Ukraine: Các tuyên bố bác bỏ vụ giết chóc thường dân ở Bucha của Nga đúng hay không?
Nguồn hình ảnh, Getty Images
- Tác giả, BBC Kiểm chứng và Giám sát
- Vai trò, BBC News
Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres đã kêu gọi một cuộc điều tra độc lập về "những hình ảnh thường dân bị giết ở Bucha, Ukraine".
Cảnh báo: Bài viết có các hình ảnh có thể gây đau lòng.
Sau khi quân đội Nga rút khỏi thị trấn Bucha ở ngoại ô Kyiv, mới đây xuất hiện hình ảnh về các thi thể trên đường phố, các tổ chức truyền thông cũng cho thấy xác chết.
Ukraine cáo buộc Nga gây ra một "vụ thảm sát có chủ đích", nhưng Nga gọi đây là "một sự khiêu khích được dàn dựng của Kyiv".
Nga đã đưa ra một loạt tuyên bố vô căn cứ về hình ảnh từ Bucha.
Tuyên bố: 'Xác chết giả'
Sau khi quân Nga rút khỏi Bucha, đoạn video quay từ một chiếc ô tô chạy qua thị trấn cho thấy các thi thể ở hai bên đường.
Các tài khoản mạng xã hội thân Nga đã lan truyền phiên bản quay chậm của đoạn video, cho rằng cánh tay của một trong các thi thể đã cử động.
Đại sứ quán Nga tại Canada đã đăng video này trên Twitter, với chú thích "video dàn dựng xác chết giả ở thị trấn Bucha gần Kyiv".
Video bị nhiễu nhưng phân tích kỹ hơn về hình ảnh được cho là cánh tay cử động thực chất là một chấm ở góc dưới bên phải kính chắn gió của chiếc xe.
Chúng tôi đã khoanh vùng dấu này - trông giống như một hạt mưa hoặc một đốm bụi bẩn - cùng với các dấu tương tự có thể nhìn thấy trên kính chắn gió trước đó trong video.
Một tuyên bố khác của Nga tập trung vào một phần khác của đoạn phim, khi chiếc xe đi ngang qua một xác người khác nằm cạnh vỉa hè với những viên đá màu vàng, đỏ và hàng rào màu nâu vỡ vụn.
Khi xe di chuyển, thi thể này có thể được nhìn thấy trong gương chiếu hậu bên phải. Các tài khoản thân Nga cho rằng thi thể đã "ngồi dậy".
Tuy nhiên, bản quay chậm của video cho thấy chiếc gương rõ ràng đã khiến hình ảnh thi thể cũng như các ngôi nhà ở phía sau bị bóp méo.
Nguồn hình ảnh, Bộ quốc phòng Ukraine
Hiệu ứng tương tự có thể được thấy trong những video tương tự về gương chiếu hậu trên internet.
BBC đã ghép hai thi thể từ video (đăng ngày 02/04) với các bức ảnh có độ phân giải cao do Getty Images và AFP cung cấp ngày 03/04.
Nguồn hình ảnh, BBC/Getty
Trong video, thi thể đầu tiên đang nằm ngửa gần lề đường sơn màu trắng và vàng. Vỉa hè bên phải là nửa nhựa nửa cỏ. Một chiếc ô tô màu bạc đang mở cốp nằm trên vỉa hè trước hàng rào trắng. Cùng chiếc xe này, lề đường, vỉa hè và hàng rào xuất hiện trong ảnh của Getty Images và AFP.
Nguồn hình ảnh, BBC/Getty
Thi thể thứ hai mặc một áo khoác màu đen và trên tay phải dường như có một miếng băng quấn hoặc gạc dính máu. Xác chết này nằm nghiêng cạnh một vỉa hè màu đỏ và vàng, trước một hàng rào nâu đổ nát. Áo khoác đen, băng quấn/gạc, vỉa hè và hàng rào đều khớp với bức ảnh Getty/ AFP công bố.
