Ukraine: Tranh cãi về sử dụng cần sa trong điều trị binh sĩ chịu tổn thương sau chiến tranh
- Tác giả, Paul Adams
- Vai trò, Phóng viên ngoại giao BBC từ Kyiv
Trong một căn hộ khiêm tốn ở Kyiv, tranh thủ quãng thời gian nghỉ ngơi sau khi chiến đấu, những người lính Ukjraine gặp nhau hút cần sa và trong phút chốc xua tan được những điều họ đã chứng kiến.
Những người lính này không muốn được nêu tên. Chất ma túy này bị cấm trong quân đội, ngay cả tại nơi đây, cách xa tiền tuyến.
Một trong những người lính này đang được điều trị chứng rối loạn căng thẳng sau san chấn (PTSD).
“Đối với tôi, cần sa rất hữu ích,” anh nói. "Không có nó, tôi không thể ngủ được. Cần sa giúp tôi thư giãn. Mọi người ai cũng nên có thể sử dụng nó."
Sau 18 tháng xảy ra cuộc chiến tranh toàn diện và 8 năm xung đột âm ỉ trước đó, những vết thương về mặt thể chất và tâm lý của người dân Ukraine ngày càng bị khoét sâu. Nguồn lực của nhà nước bị huy động đến điểm tới hạn.
Chiến tranh đã gây ra một trận đại dịch của đau đớn và tổn thương, đối với cả những người lính lẫn người dân thường.
Năm ngoái, Bộ Y tế Ukraine ước tính 57% người Ukraine có nguy cơ mắc chứng PTSD.
Nhưng cần sa, mặc dù đã được hợp pháp hóa với số lượng nhỏ để cá nhân sử dụng, vẫn không được dùng cho nghiên cứu y khoa, dù có bằng chứng cho thấy chúng có thể hữu ích.
Tại Trung tâm Sức khỏe Tâm lý và Phục hồi Cựu chiến binh Forest Glade, ngay bên ngoài Kyiv, hiện có nhiều hình thức điều trị.
Trong một căn phòng, một người lính chơi game trong khi bác sĩ theo dõi hoạt động não bộ của anh ta.
Ở những nơi khác, có phương pháp châm cứu, vật lý trị liệu và tham vấn theo nhóm.
Nhưng các nhân viên nói rằng họ cần nhiều công cụ hơn.
Kseniia Vosnitsyna, giám đốc Forest Glade cho biết: “Những người lính của chúng tôi ở tiền tuyến cần những loại vũ khí mạnh mẽ khác nhau. Điều đó hoàn toàn giống với chúng tôi”.
"Chúng tôi cũng cần một kho vũ khí. Kho vũ khí càng nhiều lựa chọn thì hình thức điều trị của chúng tôi càng trở nên hiệu quả."
Vosnitsyna nằm trong số những người thúc đẩy nghiên cứu cần sa, MDMA (thuốc lắc) và thuốc gây ảo giác như psilocybin dùng trong điều trị chấn thương sọ não và PTSD.
Vosnitsyna cho biết nhiều cựu chiến binh đã tự dùng thuốc.
Cô nói: “Họ dùng nó không phải để phê thuốc mà để thoát khỏi những triệu chứng khiến họ khó chịu. Tất nhiên họ thường sử dụng nhiều hơn mức cần thiết, nhưng hiện tại không còn cách nào khác. Thật không may."
Danylo Yevtukhov nói rằng việc hút cần sa đã giúp anh vượt qua những ngày đen tối nhất.
Anh bị phỏng nặng ở mặt và tay trong cuộc vây hãm của Nga tại thành phố Chernihiv, miền bắc Ukraine, trong những tuần đầu của cuộc chiến tranh.
Trải qua bảy cuộc phẫu thuật và sau 18 tháng, anh đội chiếc mũ lưỡi trai và đeo kính râm để bảo vệ đôi mắt bị tổn thương. Yevtukhov hầu như không bộc lộ cảm xúc khi nhớ lại những cơn đau xé da xé thịt.
"Mọi người đều biết đau khi bị phỏng. Hãy nhân con số đó với 20 hoặc 50," Danylo nói khi chúng tôi gặp nhau tại một công viên ở khu Podil ở Kyiv.
"Thật khủng khiếp vì vết phỏng trên mặt tôi."
Công viên tuy nhỏ nhưng đầy những lời gợi nhắc về xung đột.
