Belarus: TT Lukashenko phản pháo vụ ép máy bay hạ cánh, bắt giữ nhà báo

Tổng thống Belarus nói những người chỉ trích ông đang "bóp nghẹt" đất nước và phát động "chiến tranh hỗn hợp".

Ông Alexander Lukashenko nói trước quốc hội rằng người ta đã bỏ qua lẽ thường và vượt qua "nhiều lằn ranh đỏ" khi các nước phương Tây áp đặt biện pháp trừng phạt với Belarus.

Tổng thống bào chữa cho việc ép một máy bay của hãng Ryanair, đang bay từ Hy Lạp đến Lithuania, phải chuyển hướng và hạ cánh xuống Belarus hôm Chủ nhật.

Một nhà báo Belarus, người chỉ trích ông Lukashenko, đã bị bắt trong dịp này.

Vụ Roman Protasevich đặt câu hỏi cho hai ông Lukashenko và Putin

EU đồng lòng trừng phạt Belarus sau vụ ép máy bay hạ cánh

Phương Tây phẫn nộ về vụ Belarus buộc máy bay hạ cánh để bắt người

Nhà báo Roman Protasevich, 26 tuổi, bị đưa vào danh sách khủng bố năm ngoái và cho biết anh lo sợ phải đối mặt với án tử hình. Belarus là quốc gia duy nhất ở châu Âu và Liên Xô cũ vẫn cho phép thi hành án tử hình.

Sofia Sapega, bạn gái người Nga của anh, cũng bị giam giữ. Hiện cả hai đều đối mặt với cáo buộc hình sự.

Các video về hai người này đã được phát, cho thấy họ nhận tội. Tuy nhiên, có khả năng cả hai đều bị ép phải nói như vậy.

Đây là lần đầu tiên ông Lukashenko phát biểu công khai về sự việc đang khiến phương Tây phẫn nộ.

Giới lãnh đạo châu Âu cáo buộc Belarus cướp máy bay, nhưng tổng thống khẳng định ông đã hành động hợp pháp khi ra lệnh chuyển hướng.

Phía Belarus nói rằng chuyến bay đã bị chuyển hướng do mối đe dọa đánh bom từ Hamas, nhưng nhóm chiến binh Palestine phủ nhận mọi liên quan. Ông Lukashenko cũng cho biết mối đe dọa bắt nguồn từ Thụy Sĩ, nhưng nhà chức trách Thụy Sĩ nói họ không hề biết gì về chuyện này.

Ông Lukashenko khẳng định lời đe dọa đánh bom là có thật và việc chuyển hướng chuyến bay Ryanair diễn ra gần một nhà máy điện hạt nhân.

"Tôi phải bảo vệ người dân, tôi đang nghĩ về an ninh của đất nước," ông nói, và thêm là các thông tin cho rằng một chiến đấu cơ được điều đến để ép chiếc máy bay chở khách hạ cánh là một "lời nói dối trắng trợn".

Ông Lukashenko, người đã điều hành đất nước Liên Xô cũ này suốt 27 năm, cáo buộc cộng đồng quốc tế can thiệp vào việc điều hành đất nước của ông.

"Đây không phải là chiến tranh thông tin nữa, đây là chiến tranh hỗn hợp hiện đại," ông nói trước quốc hội ở thủ đô Minsk. "Chúng ta phải làm mọi thứ để ngăn nó trở thành một cuộc chiến thực sự."

Ông Lukashenko tuyên bố sẽ quyết liệt đáp trả bất kỳ lệnh trừng phạt nào đối với Belarus, đồng thời cho biết các chính phủ phương Tây đang sử dụng đất nước của ông như một "bãi thử nghiệm" để tiếp cận Nga, một đồng minh thân cận của nước ông.

Gia đình đau buồn vì hai người con bị giam giữ ở Belarus

Belarus: Khi phi cơ quân sự chặn máy bay dân dụng

"Họ đang tìm kiếm các lỗ hổng mới. Và hành động đó không chỉ nhằm vào chúng ta. Chúng ta là một thao trường, một địa điểm thử nghiệm cho họ trước cuộc Đông tiến," vị tổng thống nói.

Nga ủng hộ nước láng giềng.

Dmitry Peskov, người phát ngôn của Tổng thống Nga, nói với các phóng viên: "Điện Kremlin không có lý do gì để không tin tưởng những tuyên bố từ lãnh đạo Belarus."

'Không tặc'

Giới lãnh đạo EU đã tăng cường biện pháp trừng phạt đối với Belarus, và tất cả 27 quốc gia EU, cũng như Vương quốc Anh, đã cấm các hãng hàng không Belarus bay trên bầu trời của họ.

Một số hãng hàng không đã đình chỉ các chuyến bay qua không phận Belarus, gồm:

Động thái này có tác động trực tiếp đến nguồn thu của Belarus, bởi các hãng hàng không phải trả tiền để sử dụng không phận của một quốc gia, với số tiền lên tới hàng triệu đôla mỗi năm.

Trong khi đó, Belarus cáo buộc nhà chức trách Pháp thực hiện hành vi "không tặc" sau khi một máy bay Belarus bay từ Minsk đến Barcelona bị cấm bay qua không phận Pháp và buộc phải quay trở lại.

Pháp đã cùng Estonia, Ireland, Na Uy, Anh và Mỹ ký tuyên bố chung của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, lên án "cuộc tấn công trắng trợn nhằm vào an toàn hàng không dân dụng quốc tế và an ninh châu Âu".

"Chúng tôi kịch liệt lên án thêm một nỗ lực trắng trợn nữa của chính quyền Belarus nhằm bịt miệng mọi tiếng nói của phe đối lập," tuyên bố chung nêu.

Các quốc gia này đang kêu gọi Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) thực hiện một cuộc điều tra khẩn cấp.

Tuy nhiên, bước đi này cần phải được sự chấp thuận của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc mà Nga, đồng minh mạnh nhất của Belarus, là thành viên thường trực có quyền phủ quyết.

Mỹ đã cập nhật khuyến cáo việc đi tới Belarus lên "cấp độ bốn, tức không đi tới" do "việc thực thi pháp luật tùy tiện và có nguy cơ bị giam giữ".

Belarus: Những điều cơ bản

Belarus ở đâu? Nước này giáp đồng minh Nga về phía đông và giáp Ukraine về phía nam. Phía bắc và phía tây là các thành viên của EU và NATO gồm Latvia, Litva và Ba Lan.

Tại sao nước này quan trọng? Tương tự Ukraine, quốc gia 9,5 triệu dân này nằm trong cuộc cạnh tranh giữa phương Tây và Nga. Tổng thống Lukashenko được mệnh danh là "nhà độc tài cuối cùng của châu Âu" - ông đã cầm quyền suốt 27 năm.

Chuyện gì đang xảy ra? Có một phong trào đối lập lớn đòi thiết lập sự lãnh đạo mới, dân chủ và cải cách kinh tế. Phong trào đối lập và các chính phủ phương Tây cho rằng ông Lukashenko đã gian lận tại cuộc bầu cử ngày 9/8/2020. Ông ta đã chính thức được công bố giành thắng lợi áp đảo. Các cuộc biểu tình đường phố đã bị cảnh sát đàn áp và nhiều nhà lãnh đạo đối lập đã phải vào tù hoặc lưu vong.