Israel tấn công Iran: Tư lệnh Lực lượng Vệ binh và Tổng Tham mưu trưởng quân đội Iran bị thiệt mạng là ai?

Israel đã tiến hành các cuộc không kích vào các cơ sở hạt nhân ở Iran, theo thông tin từ Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF). Hai tướng hàng đầu cùng một số nhà khoa học hạt nhân gạo cội đã thiệt mạng.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết các cuộc không kích nằm trong khuôn khổ Chiến dịch Sư tử Trỗi Dậy (Operation Rising Lion), khẳng định rằng Iran là mối đe dọa đối với sự sống còn của Israel.

Israel đã ban bố tình trạng khẩn cấp, cho biết nước này dự kiến sẽ hứng chịu các cuộc phản công "trong tương lai gần".

Đài truyền hình nhà nước Iran cho biết các khu dân cư ở Tehran đã bị tấn công và trong số người thiệt mạng có cả trẻ em, mặc dù thông tin này chưa thể được xác minh độc lập.

Truyền thông nhà nước Iran cũng đưa tin Tư lệnh Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo, ông Hossein Salami, đã thiệt mạng trong một cuộc không kích.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio nói rằng Hoa Kỳ không tham gia cũng không hỗ trợ các cuộc tấn công này.

Quốc tế bắt đầu phản ứng. Australia tuyên bố quốc gia này "lo ngại sâu sắc" trước sự leo thang này.

Truyền hình nhà nước Iran đã nêu tên hai nhà khoa học hạt nhân cấp cao thiệt mạng trong các cuộc không kích của Israel.

Một trong hai người là Fereydoon Abbasi, cựu lãnh đạo Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran (AEOI) – cơ quan phụ trách các cơ sở hạt nhân của Iran.

Ông Abbasi từng thoát chết khỏi một vụ ám sát trên đường phố Tehran vào năm 2010.

Người còn lại là Mohammad Mehdi Tehranchi, hiệu trưởng của Đại học Hồi giáo Azad tại Tehran.

Bộ Ngoại giao Iran hiện đang kêu gọi các quốc gia trên thế giới lên án cuộc tấn công của Israel.

Bộ này tuyên bố rằng vụ tấn công "đã đặt an ninh toàn cầu trước một mối đe dọa chưa từng có".

Bộ Ngoại giao Iran cũng cho biết Mỹ – quốc gia mà họ gọi là "nhà hậu thuẫn chính của Israel" – sẽ phải chịu trách nhiệm về các hậu quả của vụ tấn công này.

Trước đó, Mỹ đã khẳng định họ không liên quan đến cuộc tấn công của Israel.

Iran phóng khoảng 100 drone đáp trả Israel

Người phát ngôn Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), Chuẩn tướng Effie Defrin, cho biết Iran đã phóng "khoảng 100 drone về phía lãnh thổ Israel", và cho biết lực lượng này đang nỗ lực đánh chặn.

Ông Defrin cũng nói rằng Tổng Tham mưu trưởng quân đội Iran, Tư lệnh Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) và Tư lệnh Trung tâm Khatam al-Anbiya của Iran đã thiệt mạng trong các cuộc không kích đêm qua.

Truyền thông nhà nước Iran trước đó cũng đưa tin Hossein Salami, Tư lệnh lực lượng Vệ binh Cách mạng, đã thiệt mạng.

Trong khi đó, truyền thông Israel đưa tin tất cả các drone của Iran bay tới nước này đã bị đánh chặn thành công.

Tư lệnh Mặt trận Nội địa – đơn vị phụ trách phát đi các cảnh báo trú ẩn – thông báo rằng người dân không còn cần phải ở gần nơi trú ẩn, nhưng vẫn nên cảnh giác và theo dõi tình hình.

Ai đã thiệt mạng trong các cuộc không kích của Israel vào Iran?

Chiến dịch có tên "Sư Tử Trỗi Dậy", theo tuyên bố của Israel nhằm ngăn chặn chương trình hạt nhân của Iran, được cho là đã khiến nhiều nhân vật cấp cao trong quân đội và các nhà khoa học hạt nhân của Iran thiệt mạng.

Quân đội Israel cho biết đã đánh trúng "hàng chục mục tiêu quân sự, bao gồm các mục tiêu hạt nhân ở nhiều khu vực khác nhau của Iran".

