Covid: Làm sao để Thượng Hải cuối cùng ra khỏi phong tỏa?

Nguồn hình ảnh, VCG via Getty Images

Chụp lại hình ảnh, Thượng Hải giờ đây được cho là sẽ mở cửa dần dần, sau một đợt phong tỏa nghiêm ngặt. (Ảnh: Người dân xếp hàng bên ngoài siêu thị Carrefour)
    • Tác giả, Robin Brant
    • Vai trò, Phóng viên BBC ở Thượng Hải

Mất hơn một tháng, nhưng bây giờ các lãnh đạo của Thượng Hải cho rằng ổ dịch Covid của thành phố gần như đã được kiểm soát.

Nên họ đã ra lệnh dọn dẹp trên quy mô lớn - một đội quân gồm những người khử trùng hàng nghìn khu phức hợp và các khu dân cư nhằm mục đích diệt trừ virus.

Khi đó, kinh đô tài chính của Trung Quốc sẽ mở cửa lại, nhưng một cách từ từ, ước chừng và thận trọng.

"Cuộc chiến" ác liệt chống lại Omicron đã để lại một thành phố đầy vết thương.

Những người già cỡ 100 tuổi dương tính Covid vẫn được đưa đến các trung tâm cách ly. Có rất ít trường hợp ngoại lệ.

Trong năm tuần bị nhốt, tôi không thể đi xa hơn cánh cổng ở cuối khu nhà của mình, nhóm người dễ bị tổn thương nhất ở Thượng Hải chính là người phải chịu đựng nhiều nhất.

Một người đàn ông tên Wu, đã quay lại những gì anh thấy trong lúc bị cách ly trên Douyin (TikTok ở thị trường ngoài Trung Quốc). Anh nói: "Chúng tôi không có đủ nguồn lực y tế, họ không thể điều trị trong bệnh viện như những ngày bình thường."

Có thời điểm, anh thấy một người phụ nữ 85 tuổi bị ốm. Bà đã được các nhân viên y tế cấp cứu.

Chúng tôi đã nghe những câu chuyện đau lòng từ gia đình của một phụ nữ 90 tuổi, được nhận vào sau khi bà có kết quả xét nghiệm dương tính. Các quan chức khẳng định bà đã được gửi đến một cơ sở của chính phủ.

Gia đình của bà ấy, yêu cầu được giấu tên, lo lắng về việc ăn uống và đi vệ sinh của bà khi ở một mình. Chồng bà, cũng đã ngoài 90 tuổi, nằm liệt giường và được phép ở nhà.

Những người khác đã kể chúng tôi nghe về những hoàn cảnh thảm khốc hơn của các bệnh nhân trong bệnh viện, vốn đã sớm bị ảnh hưởng bởi làn sóng Covid-19 này.

Tháng trước, chúng tôi (BBC) đã đưa tin về những bệnh nhân tại Bệnh viện Chăm sóc Người cao tuổi Donghai đã tử vong sau khi xét nghiệm dương tính. Lúc đó, số người chết chính thức được công nhận trong thành phố là 0.

Một người đàn ông nói với chúng tôi rằng, chị gái 90 tuổi của ông đã qua đời, ở chung phòng với 5 người khác. Ông ấy đã liên lạc lại với chúng tôi và kể rằng tất cả những người khác chung phòng với bà đều đã tử vong.

BBC đã đọc tin nhắn trao đổi với một người chăm sóc trong bệnh viện, người cho biết "rất nhiều người chết trong các khu chăm sóc đặc biệt", nhưng họ nói thêm rằng "không chắc về con số chính xác".

Nguồn hình ảnh, VCG via Getty Images

Chụp lại hình ảnh, Hàng nghìn khu phức hợp và khu dân cư hiện đang được khử trùng ở Thượng Hải

Số người chết chính thức tính đến ngày 04/05 hiện là 491 người. Hầu hết những người này đều lớn tuổi và chưa được tiêm phòng. Chỉ 38% những người trên 60 tuổi ở Thượng Hải được bảo vệ đầy đủ với ba mũi vaccine.

Một số quận vừa công bố những nỗ lực mới để tăng mức đó, một tháng sau khi phong toả.

Ở cấp cao nhất, các nhà lãnh đạo Trung Quốc vẫn kiên quyết rằng việc theo đuổi "zero Covid" là điều đúng đắn.

Chủ tịch Tập Cận Bình, người phụ trách Đảng Cộng sản cầm quyền Trung Quốc, đã nói rõ không có sự thay đổi nào. Ông tin "bền bỉ là thắng lợi".

Đây là một thử nghiệm về cách đối phó với virus corona của Trung Quốc và cũng là một bài kiểm tra về độ tin cậy của ông Tập Cận Bình.

Tuy nhiên, ngôn ngữ của cuộc chiến đã thay đổi. Trong khi việc phong tỏa trước đây được gọi là "quản lý tĩnh" (static management) trên các phương tiện truyền thông do nhà nước kiểm soát, chính phủ đã buộc phải chuyển mục tiêu của mình sang cái mà họ gọi là "xã hội không" (societal zero) - đồng nghĩa không có ca nhiễm nào xuất hiện bên ngoài các khu vực cách ly được kiểm soát.

