Tiêm kích MiG-31 Nga xâm phạm không phận, Estonia yêu cầu NATO tham vấn

Estonia đã yêu cầu tham vấn với các quốc gia thành viên NATO khác sau khi tiêm kích của Nga xâm phạm không phận nước này hôm 19/9.

Bộ Ngoại giao Estonia lên án hành động xâm phạm này là "trơ tráo", cho biết ba chiến đấu cơ MiG-31 của Nga đã xâm phạm không phận Estonia "mà không có sự cho phép và ở lại đó tổng cộng 12 phút" trên Vịnh Phần Lan.

Một phát ngôn viên của NATO cho biết liên minh quân sự này "đã phản ứng ngay lập tức và chặn máy bay Nga", gọi đây là "thêm một ví dụ về hành vi liều lĩnh của Nga và khả năng đáp trả của NATO".

Ý, Phần Lan và Thụy Điển đã điều các chiến đấu cơ theo yêu cầu của NATO nhằm củng cố sườn phía đông. Nga sau đó đã phủ nhận việc vi phạm không phận Estonia.

Căng thẳng đã leo thang giữa liên minh quân sự NATO và Nga kể từ khi Moscow tiến hành cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine vào năm 2022.

Tình hình càng trở nên căng thẳng trong tuần qua, sau khi Ba Lan và Romania - đều là thành viên NATO - cho biết các thiết bị bay không người lái của Nga đã xâm nhập không phận của hai quốc gia này. Đáp lại, NATO cam kết cam kết sẽ triển khai các khí tài quân sự, gồm cả chiến đấu cơ, về phía đông để tăng cường phòng thủ.

Đại sứ Estonia tại Mỹ, ông Kristjan Prikk, cho biết vụ xâm nhập không phận Estonia là "nghiêm trọng" và Nga "đã cố gắng thử thách NATO trong một thời gian dài".

"Chúng tôi tin rằng Nga muốn đánh tín hiệu đến các nước NATO rằng họ nên tập trung vào phòng thủ tập thể thay vì hỗ trợ Ukraine trong cuộc chiến của Nga", ông Prikk nói thêm.

Sáng 20/9, chiến đấu cơ của các nước đồng minh đã được triển khai để bảo vệ không phận Ba Lan, trong khi Nga tiến hành các cuộc không kích nhắm vào miền tây Ukraine.

Lúc 05:40 giờ địa phương, gần như toàn bộ Ukraine đã được đặt trong tình trạng báo động không kích sau khi Không quân Ukraine cảnh báo về các cuộc tấn công bằng tên lửa và drone của Nga.

Ngoại trưởng Estonia Margus Tsahkna cho biết động thái tiêm kích Nga xâm nhập là một "hành động khiêu khích rõ ràng" và kêu gọi các thành viên NATO thể hiện phản ứng nhất quán.

"Việc vi phạm không phận NATO trong mười hai phút - vi phạm nghiêm trọng - cần một phản ứng cứng rắn cả về mặt chính trị lẫn thực tiễn", ông Tsahkna nói.

Bộ Quốc phòng Nga cho biết các tiêm kích này đang thực hiện "chuyến bay theo lịch trình... tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về không phận quốc tế và không vi phạm biên giới của các quốc gia khác, như đã được xác nhận qua giám sát khách quan".

Nga nói thêm rằng các máy bay chỉ bay qua vùng biển trung lập ở biển Baltic, cách đảo Vaindloo của Estonia hơn 3km.

Phát biểu vào cuối ngày 19/9, Thủ tướng Estonia Kristen Michal cho biết chính phủ của ông đã "quyết định yêu cầu tham vấn về Điều 4 của NATO" trong một cuộc họp khẩn cấp.

"Phản ứng của NATO trước bất kỳ hành động khiêu khích nào phải thống nhất và mạnh mẽ. Chúng tôi coi việc tham vấn với các đồng minh là điều cần thiết để đảm bảo nhận thức chung về tình hình và thống nhất các bước đi chung tiếp theo", ông Michal nói.

Điều 4 của hiệp ước NATO chính thức khởi động các cuộc tham vấn khẩn cấp trong liên minh 32 thành viên, vốn gắn kết Mỹ và nhiều quốc gia châu Âu với nhau về phòng thủ tập thể.

Đây là lần thứ hai trong một tuần, một thành viên NATO yêu cầu tham vấn theo Điều 4. Ba Lan đã làm như vậy sau khi drone Nga xâm phạm không phận của nước này.

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu với báo giới rằng ông được báo cáo về vụ việc vào cuối ngày 19/9.

"Tôi không thích chuyện này. Tôi không thích khi điều đó xảy ra. Có thể là rắc rối lớn. Nhưng tôi sẽ cho các bạn biết sau", nhà lãnh đạo Mỹ nói với các phóng viên.

Bộ Ngoại giao Estonia trước đó cho biết họ đã triệu tập Đại biện Lâm thời Nga "để phản đối" về vụ xâm phạm hôm 19/9, trong khi nhà ngoại giao hàng đầu của EU - Chủ tịch Hội đồng châu Âu Kaja Kallas - gọi đó là "một hành động khiêu khích cực kỳ nguy hiểm".

