Biển Đông: Mỹ ngầm ủng hộ cáo buộc 16 máy bay TQ ‘xâm phạm không phận’ của Malaysia

Tuyên bố tuần trước của Malaysia là 16 máy bay TQ 'xâm phạm không phận' của nước này vừa được Lực lượng Không quân Thái Bình Dương của Mỹ ủng hộ, theo SCMP.

Tư lệnh của Lực lượng Không quân Hoa Kỳ cũng bày tỏ sự ủng hộ với Không quân Hoàng gia Malaysia, lực lượng điều động chiến đấu cơ ngày 31/5 để xác nhận rằng các máy bay TQ đang bay trong vòng 60 hải lý ở Sarawak, miền đông Malaysia, theo " đội hình chiến thuật ".

"Chúng tôi hỗ trợ các đối tác trong Lực lượng Không quân Hoàng gia Malaysia và khuyến khích [Trung Quốc] tôn trọng chủ quyền của tất cả các quốc gia," một sĩ quan của Lực lượng Không quân Thái Bình Dương nói với South China Morning Post.

Một nguồn tin quân sự Trung Quốc nói chỉ có hai máy bay tham gia vào sự kiện tuần trước, nhưng phát ngôn viên của Lực lượng Không quân Thái Bình Dương của Hoa Kỳ bác bỏ quan điểm đó.

Vụ 'xâm phạm không phận' đã làm dấy lên lo ngại rằng Trung Quốc đang tìm cách thử phản ứng của các quốc gia có tuyên bố chủ quyền khác.

Tuần trước, một nguồn tin trong quân đội Trung Quốc nắm rõ thông tin nói rằng Trung Quốc chỉ điều hai máy bay vận tải đến Biển Đông và nhiệm vụ của họ là cung cấp nhu yếu phẩm cho binh lính đóng trên lãnh thổ do Trung Quốc nắm giữ.

Tuy nhiên, Lực lượng Không quân Thái Bình Dương của Mỹ nói số lượng máy bay Trung Quốc "gần với những gì Lực lượng Không quân Hoàng gia Malaysia đang theo dõi". Tuy nhiên, người phát ngôn từ chối "nói rõ chi tiết cụ thể về phương pháp ghi nhận của chúng tôi" vì "lo ngại về an ninh".

Malaysia phản đối vụ 16 phi cơ quân sự TQ 'bay qua không phận'

Biển Đông: Trung Quốc định làm gì ở bãi đá Ba Đầu?

Asean lo ngại về TQ ở Biển Đông

Philippines tập trận cùng Hoa Kỳ

Các chuyên gia nói gì?

Tiến sĩ Collin Koh, thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc phòng ở Singapore, nói "về mặt chính thức, phía Trung Quốc không tranh chấp về số lượng máy bay", vẫn theo SCMP.

"Người ta sẽ nghĩ rằng nếu đó [16 máy bay] là một tuyên bố kỳ quặc, TQ sẽ phản bác mạnh mẽ điều này, nhưng họ đã không làm như vậy. Việc thiếu đề cập đến số máy bay có thể đơn giản là họ thừa nhận một số máy bay lớn như vậy đã tham gia sự kiện, "ông nói.

''Có vẻ như lập trường chính thức của TQ là nhắm vào sự 'hợp pháp' của sự kiện này, rằng máy bay của họ không đi vào không phận của Malaysia.'' TS Koh vạch ra.

Wilsbach, Tư lệnh Không quân Hoa Kỳ, hôm thứ Sáu, lên án các chuyến bay quân sự của Trung Quốc ở ngoài khơi Malaysia và Đài Loan là hành động "leo thang" và "gây mất ổn định".

Bill Hayton, thuộc chương trình Châu Á - Thái Bình Dương tại Chatham House, có trụ sở ở London, nói máy bay Trung Quốc dường như đã tham dự các chuyến bay tương tự chiến dịch ''tự do hàng hải của Mỹ".

''Nếu Trung Quốc tuyên bố rằng hành động của họ phù hợp với luật pháp quốc tế và rằng họ tôn trọng quyền tự do hàng hải và hàng không ở các vùng biển Hoa Đông cho tất cả các nước, thì "thế giới nên hoan nghênh quyết định đó", Bill Hayton nói .

"[Nhưng] tôi e rằng TQ chỉ tôn trọng quyền tự do hàng hải cho chính mình chứ không phải cho nước khác," ông Hayton nói. "Tôi sợ rằng đó là cách TQ chứng tỏ rằng phạm vi quân sự của họ đang ngày càng mở rộng hơn và điều đó sẽ bị các nước láng giềng coi là đe dọa".

Zachary Abuza, giáo sư môn Nghiên cứu Đông Nam Á tại Đại học Chiến tranh Quốc gia có trụ sở tại Washington, đồng ý với ông Bill Hayton.

"Trung Quốc muốn có cả hai: họ la lối khi người Mỹ thực hiện quyền tự do hàng hải, nhưng lại làm điều đó với các nước khác. Trong trường hợp của Malaysia, hành động này còn tồi tệ hơn, bởi vì TQ thậm chí không công nhận [vùng đặc quyền kinh tế] của Malaysia, lập luận rằng mọi thứ trong đường chín đoạn bất hợp pháp là của họ," GS Abuza nói, đề cập đến đường hiển thị trên bản đồ Trung Quốc bao gồm khoảng 90% Biển Đông.

''Mặc dù chuyến bay của TQ không phải là bất hợp pháp, nhưng việc gửi tới 16 máy bay "rất khiêu khích" và nhằm thử phản ứng của Malaysia,'' GS Abuza nói.

Cho đến khi các quốc gia đang tranh chấp lãnh hải trong khu vực, gồm Philippines, Brunei và Việt Nam, "bắt đầu phản ứng và khiến Trung Quốc phải trả giá cao hơn" cho các cuộc xâm phạm này, thì "điều đó sẽ chỉ làm Bắc Kinh thêm mạnh tay,'' ông nhận định.

TS Collin Koh nói, ông không nghĩ các nước trong khu vực sẽ chọn hẳn một bên nào vì họ đã "giữ được quyền tự quyết và tìm cách duy trì quyền tự chủ chiến lược của mình".

Ông nói: "Điều này có nghĩa là, trong khi họ vẫn sẽ tìm cách duy trì các mối quan hệ bền vững và thân tình với Trung Quốc, chủ yếu dựa trên thương mại, đầu tư và hợp tác kết nối, họ vẫn sẽ tiếp tục hoan nghênh sự hiện diện quân sự của Mỹ trong vùng.''

Xem thêm:

Vì sao Đức ưu tiên Thái Bình Dương và lên tiếng về Biển Đông?

TQ tăng hoạt động tại vùng tranh chấp ở Biển Đông

Ngư lôi Trung Quốc 'bị dòng biển đẩy tới VN'?