Hậu Brexit: Giới ngoại giao EU được thông báo về thỏa thuận

Các đại sứ EU đã nhận được một bản tóm tắt vào Ngày Giáng sinh về thỏa thuận thương mại hậu Brexit đạt được với Vương quốc Anh.

Trưởng đoàn đàm phán của EU Michel Barnier đã cập nhật về thỏa thuận, đạt được sau nhiều tháng đàm phán căng thẳng về quyền đánh bắt và các quy tắc kinh doanh.

Các nghị sĩ sẽ bỏ phiếu về thỏa thuận này tại Quốc hội vào ngày 30 tháng Mười Hai, trong đó Vương quốc Anh sẽ ra khỏi các quy định giao thương hiện tại vào ngày 31 tháng Mười Hai.

Tài liệu dài 1.246 trang, trong đó có khoảng 800 trang phụ lục và chú thích, đã được BBC xem.

Thỏa thuận Brexit: 10 điều cần đi tìm lời giải

EU và Anh đạt thỏa thuận giờ chót về thương mại hậu Brexit

Brexit vẫn bế tắc vì chuyện đàn cá nước Anh

Thấy gì về thế giới và Việt Nam trong năm 2020?

Bản tóm tắt dài 34 trang của thỏa thuận đã được công bố trên trang mạng của chính phủ Anh, nhưng không phải là toàn bộ văn bản.

Đảng Lao động nói đây là một "thỏa thuận mỏng manh" nhưng họ sẽ ủng hộ nó như một giải pháp thay thế duy nhất cho không có thỏa thuận nào, có nghĩa là thỏa thuận sẽ giành được sự chấp thuận.

Nghị viện châu Âu cần phải phê chuẩn thỏa thuận này nhưng không có khả năng thực hiện cho đến năm mới, có nghĩa là việc áp dụng nó sẽ chính thức là tạm thời cho đến khi đó.

Sebastian Fischer, phát ngôn viên của phía Đức, nước Chủ tịch Hội đồng Liên minh châu Âu, nói đùa trước cuộc họp của các nhà ngoại giao EU rằng ông rất mong đợi "bởi vì không gì vui hơn là được đón Giáng sinh giữa các đồng nghiệp giãn cách xã hội".

Trong khi đó, Bộ trưởng các vấn đề Châu Âu của Pháp Clement Beaune cho rằng đây là một "thỏa thuận tốt", đồng thời nói thêm rằng EU đã không chấp nhận một thỏa thuận "bằng mọi giá".

"Tin tức rất vui"

Trong một thông điệp video Giáng sinh, được đăng trên Twitter vào tối thứ Năm, Thủ tướng Boris Johnson đã giơ ra bản sao dự thảo của văn kiện.

Ông nói: "Tối nay, vào đêm Giáng sinh, tôi có một món quà nhỏ cho bất kỳ ai có thể đang tìm kiếm thứ gì đó để đọc trong khoảnh khắc ăn trưa buồn ngủ sau Giáng sinh, và nó đây, tin tức đây, tin rất vui vì đây là một thỏa thuận.

"Một thỏa thuận mang lại sự chắc chắn cho các doanh nghiệp, du khách và tất cả các nhà đầu tư ở đất nước chúng ta từ ngày 01 tháng Giêng. Thỏa thuận với những người bạn và đối tác của chúng ta ở EU."

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen mô tả thỏa thuận là "công bằng" và "cân bằng", đồng thời cho rằng đây là "thời điểm để lật sang trang và nhìn về tương lai". Vương quốc Anh "vẫn là một đối tác đáng tin cậy", bà nói thêm.

Bế tắc 4 năm rưỡi sau khi Anh bỏ phiếu rời EU, thỏa thuận này sẽ xác định mối quan hệ tương lai trong nhiều thập niên.

Theo nội dung của thỏa thuận, những người được cấp Thẻ Bảo hiểm Y tế Châu Âu (EHIC) trước cuối năm 2020 có thể sử dụng trước khi hết hạn, sau đó, Vương quốc Anh sẽ phát hành một loại thẻ mới - gọi là Thẻ Bảo hiểm Y tế Toàn cầu của Vương quốc Anh.

Tương tự như EHIC - cho phép mọi người được điều trị y tế do nhà nước cung cấp nếu họ bị ốm hoặc gặp tai nạn ở bất kỳ quốc gia EU nào hoặc ở Thụy Sĩ, Na Uy, Iceland và Liechtenstein - thẻ mới sẽ bao gồm các bệnh mãn tính hoặc hiện có và chăm sóc thai sản thông thường cũng như các trường hợp khẩn cấp.

Thỏa thuận cho biết bất kỳ phương pháp điều trị chuyên khoa nào, chẳng hạn như lọc máu hoặc điều trị ung thư, "phải tuân theo thỏa thuận trước giữa người được bảo hiểm và đơn vị cung cấp dịch vụ điều trị" để đảm bảo việc điều trị có sẵn.

