Tìm hiểu các biến chủng virus Covid-19 đang gây lo lắng

Sự lo lắng đang gia tăng về một biến chủng virus corona, lần đầu tiên được xác định ở Ấn Độ, dường như đang lan rộng ở Anh.

Covid-19: Việt Nam có nên xã hội hóa vaccine?

Covid-19: Thêm 35 ca nhiễm, VN tính phương án 'bầu cử an toàn'

Việt Nam sẽ sử dụng vaccine ‘tự sản xuất’ trong năm 2022

Điều đáng lo ngại là một số biến chủng mới của virus, như biến thể này, có thể lây lan dễ dàng hơn, khiến người bệnh nặng hơn hoặc chống lại tác dụng của vaccine.

Có một vài biến chủng "Ấn Độ", nhưng một biến thể có tên B.1.617.2 dường như đang lan truyền nhanh hơn hai biến thể còn lại ở Anh.

Nó hiện đang được nhìn thấy ở rất nhiều nơi, với một số ít trường hợp liên quan đến du lịch, và số lượng đã bị "đánh giá thấp".

Thủ tướng Anh Boris Johnson cho biết ông "lo lắng" về biến thể này và không loại trừ việc áp đặt lại các hạn chế trong xã hội.

Biến thể nhiều thế nào?

Có hàng ngàn biến thể khác nhau của Covid trên khắp thế giới.

Virus đột biến mọi lúc và hầu hết các thay đổi là không quan trọng. Một số thậm chí còn gây hại cho virus. Nhưng những loại khác có thể làm cho bệnh lây lan hoặc đe dọa hơn - và những đột biến này có xu hướng chiếm ưu thế.

Những "biến thể cần quan tâm" và được các quan chức y tế theo dõi sát sao nhất bao gồm:

Không có bằng chứng cho thấy bất kỳ loại nào trong số này gây ra bệnh nghiêm trọng hơn nhiều cho đại đa số mọi người.

Như với phiên bản gốc, rủi ro vẫn cao nhất đối với những người cao tuổi hoặc có tình trạng sức khỏe tiềm ẩn nghiêm trọng.

Tuy nhiên, khi mà một loại virus có khả năng lây nhiễm cao hơn và nguy hiểm không kém thì tự nó sẽ dẫn đến nhiều ca tử vong hơn trong một nhóm dân số không được chủng ngừa.

Một số nghiên cứu cho thấy biến thể của Vương quốc Anh có thể liên quan đến nguy cơ tử vong cao hơn 30% ở các cá nhân, nhưng bằng chứng vẫn chưa thể kết luận.

Lời khuyên để tránh nhiễm trùng vẫn giống nhau đối với tất cả các chủng: rửa tay, giữ khoảng cách, đeo khẩu trang và cảnh giác về thông gió, thoáng khí.

Đột biến

Các biến thể Ấn Độ, Anh, Nam Phi và Brazil đều đã trải qua những thay đổi trong protein đột biến của chúng - đây là phần của virus bám vào tế bào người.

Biến thể Ấn Độ có một số ẩn giấu quan trọng (chẳng hạn như L452R) có thể làm cho nó lây lan dễ dàng hơn.

Vương quốc Anh cho biết hiện không có đủ bằng chứng cho thấy nó gây ra bệnh nặng hơn hoặc có thể làm cho các loại vaccine hiện tại kém hiệu quả hơn.

Trong khi đó, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã phân loại một biến thể tương tự khác cũng đang lưu hành ở Ấn Độ - được gọi là B.1.617 - là một biến thể cần quan tâm.

Một dạng đột biến, được gọi là N501Y, cùng có trong biến thể Anh, Brazil và Nam Phi, dường như khiến virus lây nhiễm và lây lan ghê hơn.

Một số chuyên gia cho rằng chủng Vương quốc Anh / Kent có thể lây nhiễm cao hơn tới 70% - mặc dù nghiên cứu của Bộ Y tế Công cộng Anh cho thấy tỷ lệ này là từ 30% đến 50%.

Các biến thể Nam Phi và Brazil cũng có một đột biến quan trọng, được gọi là E484K, có thể giúp nó tránh được các kháng thể, bộ phận quan trọng của hệ thống miễn dịch giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng.

Các chuyên gia gần đây đã tìm thấy một số ít trường hợp biến thể ở Anh cũng có sự thay đổi này.

Các loại vaccine hiện tại được nghiên cứu cho các phiên bản trước đó của virus corona, nhưng các nhà khoa học tin rằng chúng vẫn tốt, mặc dù có khả năng kém hơn.

Một nghiên cứu gần đây cho thấy biến thể Brazil có thể kháng lại các kháng thể ở những người đã bị Covid.

Tuy nhiên, kết quả phòng thí nghiệm ban đầu và dữ liệu thực tế cho thấy vaccine Pfizer có thể bảo vệ chống lại các biến thể mới, mặc dù kém hiệu quả hơn một chút.

Dữ liệu từ nhóm nghiên cứu vaccine Oxford-AstraZeneca cho thấy nó cũng bảo vệ chống lại biến thể Kent / Vương quốc Anh. Nó cung cấp ít khả năng bảo vệ hơn đối với biến thể Nam Phi - nhưng vẫn giúp đỡ bị bệnh nặng.

Một số kết quả ban đầu cho thấy vaccine Moderna có hiệu quả chống lại biến thể Nam Phi, mặc dù phản ứng miễn dịch được kích hoạt có thể yếu hơn và thời gian tồn tại ngắn hơn.

Các chuyên gia tự tin rằng vaccine hiện có có thể được nghiên cứu lại để ứng phó các đột biến mới xuất hiện tốt hơn.

Các biến thể sẽ khiến con người phải tiêm vaccine nhiều lần hơn?

Chính phủ Anh đã thỏa thuận với công ty dược phẩm sinh học CureVac để phát triển vaccine chống lại các biến thể trong tương lai và đã đặt hàng trước 50 triệu liều.

Tùy thuộc vào cách các biến thể tiếp tục phát triển, nghiên cứu này có thể được sử dụng để cung cấp vaccine tăng cường cho những người già hơn hoặc dễ bị tổn thương về mặt lâm sàng vào cuối năm nay.