhằm tìm cách bảo vệ các phôi đó miễn nhiễm HIV.

Hạ Kiến Khuê 'chỉnh gene trẻ em' trái quy định

Giới khoa học nghi ngờ kết quả 'chỉnh sửa gene' của TQ

Những bộ não tạo từ da người

Ông đã bị quốc tế lên án khi công bố về các thử nghiệm này, và về sự ra đời của cặp song sinh hồi tháng Mười Một năm ngoái.

Tân Hoa Xã nói rằng một em bé thứ ba cũng đã chào đời vào cùng thời điểm, nhưng trường hợp này trước đó chưa được xác nhận.

Chính quyền địa phương tại tỉnh Quảng Đông nói rằng họ đang giữ các bé để theo dõi sức khỏe.

Cùng với việc bị án tù, ông Hạ bị phạt ba triệu nhân dân tệ (430 ngàn đô la Mỹ).

Tòa cũng ra mức án nhẹ hơn đối với hai người nữa, là Zhang Renli và Qin Jinzhou, về tội đồng lõa với ông Hạ trong việc tiến hành các thử nghiệm.

Tòa án ở Thâm Quyến nói rằng những người này đã hành động "nhằm tạo danh tiếng và trục lợi cá nhân", và đã "gây gián đoạn trật tự y tế" một cách nghiêm trọng, Tân Hoa Xã tường thuật.

"Họ đã đi quá giới hạn đạo đức trong công tác nghiên cứu khoa học và trong nghề y," tòa án nói thêm.

Chuyện gì đã xảy ra năm ngoái?

Ông Hạ tuyên bố việc ra đời của cặp song sinh đã được chỉnh sửa gene, hai bé được đặt tên là Lula và Nana, trong một video do hãng tin AP quay vào tháng 11/2018.

Về các thử nghiệm của mình, ông Hạ nói: "Tôi hiểu rằng công việc của mình sẽ gây tranh cãi, nhưng tôi tin rằng các gia đình cần có công nghệ này, và tôi sẵn sàng vì họ mà nhận những lời chỉ trích."

Sau khi video được công bố, cộng đồng khoa học ở cả Trung Quốc lẫn trên thế giới đã nhanh chóng phản ứng mạnh mẽ.

Thái Lan: Vụ ''xưởng trẻ em'' có kết thúc rối rắm

'Thà cất trứng còn hơn cưới nhầm chồng'

Chính quyền Trung Quốc đặt ông Hạ dưới sự điều tra của cảnh sát, và ra lệnh ngưng các hoạt động nghiên cứu của ông.

Ông cũng bị sa thải khỏi trường đại học nơi ông là phó giáo sư, Đại học Khoa học Công nghệ Nam Phương tại Thâm Quyến.

Viện Khoa học Trung Quốc ra tuyên bố về ông Hạ, nói viện "kiên quyết phản đối" việc chỉnh sửa gene ở người.

"Trong hoàn cảnh hiện thời, việc chỉnh sửa gene ở phôi thai người vẫn liên quan tới rất nhiều các vấn đề kỹ thuật chưa được giải đáp, có thể dẫn tới các rủi ro không lường trước, và vi phạm tới sự đồng thuật của cộng đồng khoa học quốc tế," tuyên bố của viện nói thêm.

Kết quả nghiên cứu sau đó cho thấy ông Hạ có thể đã tạo ra ở các bé một thay đổi y học khiến tuổi thọ các em bị rút ngắn đáng kể.

Việc thử nghiệm được thực hiện thế nào?

Ông Hạ tiến hành các thao tác trên một gene có tên là CCR5.

Đây là bộ gene quan trọng đối với hệ miễn dịch, nhưng cũng là cánh cửa để virus HIV đi qua, thông qua các tế bào nhiễm bệnh.

Việc chỉnh sửa CCR5 sẽ đóng cánh cửa đó lại, giúp cho con người chống lại được HIV.

Theo South China Morning Post, ông Hạ đã chọn bảy cặp vợ chồng dị tính muốn có con để tham gia thử nghiệm. Những người chồng bị nhiễm HIV, nhưng những người vợ thì không.

Ông Hạ đã dùng phương pháp thụ tinh nhân tạo IVF để tạo phôi thai, và dùng kỹ thuật chỉnh sửa gene, được biết đến với tên gọi CRISPR-Cas9, để làm thay đổi gene CCR5.

Sau đó, ông làm giả tài liệu để qua mặt được quá trình đánh giá đạo đức bắt buộc, và thêu dệt thông tin để các bác sỹ do không biết mà cấy các phôi thai đã được chỉnh sửa gene vào hai người phụ nữ.

Hậu quả toàn diện đối với các em bé có gene bị chỉnh sửa hiện vẫn chưa rõ là gì, nhưng các tác động của nó là lâu dài.

Bất kỳ việc chỉnh sửa gene nào cũng sẽ được di truyền lại cho các thế hệ sau, dẫn đến việc làm thay đổi nhân chủng vĩnh viễn.

Điều này thậm chí còn phức tạp hơn trong trường hợp thử nghiệm của ông Hạ.

Hồi đầu tháng này, khi nghiên cứu gốc của ông Hạ được công bố lần đầu tiên, các khoa học gia nói rằng các kết quả không cho thấy những gì mà ông Hạ tuyên bố trước đó.

Khi ông Hạ can thiệp vào gene, họ nói, ông ta đã không tạo ra chính xác sự thay đổi cần thiết để giúp các bé miễn nhiễm khỏi HIV.

Thay vào đó, ông Hạ dã tạo ra các chỉnh sửa gene chưa từng được biết đến trước đó, và hậu quả của việc này cho đến nay vẫn chưa rõ sẽ là gì.