Trong khi đó, hàng hóa sẽ tiếp tục được giao dịch miễn thuế, cùng với hạn ngạch và sẽ có trọng tài độc lập để giải quyết các tranh chấp trong tương lai.

Điều đó có nghĩa là sẽ có những thay đổi lớn đối với hoạt động kinh doanh, với việc Anh và EU hình thành hai thị trường riêng biệt và chấm dứt sự tự do di chuyển.

Nhưng thỏa thuận sẽ là một sự giải cứu to lớn cho nhiều doanh nghiệp Anh, vốn đã quay cuồng bởi tác động của đại dịch Covid-19, những người đã lo ngại xảy ra gián đoạn ở biên giới và việc áp đặt thuế quan, hoặc thuế nhập khẩu.

Lãnh đạo đảng Lao động đối lập Keir Starmer - người vận động chống Brexit - nói thỏa thuận không cung cấp các biện pháp bảo vệ đầy đủ cho việc làm, sản xuất, dịch vụ tài chính hoặc quyền tại nơi làm việc và "không phải là thỏa thuận mà chính phủ đã hứa".

Nhưng không còn thời gian để đàm phán lại, sự lựa chọn duy nhất là giữa "thỏa thuận này hoặc không có thỏa thuận", ông nói thêm.

Ed Davey, lãnh đạo đảng Dân chủ Tự do, cho biết đảng của ông cần xem toàn văn, nhưng sẽ không ủng hộ một "thỏa thuận tồi".

Quốc hội sẽ nhóm họp vào ngày 30 tháng Mười Hai để bỏ phiếu về thỏa thuận thương mại.

Tiến sĩ Joelle Grogan, giảng viên cao cấp về luật tại Đại học Middlesex London, nói với BBC News: "Đặt điều này trong bối cảnh thực tế, nếu tôi dành năm ngày tới trước khi Quốc hội được triệu tập vào thứ Tư, dành 10 giờ mỗi ngày để đọc tài liệu đó, tôi sẽ có tối đa hai phút 30 giây để hiểu đầy đủ, phân tích và bình luận về nó. "

Tại cuộc họp báo hôm thứ Năm, ông Johnson nói rằng thỏa thuận sẽ "bảo vệ việc làm trên khắp đất nước này".

Ông cho biết Vương quốc Anh không có được tất cả những gì họ muốn về các dịch vụ tài chính, một phần quan trọng của nền kinh tế Vương quốc Anh, nhưng khẳng định thỏa thuận này "dù sao cũng sẽ giúp khu tài chính London năng động của chúng ta tiếp tục bước tới và thịnh vượng hơn bao giờ hết".

Thủ tướng cũng thừa nhận rằng ông đã bị buộc phải nhượng bộ về yêu cầu đánh bắt cá của mình.

Đánh bắt cá chiếm 0,12% nền kinh tế của Vương quốc Anh nhưng các cuộc đàm phán đã đi vào nội dung về những gì tàu thuyền của EU được phép đánh bắt trong vùng biển của Vương quốc Anh.

Trong tương lai, 25% quyền đánh bắt của tàu thuyền EU trong vùng biển của Vương quốc Anh sẽ được chuyển giao cho đội tàu đánh cá của Vương quốc Anh, trong thời hạn 5 năm rưỡi.

Barrie Deas, người đứng đầu Liên đoàn Quốc gia của các Tổ chức Ngư dân, cho biết "những nhượng bộ đáng kể" có nghĩa là sẽ có "rất nhiều ngư dân thất vọng và bực bội".

Thủ hiến Scotland Nicola Sturgeon nói đánh bắt cá đã có một "thỏa thuận tồi", bà đồng thời nói thêm: "Brexit đang diễn ra trái với ý muốn của Scotland... Đã đến lúc phải vạch ra tương lai của chính chúng ta như một quốc gia châu Âu độc lập."

Người giữ đồng cương vị ở Xứ Wales, Mark Drakeford nói rằng một thỏa thuận tốt hơn là không có thỏa thuận nhưng nói rằng nó "mỏng manh" và không phải những gì mà Wales đã được hứa hẹn.

Thỏa thuận cũng có nghĩa là, ngoại trừ Bắc Ireland, Vương quốc Anh sẽ không còn tham gia vào kế hoạch trao đổi sinh viên Erasmus. Ông Johnson cho biết nội dung này đang được thay thế bằng Đề án Alan Turing, sẽ bao gồm các trường đại học bên ngoài EU.

Trong một diễn biến khác sau thông báo về thỏa thuận, Phái đoàn Vương quốc Anh tại EU cho biết những người có giấy phép lái xe được cấp ở Vương quốc Anh sẽ không cần sử dụng Giấy phép Lái ​​xe Quốc tế tại EU.