Mục tiêu đó đã cận kề. Số ca dương tính được ghi nhận đang giảm xuống, nhưng không thể nào về con số 0.

Nguồn hình ảnh, EPA

Chụp lại hình ảnh, Mục tiêu không có ca nhiễm nào phát sinh bên ngoài các khu vực cách ly được kiểm soát đã gần kề - sau khi một số cộng đồng ở Thượng Hải được rào vào nhà của họ

Các phương pháp thực thi đôi khi rất khắc nghiệt.

Một số người đã bị ngăn cản vào nhà của họ, hoặc bị buộc phải rời khỏi nhà. Các cộng đồng dân cư, bao gồm cả cộng đồng của tôi, đã bị rào lại. Những hàng rào màu xanh đã xuất hiện khắp nơi trong thành phố, được dựng lên trên khắp các nẻo đường.

Có rất ít chỗ cho sự bất đồng quan điểm hoặc tập trung vào những thiếu sót.

Một người đàn ông đã bị cảnh sát chất vấn, chỉ đơn giản vì anh đã cho ai đó quay lại bằng điện thoại những thứ anh đã mua.

Miếng thịt lợn, với tem dán đã chứng minh cho thấy nó đã được quyên góp từ một tỉnh lân cận. Sự vi phạm của anh dường như làm nổi bật các vấn đề cung cấp thực phẩm.

Một cuộc biểu tình quy mô nhỏ ở các khu vực của Thượng Hải cách đây vài ngày đã nhanh chóng bị lên án.

Nhiều người dân gõ vào nồi ở nhiều nơi trong thành phố. Các quan chức cho biết việc này đã bị ảnh hưởng bởi "các thế lực nước ngoài".

Tuy nhiên, một phần khác của Trung Quốc đã thay đổi cách xử lý.

Hong Kong đã có những biện pháp hạn chế cứng rắn. Nơi này từng bị cô lập khỏi phần còn lại của thế giới trong một thời gian, nhưng không có phong toả nội bộ, sau đó bị Omicron bao trùm.

Hong Kong ghi nhận tỷ lệ tử vong trung bình hàng tuần cao nhất trên thế giới vào thời điểm đó.

Giáo sư Ben Cowling từ Đại học Hong Kong nói với tôi rằng, ông ước tính hơn 60% dân số đã bị nhiễm bệnh và hiện đã có khả năng miễn dịch cộng đồng đối với biến thể BA2.

Chụp lại video, Trung Quốc: Bên trong khu cách ly tập trung Thượng Hải

Ông cho biết ông đang lo lắng về một đợt dịch khác của biến thể mới, nhưng, với sự bùng phát mà thành phố vừa trải qua, "Tôi không nghĩ nó sẽ có tác động lớn", ông chia sẻ.

"Mối quan tâm của tôi ở Thượng Hải là điều này có thể tiếp diễn trong bao lâu?" Giáo sư Cowling nói.

Số lượng ca dương tính được báo cáo "đang giảm từ từ", ông cho rằng "nhưng toàn bộ sự việc có thể xảy ra một lần nữa trong một tháng, hai tháng hoặc ba tháng nếu có một đợt bùng phát Omicron khác".

Các cuộc tranh luận về khả năng miễn dịch cộng đồng và ý tưởng "sống chung với dịch" ở Trung Quốc đã bị dập tắt trong cộng đồng. Trọng tâm ở đây là thứ mà Chủ tịch Tập gọi là chiến thắng "trận chiến cuối cùng".

Đó là cuộc chiến chống virus mà Trung Quốc đã tuyên bố chính thức chiến thắng vào mùa hè năm 2020.

Nhưng đó là một việc mà ông Tập quyết tâm giành thắng lợi, trong bối cảnh ông sẽ có một cuộc họp Đại hội Đảng quan trọng vào tháng 10 và ông hy vọng sẽ là nhiệm kỳ cầm quyền thứ ba, trở thành nhà lãnh đạo đầu tiên làm được như vậy trong một thế hệ.

Thủ đô Bắc Kinh của Trung Quốc hiện đang cố gắng ngăn chặn sự lây lan của virus, liên tục xét nghiệm hầu hết các cư dân của họ.

Bảo vệ chiếc ghế quyền lực là điều tối quan trọng đối với danh tiếng của Đảng Cộng sản.

Phần lớn Trung Quốc đã không còn ca nhiễm trong gần hai năm, và vẫn giữ được như vậy.

Nhưng khi Omicron đe dọa, lại có thêm sự lo lắng. Một nền kinh tế vốn dễ chịu tác động - vẫn rất quan trọng đối với tăng trưởng toàn cầu và chuỗi cung ứng - đang chịu áp lực ngày càng lớn.

Sự phong toả với tên gọi "zero Covid" có thể ngày càng khó để biện minh hơn.