Hội nghị thượng đỉnh G20 tránh lên án Nga về chiến tranh Ukraine, kêu gọi hòa bình

Nguồn hình ảnh, Reuters

Chụp lại hình ảnh, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi phát biểu khi Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden cùng các nhà lãnh đạo khác lắng nghe trong phiên họp đầu tiên của Hội nghị thượng đỉnh G20, ở New Delhi, Ấn Độ, Thứ Bảy, ngày 9/9/2023.

Nhóm 20 đã thông qua tuyên bố đồng thuận tại hội nghị thượng đỉnh hôm thứ Bảy, tránh lên án Nga về cuộc chiến ở Ukraine nhưng kêu gọi tất cả các quốc gia không sử dụng vũ lực để chiếm lãnh thổ, theo Reuters.

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi thông báo rằng Tuyên bố của các Lãnh đạo đã được thông qua vào ngày đầu tiên của hội nghị thượng đỉnh G20 cuối tuần ở New Delhi.

"Nhờ sự làm việc chăm chỉ của tất cả các nhóm, chúng tôi đã nhận được sự đồng thuận về Tuyên bố của Hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo G20. Tôi tuyên bố thông qua tuyên bố này", ông Modi nói với các nhà lãnh đạo, bao gồm cả Tổng thống Mỹ Joe Biden và những người đứng đầu chính phủ và nhà nước từ các nước trên toàn thế giới.

Sự đồng thuận đạt được một cách bất ngờ khi G20 bị chia rẽ sâu sắc về cuộc chiến ở Ukraine, với việc các quốc gia phương Tây trước đó thúc đẩy việc lên án mạnh mẽ Nga trong Tuyên bố của các Lãnh đạo, trong khi các nước khác yêu cầu tập trung vào các vấn đề kinh tế rộng lớn hơn.

Tuyên bố nêu rõ: "Chúng tôi kêu gọi tất cả các quốc gia duy trì các nguyên tắc của luật pháp quốc tế bao gồm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, luật nhân đạo quốc tế và hệ thống đa phương nhằm bảo vệ hòa bình và ổn định".

"Chúng tôi ... hoan nghênh tất cả các sáng kiến có liên quan và mang tính xây dựng nhằm hỗ trợ nền hòa bình toàn diện, công bằng và lâu dài ở Ukraine.

Tuyên bố nói thêm: "Việc sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân là không thể chấp nhận được".

Bộ Ngoại giao Ukraine cho biết tuyên bố này "không có gì đáng tự hào" và nói thêm rằng sự hiện diện của Ukraine sẽ giúp các bên tham gia hiểu rõ hơn về tình hình.

Tuy nhiên, Thủ tướng Đức Olaf Scholz cho biết tuyên bố này thể hiện lập trường rõ ràng về việc Nga xâm lược Ukraine bằng cách nói rằng sự toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia không thể bị thách thức bằng bạo lực.

Thủ tướng Anh Rishi Sunak cho biết tuyên bố này có "ngôn ngữ rất mạnh mẽ về cuộc chiến bất hợp pháp của Nga ở Ukraine".

"Tôi nghĩ đó là một kết quả tốt và mạnh mẽ."

Không có phản ứng ngay lập tức từ Nga, nước được đại diện bởi Ngoại trưởng Sergei Lavrov. Ông từng nói rằng ông sẽ chặn tuyên bố cuối cùng trừ khi nó phản ánh quan điểm của Moscow về Ukraine và các cuộc khủng hoảng khác.

Cuộc xâm lược Ukraine năm 2022 của Nga đã khiến hàng chục nghìn người thiệt mạng, hàng triệu người phải di dời và gieo rắc bất ổn kinh tế trên toàn thế giới. Moscow phủ nhận đã có các hành vi tàn bạo trong cuộc xung đột mà nước này gọi là "chiến dịch đặc biệt" nhằm "phi quân sự hóa" Ukraine.

Tuyên bố cũng kêu gọi thực hiện sáng kiến Biển Đen về vận chuyển ngũ cốc, thực phẩm và phân bón an toàn từ Ukraine và Nga. Moscow đã rút khỏi thỏa thuận vào tháng Bảy vì họ cho rằng nó không đáp ứng được yêu cầu thực hiện một thỏa thuận song song với các quy định được nới lỏng cho hoạt động xuất khẩu thực phẩm và phân bón của nước này.