Trong số các địa điểm bị tấn công có cơ sở làm giàu urani chính của Iran tại Natanz, nằm ở trung tâm đất nước. Truyền hình nhà nước Iran cho biết nơi này đã bị tấn công nhiều lần, với hình ảnh khói đen bốc lên nghi ngút từ hiện trường.

Natanz vận hành hàng ngàn máy ly tâm tiên tiến – thiết bị dùng để làm giàu urani – được đặt cách mặt đất hàng chục mét nhằm bảo vệ. Hiện chưa rõ mức độ sâu của cuộc tấn công của Israel đã gây ảnh hưởng tới đâu.

Tờ The New York Times đưa tin ít nhất sáu căn cứ quân sự quanh Tehran, cũng như nhà của các chỉ huy quân đội và nhiều tòa nhà dân cư khác đã bị trúng đạn, dẫn lời các quan chức cấp cao Iran.

Dưới đây là những người đã được truyền thông nhà nước Iran xác nhận đã thiệt mạng:

Hossein Salami, Tư lệnh Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran

Gholamali Rashid, Tư lệnh Trung tâm Khatam al-Anbiya

Fereydoon Abbasi, nhà khoa học hạt nhân, cựu lãnh đạo Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran

Mohammad Mahdi Tehranchi, một nhà khoa học hạt nhân khác có liên quan tới chương trình vũ khí hạt nhân của Iran

Mohammad Bagheri, Tổng Tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Iran

Ngoài ra, theo các nguồn tin từ Iran, ông Ali Shamkhani, cố vấn cấp cao của Lãnh tụ Tối cao Ayatollah Ali Khamenei, đã bị thương nặng.

'Thời khắc quyết định trong lịch sử Israel'

Ngay trước khi Israel tiến hành cuộc tấn công vào Iran, Bộ trưởng Quốc phòng nước này, ông Israel Katz, đã phát biểu trước một diễn đàn các quan chức quân sự rằng: "Đây là một thời khắc định hình trong lịch sử Nhà nước Israel và lịch sử của dân tộc Do Thái."

Ông Katz nói thêm:

"Ngay khi nhậm chức, tôi đã xác định việc ngăn chặn chương trình hạt nhân của Iran là ưu tiên hàng đầu," đồng thời khẳng định "Iran quyết tâm hơn bao giờ hết trong việc hiện thực hóa tham vọng xóa sổ Israel."

Ông cảnh báo:

"Chúng ta đang ở một ngã rẽ quan trọng – nếu bỏ lỡ, chúng ta sẽ không còn cách nào để ngăn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân đe dọa sự tồn tại của chúng ta."

Bộ trưởng Quốc phòng Irael nhấn mạnh:

"Trong suốt một năm rưỡi qua, chúng ta đã đối phó với các lực lượng ủy nhiệm của Iran, nhưng giờ đây chúng ta đang đối mặt trực tiếp với cái đầu của con rắn."

Israel đã ban bố tình trạng khẩn cấp để chuẩn bị đối phó với các đòn phản công từ Iran.

Hossein Salami, Tư lệnh Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran đã thiệt mạng, là ai?

Hossein Salami, tư lệnh Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran, là một trong những nhân vật cấp cao nhất của Iran đã thiệt mạng trong các cuộc không kích của Israel.

Ông Salami gia nhập Lực lượng Vệ binh Cách mạng vào năm 1980, thời điểm Chiến tranh Iran-Iraq bùng nổ.

Khi thăng tiến trong hàng ngũ quân sự, ông nổi tiếng với các phát biểu cứng rắn nhằm vào Mỹ và các đồng minh.

Kể từ những năm 2000, ông đã bị Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và Hoa Kỳ áp đặt các lệnh trừng phạt vì liên quan đến các chương trình hạt nhân và quân sự của Iran.

Ông là người đứng đầu Lực lượng Vệ binh Cách mạng vào năm 2024 khi Iran tiến hành cuộc tấn công quân sự trực tiếp đầu tiên nhằm vào Israel, phóng hơn 300 máy bay không người lái và tên lửa.

Khi căng thẳng với Israel leo thang trong những ngày gần đây, hôm thứ Năm, ông Salami tuyên bố rằng Iran "hoàn toàn sẵn sàng cho mọi kịch bản, tình huống và hoàn cảnh".

"Kẻ thù nghĩ rằng có thể chiến đấu với Iran giống như cách chúng đối đầu với người Palestine không có khả năng tự vệ đang bị Israel bao vây," ông nói. "Chúng tôi đã từng trải qua chiến tranh và có kinh nghiệm."

