Roe v Wade: Thế giới phản ứng trước phán quyết không công nhận quyền phá thai của Mỹ
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Thế giới phản ứng như thế nào trước việc Tòa án Tối cao Mỹ đảo ngược án lệ nổi tiếng 'Roe kiện Wade' năm 1973, xóa bỏ phán quyết năm 1973 lâu nay công nhận quyền phá thai hợp pháp của phụ nữ và hợp pháp hóa quyền này trên toàn quốc?
Các phóng viên của BBC tại Ý, El Salvador, Ấn Độ, Ireland và Canada giải thích về tác động của phán quyết này tại một số quốc gia. Trong khi đó các nhà hoạt động từ các phe đưa ra lập luận về phán quyết này mang ý nghĩa gì đối với họ.
Quyết định của Mỹ 'gây thất vọng' tại Ý
Mark Lowen, BBC News, Rome
Vào năm 1978, 5 năm sau án lệ nổi tiếng 'Roe kiện Wade' năm 1973, Ý đã hợp phá hóa quyền phá thai với Luật 194. Và dù ở Ý không phải là một vấn đề chính trị bị chỉ trích tương tự như Mỹ, thế nhưng sự trỗi dậy của nền chính trị bảo thủ cực hữu, trở nên gần hơn với Giáo hội Công giáo, đã khiến vấn đề này được chú ý trở lại - và quyết định của Tòa án Tối cao Mỹ đang tạo nên sự ảnh hưởng tại Ý.
Từ phe tả và trung trong chính trị, đều đã có sự đồng thanh lên án và báo động. Emma Bonino, cựu ngoại trưởng Ý, người thuộc phe tả, từng giúp thông qua Luật 194 cho biết điều này cho thấy rủi ro về chuyện nước Ý bị đi thụt lùi và rủi ro "đánh mất những thành tựu vốn đã dường như cho thấy sự vĩnh cửu."
Nhưng về phe hữu, thì một số người cảm thấy phấn khích.
"Một chiến thắng vĩ đại", nghị sĩ Simone Pillon từ Đảng League cực hữu tuyên bố, cho biết thêm là ông hy vọng Ý và Châu Âu sẽ làm theo.
Tuy nhiên, người đứng đầu Đảng League, Matteo Salvini thì cảm thấy khác, tuyên bố ông tin vào "giá trị của mạng sống con người... nhưng về việc mang thai, ngôn từ cuối cùng thuộc về phụ nữ" - có lẽ là một sự công nhận phần lớn người Ý nói rằng họ vẫn ủng hộ quyền phá thai.
Trong khi việc phá thai sẽ không có khả năng bị hạn chế tại Ý, Luật 194 cho phép sự phản đối mạnh mẽ từ các bác sĩ - và trên khắp đất nước, khoảng 70% lực lượng y tế hiện từ chối thực hiện phá thai. Tại một số vùng, con số này là 90%.
Với tòa thánh Vatican kề bên, Ý thường đi sau trong những vấn đề xã hội, như quyền LGBT. Những người tranh đấu về quyền được phá thai đã cảm thấy tự hào về một quyền được ghi rõ trong luật, cách đây hàng thập kỷ.
Thế nhưng quyết định của Mỹ sẽ khiến một số người thất vọng.
Phản hồi nồng nhiệt tại Ireland
Emma Vardy, Phóng viên BBC tại Ireland
Trên khắp Ireland, tin tức về phán quyết không công nhận quyền phá thai hợp pháp của Mỹ đã tạo nên một phản ứng nhanh chóng và nồng nhiệt. Vấn đề này đã khuấy đảo những cảm xúc sâu xa nơi mà vấn đề phá thai chỉ tương đối gần đây mới không bị hình sự hóa.
Nhiều nhóm chiến dịch Ireland và các nhà hoạt động vẫn theo cả 2 phe.
Nhiều người bên phe ủng hộ đã sống lại ký ức của ngày trước, hiện thể hiện sự kinh hãi trước những gì chứng kiến tại Mỹ.
Câu chuyện về Savita Halappanavar, người bị chết vì nhiễm trùng tại Ireland vào năm 2012 chỉ vì không được phép phá thai, đang được chia sẻ rộng rãi tại Ireland, với cảnh báo người Mỹ hãy tự chuẩn bị cho nhiều cái chết tương tự.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Một "quyết định đáng xấu hổ", bà Grainne Taggart từ Amnesty International nói, người vốn đã tranh đấu miệt mài cho quyền phá thai tại Bắc Ireland.
Thế nhưng những người vận động chiến dịch cũng vô cùng thất vọng trước vấn đề hợp pháp hóa phá thai tại Ireland tiếp tục được củng cố.
"Chút gì đó cảnh tỉnh cho chúng tôi tại đây," Bernie Smyth nói, cô là một trong những nhà vận động chiến dịch chống phá thai nổi bật nhất tại Bắc Ireland.
"Có nhiều điều cần phải học từ những gì đang xảy ra tại Mỹ."
"Hy vọng cá nhân của tôi trong tương lai là chúng ta sẽ một ngày đảo ngược luật pháp. Tôi nghĩ sự thay đổi tại Mỹ là rất sáng suốt. Điều này mang lại hy vọng, và cuộc chiến này vẫn tiếp diễn."
Các nhóm bảo thủ thêm tự tin
Will Grant, BBC News, San Salvador, El Salvador
Cảm thấy làn sóng chống phá thai đang bắt đầu trở lại Châu Mỹ Latinh, nhiều nhà vận động chiến dịch về quyền sinh sản hiện lo ngại rằng điều tồi tệ nhất sẽ xảy ra sau phán quyết của Tòa án Tối cao Mỹ.