Ấn Độ nói 'Trung Quốc ủng hộ'

Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar cho biết Trung Quốc, đồng minh chính của Nga, ủng hộ kết quả này.

Ông nói trong một cuộc họp báo: "Các quan điểm và lợi ích khác nhau đang diễn ra, nhưng chúng tôi có thể tìm thấy điểm chung trong mọi vấn đề".

Cho tới nay, những quan điểm khác nhau về cuộc chiến đã ngăn cản việc đạt được thỏa thuận dù chỉ là một thông cáo chung duy nhất tại các cuộc họp cấp bộ trưởng trong nhiệm kỳ chủ tịch G20 của Ấn Độ.

Người Sherpa ở Ấn Độ - quốc gia đại diện tại G20, cho biết nước chủ nhà đã hợp tác "rất chặt chẽ" với Brazil, Nam Phi và Indonesia để đạt được sự đồng thuận về ngôn ngữ đối với cuộc chiến ở Ukraine.

Tuyên bố cũng cho biết nhóm đã đồng ý giải quyết các lỗ hổng nợ ở các nước thu nhập thấp và trung bình "một cách hiệu quả, toàn diện và có hệ thống", nhưng không đưa ra bất kỳ kế hoạch hành động mới nào.

Tuyên bố cho biết các nước cam kết tăng cường và cải cách các ngân hàng phát triển đa phương, trong khi họ chấp nhận đề xuất quy định chặt chẽ hơn về tiền điện tử.

Các nước cũng nhất trí rằng thế giới cần tổng cộng 4 nghìn tỷ USD tài trợ chi phí thấp hàng năm cho quá trình chuyển đổi năng lượng, với tỷ trọng năng lượng tái tạo cao trong cơ cấu năng lượng sơ cấp.

Tuyên bố kêu gọi tăng tốc nỗ lực hướng tới "giảm dần năng lượng than", nhưng cho biết điều này phải được thực hiện "phù hợp với hoàn cảnh quốc gia và nhận thấy sự cần thiết phải hỗ trợ hướng tới chuyển đổi công bằng".

Delhi đóng cửa cho hội nghị thượng đỉnh

Vào đầu ngày, Tổng thống Biden và các nhà lãnh đạo khác được đưa qua những con đường vắng vẻ đến một trung tâm hội nghị hình ốc xà cừ mới trị giá 300 triệu USD có tên là Bharat Mandapam, đối diện một pháo đài bằng đá từ thế kỷ 16.

Nhiều doanh nghiệp, văn phòng và trường học đã đóng cửa trong thành phố và hạn chế giao thông như một phần của các biện pháp an ninh nhằm đảm bảo cuộc họp diễn ra suôn sẻ.

Ông Modi đã khai mạc cuộc họp bằng cách kêu gọi các thành viên chấm dứt "sự thiếu hụt niềm tin toàn cầu" và thông báo rằng khối này đang cấp tư cách thành viên thường trực cho Liên minh châu Phi trong nỗ lực làm cho tổ chức này trở nên mang tính đại diện hơn.

Bất chấp sự thỏa hiệp về Tuyên bố của các Lãnh đạo, hội nghị thượng đỉnh dự kiến sẽ có sự tham gia của phương Tây và các đồng minh. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình không dự họp mà cử Thủ tướng Lý Cường thay thế, trong khi Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng vắng mặt.

Ông Biden, Scholz, Sunak, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Mohammed Bin Salman của Ả Rập Saudi và Fumio Kishida của Nhật Bản, cùng những người khác, sẽ tham dự.

Jon Finer, phó cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ, nói với các phóng viên ở Delhi: "Chính phủ Trung Quốc có trách nhiệm giải thích" lý do tại sao nhà lãnh đạo của họ sẽ hoặc không tham gia.

Ông Biden cho biết hôm thứ Bảy: "Thật vui khi có ông ấy ở đây nhưng hội nghị thượng đỉnh đang diễn ra tốt đẹp."

Ông Finer cho biết có suy đoán rằng Trung Quốc đang "từ bỏ G20" để ủng hộ các nhóm như BRICS, nơi họ đang thống trị.

BRICS bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi, đồng thời đã đồng ý bổ sung thêm sáu thành viên khác - Ả Rập Saudi, Iran, Ethiopia, Ai Cập, Argentina và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất - đẩy nhanh nỗ lực cải tổ trật tự thế giới mà họ coi là lỗi thời.