Tuyên bố: Xác chết "không bị căng cứng"
Bộ Ngoại giao Nga đăng trên Twitter: "Điều đặc biệt đáng ngại là tất cả các thi thể được Kyiv công bố không bị căng cứng sau ít nhất bốn ngày".
Theo quân đội Ukraine, quân Nga rời đi vào rạng sáng ngày 31/03. Phía Nga nói rằng họ rời đi vào ngày 30/03.
Sau khi một người tử vong thì thi thể trải qua một quá trình co cứng, các cơ co và trở nên cứng lại.
Chúng tôi đã hỏi ý kiến của một nhà nghiên cứu pháp y liệu một cơ thể có bị "cứng lại" sau bốn ngày hay không. Một người giấu tên từng làm điều tra tội ác chiến tranh ở Kosovo và Rwanda cho BBC biết sau bốn ngày, tình trạng co cứng thường "giảm bớt".
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Bài đăng trên Twitter của Bộ Ngoại giao Nga cũng tuyên bố các thi thể "không có các vết bẩn điển hình trên tử thi".
Không rõ điều này có ý gì, nhưng nhà nhiên cứu bệnh học cho biết bề ngoài của một người chết vì vết thương do súng bắn hay các hành động bạo lực khác sẽ rất khác nhau tùy thuộc vào vũ khí được sử dụng, họ bị bắn từ khoảng cách nào...
Không phải lúc nào cũng có thể nhìn thấy máu, vì máu có thể đọng lại dưới cơ thể hoặc ngấm vào quần áo dày, đặc biệt là quần áo cho thời tiết lạnh. Bài đăng trên Twitter có thể đề cập đến thực tế là máu trong cơ thể người ngừng lưu thông sau khi chết và tích tụ lại, khiến da chuyển sang màu đỏ hoặc tím.
Nhưng nếu xác chết đang nằm, vị trí tụ máu và da đổi màu có thể không được nhìn rõ từ chỉ một bức ảnh.
Tuyên bố: "Không một dân thường phải chịu bất kỳ hành động bạo lực nào"
Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố rằng khi Bucha nằm dưới sự kiểm soát của Nga, "không một người dân thường phải chịu bất kỳ hành động bạo lực nào".
Tuyên bố này tuy nhiên mâu thuẫn với nhiều câu chuyện do người dân chứng kiến.
Một giáo viên địa phương nói với Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch) ngày 04/03 rằng quân Nga đã vây 5 người đàn ông và đột ngột hành quyết một người trong số họ.
Những người dân địa phương cũng nói điều tương tự với trang web điều tra The Insider của Nga. "Đó là những ngày kinh hoàng. Khi sân của bạn, nhà của bạn hay thậm chí cuộc sống của bạn không thuộc về bạn. Không có điện, nước, khí đốt. Bạn bị cấm ra khỏi nhà, nếu bạn rời đi - bạn sẽ bị bắn", Kristina - một thường dân nói với The Insider.
Người dân địa phương nói với BBC rằng quân Nga đã phá cửa một cách có hệ thống để cướp phá các căn hộ, và trong khi binh lính lấy trộm đồ có giá trị và thực phẩm, người dân buộc phải ngồi trong hầm.
Bộ Quốc phòng Nga cũng tuyên bố lực lượng của họ đã rời Bucha vào ngày 30/03 và đoạn video cho thấy các thi thể ở đó "không hề xuất hiện cho đến ngày thứ tư, khi Cơ quan An ninh Ukraine và đại diện truyền thông Ukraine đến thị trấn".
Nhưng các tổ chức truyền thông như AFP đã công bố các hình ảnh thi thể vào ngày 02/04, và chúng tôi đã tìm thấy các video xác chết trên đường phố được lan truyền trên mạng xã hội sớm từ ngày 01/04.
Xem thêm:
Tin chính
BBC giới thiệu
Phổ biến
Nội dung không có