"Điều này sẽ khiến các nhóm bảo thủ nhất tại quốc gia chúng tôi, vốn luôn bác bỏ quyền của phụ nữ thêm tự tin", Mariana Moisa, một nhà hoạt động hàng đầu ủng hộ quyền phá thai tại El Salvador nói, quốc gia này hiện vẫn cấm việc phá thai trong tất cả trường hợp, bao gồm cả khi tính mạng người mẹ gặp nguy hiểm, bị cưỡng hiếp hay có thai cận huyết.
"Việc bác bỏ quyền con người của phụ nữ và các cô gái bị bắt mang thai là một sản phẩm của việc xâm hại" rõ ràng ảnh hưởng một cách mất cân đối đến những người nghèo nhất trong xã hội.
Trong khi đó, giới chính trị gia chống phá thai, hiện đang kiểm soát Quốc hội tại El Salvador đã hoan nghênh bước đi này và kiên quyết rằng lập trường của họ về vấn đề phá thai vẫn mang tính chủ đạo tại Châu Mỹ.
Trong khi phán quyết của Tòa án Tối cao Mỹ liên quan đến với luật tại các bang của Mỹ, Washington tiếp tục có sức ảnh hưởng to lớn tại vùng Trung Mỹ. Bà Moisa nói rằng thông điệp phát đi sau phán quyết này là khắc nghiệt.
"Thật tồi tệ. Một bước đi thụt lùi chỉ để cho thấy sự khinh thường và thiếu quan tâm tồn tại trên thế giới đối với phụ nữ."
'Một thất bại thảm hại'
Robin Levinson-King, BBC News, Toronto
Canada thường không thích can thiệp vào chuyện của quốc gia láng giềng Mỹ - hiện là đối tác thương mại lớn nhất.
Thế nhưng khi Tòa án Tối cao Mỹ ra phán quyết không công nhận quyền phá thai hợp pháp, đảo ngược án lệ nổi tiếng 'Roe kiện Wade' năm 1973, thì Thủ tướng Canada, Justin Trudeau không ngại ngần về phần từ ngữ, gọi đây là "thất bại thảm hại" và "kinh khủng" đối với phụ nữ.
"Chân thành mà nói, đây là sự tấn công đối với sự tự do và quyền của mọi con người," ông Trudeau nói tại Thượng đỉnh Khối Commonwealth ở Kigali, Rwanda.
Việc phá thai đã không bị hình sự hóa tại Canada kể từ năm 1983 đến nay, thế nhưng vẫn chưa phải là một quyền được đảm bảo. Tại tỉnh New Brunswick của Canada, thì không có phòng y tế phá thai, tại nhiều khu vực ngoại ô thì phụ nữ phải lái xe hàng giờ để đi phá thai.
Cũng có nhiều người Canada thuộc bên phản đối phá thai, thế nhưng vấn đề này đã không bị chính trị hóa đến cùng mức độ như quốc gia láng giềng phía nam.
RightNow, một tổ chức phản đối phá thai tại Canada trong một dòng tweet ghi rằng đây "thật sự là một ngày lịch sử cho những người bạn của chúng tôi tại Mỹ".
'Nước Mỹ là mô hình của thế giới'
Geeta Pandey, BBC News, Delhi
Các nhà hoạt động vì công lý giới tính tại Ấn Độ đã mô tả phán quyến của Tòa án Tối cao Mỹ là "một bước đi lùi to lớn đối với quyền phụ nữ" và nói rằng điều này bị dẫn dắt từ "tính đạo đức của thời kỳ Victoria".
Tiến sĩ Veena JS, một nhà hoạt động và giáo sư ngành pháp y, giảng dạy đạo đức y khoa cho các bác sĩ nói rằng đảo ngược phán quyết Roe v Wade sẽ tác động đến quyền sinh sản của phụ nữ không chỉ tại Mỹ mà hệ quả còn lan rộng trên toàn thế giới.
"Nước Mỹ nói chung là mô hình cho thế giới và tôi lo ngại, tại một điểm nào đó, Ấn Độ có thể xem đây là gợi ý và đưa ra luật pháp tương tự," bà cho biết. "Và chúng tôi sẽ bị bắt buộc nuôi những đứa con mà chúng tôi không mong muốn."
Tiến sĩ Veena nói rằng điều này sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần cho phụ nữ và trẻ em.
"Các nghiên cứu đã cho thấy chứng rối loạn tâm thần và trầm cảm gia tăng đối với các phụ nữ bị bắt buộc sinh con. Chất lượng cuộc sống của những đứa trẻ "không mong muốn" này sẽ bị nghèo nàn."
Phá thai trở nên hợp pháp tại Ấn Độ kể từ năm 1971, mặc dù có điều kiện, đặc biệt để hạn chế việc giết thai nhi tại quốc gia chuộng sinh con trai hơn con gái.
Nhưng bởi vì phụ nữ thiếu nhận thức nói chung, những định kiến đi kèm với vấn đề này và các bác sĩ chần chừ tiến hành phá thai vì niềm tin tôn giáo hay đạo đức đồng nghĩa rằng các ca phá thai vẫn diễn ra bên ngoài các cơ sở y tế có đăng ký.
Xem thêm:
Tin chính
BBC giới thiệu
Phổ biến
Nội dung không có