Ở phía này có tấm bảng tưởng nhớ những người lính Ukraine đã hy sinh khi chiến đấu cho quân đội Liên Xô ở Afghanistan. Phía bên kia có có một cây thánh giá để tưởng nhớ những người ở Ukraine đã thiệt mạng kể từ năm 2014, khi giao tranh nổ ra ở vùng Donbas ở miền đông nam.
Trong những ngày đầu, Danylo cho biết cần sa có hiệu quả hơn thuốc giảm đau. Nó giúp anh ăn được, ngủ được và cảm thấy bớt lo lắng.
"Điều này giống như việc bạn có thể tắt nguồn. Khi nghĩ về vết thương của mình, tôi nghĩ 'đúng, thật đau đớn', nhưng sự chú ý của tôi bắt đầu trở nên linh hoạt hơn."
Ông nói, các bác sĩ thường nhắm mắt làm lơ.
Trên khắp thế giới, nghiên cứu từ lâu đã cho thấy cần sa có thể hữu ích trong việc điều trị các cơn đau và PTSD. Nhưng ở Ukraine, luật pháp đang cản trở. Việc sản xuất cần sa, bao gồm cả việc nghiên cứu y khoa, đều bị cấm.
Giáo sư Viktor Dosenko từ Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Ukraine tỏ ra thất vọng.
Ông nói: “Chúng tôi phải thực hiện nghiên cứu lâm sàng để có được bằng chứng thuyết phục hơn cho thấy cần sa có tác dụng, bởi lẽ chúng tôi thực sự là tâm chấn toàn cầu của chứng PTSD.”
"Thật không may, không có nghiên cứu nào từng được thực hiện ở Ukraine vì chúng tôi có luật cấm điều đó."
Tổng thống Volodymyr Zelensky muốn thay đổi luật. Phát biểu trước quốc hội vào ngày 28/6, ông kêu gọi hợp pháp hóa thuốc làm từ cần sa, nghiên cứu khoa học và điều mà ông gọi là "sản xuất có kiểm soát của Ukraine".
“Tất cả những cách làm tốt nhất của thế giới… cho dù chúng có vẻ khó khăn hay bất thường đến mức nào đối với chúng ta, cũng nên được áp dụng ở Ukraine để người Ukraine, đàn ông và phụ nữ… không phải chịu đựng nỗi đau, căng thẳng và tổn thương từ chiến tranh,” ông nói với sự nhiệt thành rõ rệt.
Một dự thảo luật nhằm tạo ra một ngành công nghiệp nội địa có quy định đối với cần sa y tế đã được thông qua ở phiên họp đầu tiên vào giữa tháng 7, nhưng không thay đổi tình trạng cấm của cần sa, gây ra sự nhầm lẫn trên diện rộng.
Ukraine cũng cấm nhập khẩu nguyên liệu thô cho đến năm 2028, điều mà các giới chỉ trích cho rằng sẽ không giúp giải quyết tình trạng khẩn cấp hiện tại.
Serhiy Vlasenko, thuộc đảng đối lập Tổ quốc, nói: “Luật pháp ngày nay không nhằm mục đích giúp đỡ mọi người”.
"Luật này quy định về việc trồng cần sa ở Ukraine và tạo ra doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp tư nhân."
Với việc đất nước đang rơi vào một cuộc khủng hoảng hiện hữu và cảnh sát thường xuyên bị cáo buộc tham nhũng, ông Vlasenko nói rằng những cải cách do Tổng thống Zelensky đề xuất là rất nguy hiểm.
Ông nói: “Ngày nay, trong thời kỳ chiến tranh, những hoạt động kinh doanh rủi ro như vậy cần được chính phủ trực tiếp kiểm soát”.
Ông Vlasenko tin rằng nếu không có sự kiểm soát chặt chẽ của chính phủ, luật pháp có thể trở thành phương tiện tiếp tay cho tham nhũng và hoạt động tội phạm.
Theo một cuộc thăm dò dư luận gần đây, 70% người Ukraine ủng hộ việc hợp pháp hóa cần sa cho mục đích y tế.
Nhưng với việc chính phủ có sự chia rẽ về cách thức thực thi tiếp theo - Bộ Y tế ủng hộ việc sản xuất có giấy phép và Bộ Nội vụ phản đối dự thảo luật - thì không có dấu hiệu rõ ràng nào về một giải pháp.
Đối với những người đang tìm sự giảm nhẹ từ những cơn đau và chấn thương, hiện tại, việc tự dùng thuốc vẫn là lựa chọn duy nhất.
Tin chính
BBC giới thiệu
Phổ biến
Nội dung không có