Ngoại trưởng Estonia cho biết thêm rằng Nga đã xâm phạm không phận nước này bốn lần trong năm 2025. Estonia có đường biên giới phía đông giáp Nga.

Estonia cho biết các tiêm kích Nga đã xâm nhập không phận nước này từ phía đông bắc và bị các chiến đấu cơ của Phần Lan chặn lại trên Vịnh Phần Lan. Khi đã vào không phận Estonia, các tiêm kích F-35 của Ý, đã được triển khai theo nhiệm vụ bảo vệ không phận Baltic của NATO để áp tải máy bay Nga ra khỏi không phận.

Chính phủ Estonia cho biết các tiêm kích của Nga không có kế hoạch bay, tắt bộ phát đáp và cũng không có liên lạc vô tuyến hai chiều với kiểm soát không lưu Estonia.

Bộ trưởng Quốc phòng Estonia Hanno Pevkur nói với BBC: "Chưa từng có tiền lệ khi máy bay Nga xâm phạm không phận của chúng tôi trong 12 phút."

Ông nói thêm rằng "trong tình huống này, điều đúng đắn duy nhất cần làm là đẩy lùi họ ra khỏi không phận Estonia".

Thủ tướng Michal nói thêm rằng vụ xâm nhập của Nga cho thấy cuộc chiến xâm lược Ukraine không diễn ra theo đúng kế hoạch của Điện Kremlin.

"Mục tiêu là thu hút sự chú ý và chấm dứt hỗ trợ cho Ukraine bằng cách buộc các nước NATO phải tập trung nhiều hơn vào việc phòng thủ lãnh thổ của chính họ," ông nói thêm.

Trong một bài đăng trên X, bà Kallas, cũng là một công dân Estonia, cho biết EU "sẽ tiếp tục hỗ trợ các quốc gia thành viên của chúng tôi trong việc tăng cường phòng thủ bằng các nguồn lực của châu Âu".

Bà nói rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin đang "thử thách quyết tâm của phương Tây. Chúng ta không được thể hiện sự yếu đuối".

Đồng tình với lời bà Kallas, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen phát biểu trên X: "Chúng tôi sẽ đáp trả mọi hành động khiêu khích bằng sự quyết tâm, đồng thời đầu tư vào việc củng cố sườn phía Đông vững chắc hơn."

"Khi các mối đe dọa leo thang, áp lực của chúng tôi cũng sẽ tăng theo," bà nói thêm.

Đại sứ Estonia tại Anh, ông Sven Sakkov, nói với BBC rằng cần có "các bước rõ ràng và thiết thực" để tăng cường bảo vệ không phận ở sườn phía Đông của NATO sau sự cố hôm 19/9.

"Nếu chúng tôi phải đối mặt với tình hình hiện tại một mình, chúng tôi sẽ vô cùng lo ngại," ông nói, nhưng cũng nhấn mạnh rằng người dân Estonia vẫn "quyết tâm" tự vệ.

Tuần trước, quân đội Ba Lan cho biết họ đã bắn hạ ít nhất ba thiết bị bay không người lái của Nga, trong khi Thủ tướng Donald Tusk cho biết đã ghi nhận 19 drone Nga xâm phạm không phận nước này.

Moscow khẳng định vụ việc không phải là cố ý, và Bộ Quốc phòng Nga nói rằng "không có kế hoạch" nhắm mục tiêu vào các cơ sở trên lãnh thổ Ba Lan.

Belarus, một đồng minh thân cận của Nga, cho biết các drone Nga vô tình xâm nhập không phận Ba Lan sau khi hệ thống dẫn đường bị gây nhiễu.

Vài ngày sau, Bộ Quốc phòng Romania thông báo họ đã phát hiện một drone của Nga khi hai chiến đấu cơ F-16 đang làm nhiệm vụ giám sát biên giới với Ukraine, sau "các cuộc không kích của Nga vào cơ sở hạ tầng của Ukraine trên sông Danube".

Bộ Quốc phòng Romania cho biết chiếc drone này sau đó đã biến mất khỏi radar.

Nga chưa bình luận về vấn đề này.

Để đáp trả các cuộc xâm nhập của Nga vào Ba Lan và Romania, NATO đã cam kết sẽ điều động quân đội và chiến đấu cơ về phía đông.

Các máy bay từ Anh, Pháp, Đức và Đan Mạch đều đang tham gia các nhiệm vụ phòng không trên bầu trời Ba Lan nhằm củng cố sườn phía đông của liên minh quân sự này.

Bộ trưởng Quốc phòng Estonia, ông Hanno Pevkur, cho biết NATO cần "tập trung nhiều hơn vào sườn phía đông" và mô tả khu vực này như là "tuyến phòng thủ chung của chúng tôi, nơi mà ở Estonia, chúng tôi giữ chặt cánh cửa chính".

Ngày 15/9, một chiến đấu cơ của Pháp đã được điều động để phản ứng trước một vụ xâm nhập tiềm tàng khác của drone Nga. NATO cho biết báo động đó đã nhanh chóng kết thúc.