Một hội thảo dịch thơ Việt 'hiếm có' tại Anh

Vào buổi tối thứ Hai 6/6, ở Poetry Translation Centre, London, Anh quốc, đã diễn ra buổi thảo luận (workshop) về nhà thơ Việt Nam Đỗ Trung Quân.

Hai vị khách mời là dịch giả Quỳnh Nguyễn từ Hiệp hội VFP Gia đình Việt tại London và nhà thơ April Yee.

Đây là phần thứ bảy tiếp theo của dự án Dịch Lewisham, với tiêu chí "Không cần phải biết ngôn ngữ được dịch, chỉ cần yêu từ ngữ và sẵn sàng tham gia!".

Dự án này được hỗ trợ bởi loạt chương trình tôn vinh quận Lewisham - được trao danh hiệu Quận Văn Hoá của Anh năm 2022. Sẽ có một chương trình kéo dài một năm gồm các sự kiện đưa Lewisham và các cộng đồng sở tại trở thành tâm điểm chú ý, tập trung vào các chủ đề đa dạng và biến đổi khí hậu, khuyến khích người dân địa phương và du khách hành động vì cộng đồng.

Chủ tọa hội thảo dịch thơ lần này là April Yee (Bảo Ngọc), một nhà thơ người Mỹ gốc Việt, là thành viên Hội Phê bình Sách Quốc gia Hoa Kỳ (National Book Critics Circle Emerging Critics Fellow).

April Yee vào năm 2021 thắng giải Mendocino Coast Writers' Conference Contest ở hạng mục phi hư cấu (non-fiction).

Hiện sống ở Anh, cô cũng tham gia lớp tiếng Việt của VFP Gia Đình Việt để có thể tự tin hơn khi tiếp xúc với cộng đồng người Việt tại Anh.

Dịch giả được mời là Quỳnh Nguyễn, nhà sáng lập, Giám đốc điều hành và Hiệu trưởng của VFP Hiệp hội Gia đình Việt Nam tại UK, một tổ chức từ thiện có trụ sở tại quận Deptford, London chuyên phục vụ cộng đồng người Việt tại địa phương thông qua các sự kiện văn hóa, các lớp học tiếng Việt và tiếng Anh, dịch vụ tư vấn miễn phí.

Cô chuyển đến sống ở London từ Việt Nam vào năm 1994. Trước khi thành lập VFP, cô Quỳnh đã từng làm việc cho cơ quan y tế nhà nước Anh (NHS) với tư cách là Giám đốc Chương trình Y tế Công cộng địa phương quận Lewisham, chuyên về kết hợp sức khỏe thể chất và tinh thần trong 15 năm.

Cô Quỳnh cho biết cô cảm thấy đây là một sự kiện đầy ý nghĩa cho việc quảng bá thơ Việt, giúp thế hệ thứ hai, thứ ba của người Việt tiếp cận với văn hoá Việt từ góc độ mới có chiều sâu hơn.

Bài thơ được chọn để dịch là bài thơ Bài học đầu cho con, của nhà thơ Đỗ Trung Quân, là một nhà thơ nổi tiếng ở Việt Nam.

Bài thơ này của nhà thơ Đỗ Trung Quân đã từng được nhạc sĩ Giáp Văn Thạch phổ thành bài hát nổi tiếng tên là Quê hương.

Cô Quỳnh tâm sự khi được mời chọn lọc thơ để dịch cho hội thảo, cô cảm thấy hơi lúng túng, nên đã nhờ nhạc sĩ Trần Lê Quỳnh tư vấn.

Hai người cùng nhau thảo luận vài tiếng về thi ca Việt Nam trong một buổi chiều. Sau đó cô Quỳnh quyết định chọn bài thơ Bài học đầu cho con và Ngụ ngôn của mỗi ngày của ông Đỗ Trung Quân, vì hai bài này có nhiều ý nghĩa với người Việt xa xứ.

Cuộc hội thảo đã diễn ra rất sôi nổi. Các bạn yêu thơ người Anh, và người Anh gốc Việt cùng những người Việt trẻ di cư thế hệ đầu được hiểu thêm về bối cảnh lịch sử khi bài thơ được sáng tác, cũng như sự khác nhau của bài thơ gốc so với bài hát mà nhạc sĩ Giáp Văn Thạch phổ nhạc.

Các từ khoá như Quê hương, mẹ, chùm khế ngọt…cũng gây ra tranh luận về khái niệm cũng như sự khác biệt văn hoá.

Sau hơn 90 phút miệt mài tìm hiểu và chọn từ để dịch, hội thảo mới chỉ kết thúc được hai khổ thơ đầu tiên.

The Poetry Translation Centre (Trung tâm dịch thơ) được thành lập bởi nhà thơ Sarah Maguire vào năm 2004, nhằm giới thiệu những nhà thơ nước ngoài cho độc giả tại Anh.

Cô Erica Hesketh, nhà điều hành dự án ở The Poetry Translation Centre rất mừng với kết quả của cuộc hội thảo thơ Việt.

Cô nói rất ấn tượng và cảm thấy bầu không khí hào hứng, chủ đề bài thơ đã cuốn hút mọi người tham gia, và ai cũng đưa ra những ý kiến cá nhân về hiểu biết của mình làm cho cuộc thảo luận mang tính học hỏi và tích cực.

Cô đề nghị hội VFP Gia Đình Việt tiếp tục hợp tác trong các cuộc hội thảo sau để chia sẻ việc dịch thơ Việt với hoạt động văn hoá khác cho cộng đồng địa phương.

Cô Quỳnh Nguyễn cho biết cô tin rằng buổi thảo luận này đã cuốn hút được các lứa tuổi khác nhau, nhưng đều yêu thơ và văn hoá Việt.

Buổi thảo luận thơ kết thúc tốt đẹp và mang theo những hứa hẹn về một sân chơi văn hoá bổ ích cho các thế hệ người Việt xa xứ.