Tổng tham mưu trưởng Mohammad Bagheri vừa thiệt mạng là ai?

Theo truyền thông Iran, Thiếu tướng Mohammad Bagheri là sĩ quan quân đội cấp cao nhất của Iran bị thiệt mạng trong vụ không kích.

Ông sinh ra tại Tehran, tên thật là Mohammad-Hossein Afshordi, trong khi về năm sinh có nhiều thông tin khác nhau.

Một số nguồn, trong đó có Bộ Tài chính Hoa Kỳ, cho rằng ông sinh năm 1960 tại Tehran, trong khi một số khác lại ghi là năm 1958.

Ông Bagheri từng là một sĩ quan quân đội cấp cao thuộc Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC).

Kể từ năm 2016, ông giữ chức Tổng Tham mưu trưởng Lực lượng vũ trang của Cộng hòa Hồi giáo Iran – vị trí quân sự cao nhất trong nước.

Là một chuyên gia tình báo quân sự, ông Bagheri gia nhập IRGC vào năm 1980 và từng tham chiến trong cuộc chiến tranh Iran – Iraq những năm 1980. Ông có bằng kỹ sư và sau đó lấy bằng tiến sĩ về địa chính trị tại Đại học Tarbiyat-e Modares.

Ngày 28/6/2016, ông Bagheri được bổ nhiệm làm Tổng Tham mưu Lực lượng vũ trang (AFGS), thay thế ông Hassan Firouzabadi – người đã giữ vị trí này suốt 27 năm.

Trước đó, ông từng là Phó Tổng tham mưu trưởng phụ trách tình báo và tác chiến của Bộ Tổng Tham mưu.

Ông Bagheri cùng các chỉ huy khác như Mohammad Ali Jafari, Ali Fadavi và Gholam Ali Rashid được Viện Doanh nghiệp Hoa Kỳ (AEI) xác định là thành viên của tổ chức gọi là "Mạng lưới Chỉ huy IRGC".

Nhóm này "nắm quyền chi phối các cấp lãnh đạo cao nhất của quân đội Iran và kiểm soát việc lập kế hoạch, tác chiến, tình báo, chiến tranh bí mật và phi đối xứng, cũng như an ninh nội địa."

Các hoạt động của Bagheri bắt đầu từ cuộc Cách mạng Hồi giáo Iran năm 1979.

Theo Viện AEI, ông Bagheri từng tham gia các cuộc họp hoạch định chiến lược cấp cao trong chiến tranh Iran – Iraq.

Các cuộc họp này được cho là đã giúp ông kết giao với nhiều sĩ quan quân đội và quan chức trong chế độ, bao gồm cả Qassem Soleimani – người sau này trở thành Tư lệnh Lực lượng Quds thuộc IRGC. Soleimani đã bị ám sát từ một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái ngày 3/1/2020 tại Baghdad, Iraq.

Chúng ta biết gì về chương trình hạt nhân của Iran?

Israel tuyên bố họ đã "tấn công vào trung tâm của chương trình làm giàu hạt nhân của Iran". Nhưng chương trình đó là gì?

Iran từ lâu đã khẳng định rằng chương trình hạt nhân của họ chỉ nhằm mục đích dân sự. Iran có một số cơ sở hạt nhân trên khắp cả nước, và ít nhất một vài trong số đó là mục tiêu nhắm tới trong các cuộc không kích của Israel.

Tuy nhiên, nhiều quốc gia – cũng như tổ chức giám sát hạt nhân toàn cầu, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) – không tin chương trình hạt nhân của Iran chỉ phục vụ cho mục đích dân sự.

Tuần này, Hội đồng Thống đốc của IAEA đã chính thức tuyên bố Iran vi phạm các nghĩa vụ không phổ biến vũ khí hạt nhân – lần đầu tiên trong vòng 20 năm qua.

IAEA nêu rõ "nhiều lần thất bại" của Iran trong việc cung cấp đầy đủ thông tin về các vật liệu hạt nhân chưa được khai báo, cũng như về kho dự trữ uranium đã làm giàu của Iran.

Một báo cáo trước đó của IAEA cho biết Iran đã làm giàu uranium tới mức tinh khiết 60%, tức gần đạt mức cần thiết để chế tạo vũ khí hạt nhân – đủ để sản xuất chín quả bom hạt nhân.

Iran gọi nghị quyết này là "mang tính chính trị".