Hai cha con trong vụ xả súng ở Úc 'trung thành với IS'

Hai tay súng - được nhà chức trách xác định là cha con - đã nổ súng vào hàng trăm người đang tham dự lễ Hanukkah trên bãi biển Bondi ở Sydney, Úc hôm 14/12, khiến 15 người thiệt mạng và 27 người khác bị thương phải nhập viện.

Người cha đã thiệt mạng trong cuộc đấu súng với cảnh sát tại hiện trường, trong khi người con đang nằm viện với những vết thương nguy kịch.

Trong số các nạn nhân của vụ xả súng hàng loạt tồi tệ nhất tại Úc trong nhiều thập kỷ qua, nhắm vào người Do Thái và đang được điều tra là một vụ khủng bố, có một bé gái 10 tuổi, một người sống sót sau thảm họa Holocaust và hai giáo sĩ Do Thái.

Cả hai kẻ tấn công được cho là đã tuyên thệ trung thành với nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS). Dưới đây là những gì chúng ta biết về họ.

Hai cha con

Bộ trưởng Nội vụ Úc Tony Burke đã xác nhận về mối quan hệ của hai tay súng này nhưng không tiết lộ tên họ.

Đài truyền hình ABC của Úc đã nêu tên hai người này là Naveed Akram, 24 tuổi - hiện đang nằm viện dưới sự giám sát của cảnh sát - và cha anh ta, Sajid Akram, 50 tuổi, đã chết.

Bộ trưởng Burke cho biết người cha có thẻ thường trú tại Úc, nhưng không nêu rõ quốc tịch.

Ông cho biết người cha đến Úc bằng visa du học năm 1998. Sau đó, vào năm 2001, ông này chuyển sang visa diện kết hôn và rồi được cấp visa thường trú nhân hồi cư sau các chuyến đi nước ngoài.

Ông Burke nói thêm rằng người con trai của ông này là công dân Úc sinh ra tại Úc.

'Trung thành với Nhà nước Hồi giáo'

Thủ tướng Anthony Albanese đã xác nhận rằng trong hai tay súng, người con trai lần đầu tiên lọt vào tầm ngắm của cơ quan tình báo Úc (ASIO) vào năm 2019.

"Anh ta đã được điều tra dựa trên cơ sở có liên hệ với những người khác và đánh giá khi đó cho thấy không có dấu hiệu nào về mối đe dọa đang diễn ra hoặc nguy cơ anh ta tham gia vào bạo lực", Thủ tướng Úc nói.

Ông Albanese cho biết hai tay súng đã hành động đơn lẻ và không phải là thành viên của một mạng lưới cực đoan lớn hơn, nói rằng động cơ của họ "rõ ràng" được thúc đẩy bởi "tư tưởng cực đoan".

ABC đưa tin đài này có thông tin các nhà điều tra từ Đội Chống Khủng bố Liên hợp Úc (JCTT) tin rằng những kẻ xả súng đã tuyên thệ trung thành với nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS).

IS, trước đây hoạt động chủ yếu ở Iraq và Syria, đứng sau hoặc nhận trách nhiệm về nhiều vụ tấn công đẫm máu nhằm vào dân thường trên toàn thế giới, trong đó có các vụ tấn công ở Paris năm 2015 khiến 130 người thiệt mạng và vụ tấn công tại nhà hát Crocus ở Nga năm ngoái làm 145 người chết.

Hai lá cờ IS đã được tìm thấy trong xe của hai tay súng này tại bãi biển Bondi, các quan chức cấp cao nói với ABC, với điều kiện giấu tên.

Một quan chức cấp cao của JCTT, cũng với điều kiện ẩn danh, cho biết ASIO đã chú ý đến Naveed Akram vào năm 2019 sau khi cảnh sát ngăn chặn các kế hoạch về một cuộc tấn công của IS.

Theo vị quan chức này, Naveed Akram "có liên hệ mật thiết" với Isaac El Matari, người đã bị bỏ tù 7 năm ở Úc vào năm 2021 vì tội khủng bố.

Matari từng tự xưng là chỉ huy IS tại Úc.

Giấy phép sử dụng súng

Hai cha con Akram dường như đã sử dụng súng nòng dài trong vụ tấn công, bắn từ một cây cầu nhỏ.

Một số thiết bị nổ tự chế cũng được tìm thấy trong xe của họ, Thủ tướng Albanese cho biết.

Cảnh sát trưởng bang New South Wales, Mal Lanyon, cho hay lực lượng cảnh sát đã thu hồi sáu khẩu súng từ hiện trường và xác nhận sáu khẩu súng này đã được cấp phép cho người cha.

Ông Sajid Akram có đủ điều kiện để được cấp giấy phép sử dụng súng cho mục đích săn bắn giải trí, Ủy viên Lanyon cho biết.

"Về giấy phép sử dụng súng, cơ quan đăng ký súng đã tiến hành xem xét kỹ lưỡng tất cả các đơn đăng ký để đảm bảo một cá nhân phải hội đủ điều kiện và phù hợp để được cấp giấy phép sử dụng súng," ông nói.

Điều kiện để được cấp giấy phép săn bắn ở New South Wales phụ thuộc vào loại động vật mà cá nhân đó muốn săn, lý do săn bắn và khu đất mà họ muốn săn bắn.

'Những người bình thường'

Hai tay súng Naveed và Sajid Akram sống ở vùng ngoại ô Bonnyrigg phía tây nam Sydney, cách bãi biển Bondi khoảng một giờ lái xe.

Vài tuần trước vụ xả súng hôm 14/12, hai người đàn ông này chuyển đến một căn hộ thuê qua Airbnb ở vùng ngoại ô Campsie, cách đó khoảng 15 đến 20 phút lái xe.

Ba người tại ngôi nhà ở Bonnyrigg đã bị bắt giữ trong một cuộc đột kích của cảnh sát đêm 14/12, nhưng được thả sau đó mà không bị buộc tội và được đưa trở lại căn nhà.

BBC News đã tìm cách tiếp cận ba người này vào hôm 15/12, nhưng họ không ra ngoài nói chuyện với truyền thông.

Theo Sydney Morning Herald, một người phụ nữ nhận là vợ và mẹ của hai tay súng đã nói với báo này vào tối 14/12 rằng hai người nói họ sẽ đi câu cá trước khi đến Bondi.

Hãng tin Reuters mô tả vùng Bonnyrigg là một khu dân cư lao động, ngăn nắp, với dân cư đa dạng về sắc tộc.

Người dân địa phương nói với hãng tin này rằng gia đình Akram sống khép kín, và trông giống như bất kỳ gia đình nào khác trong khu vực.

"Tôi luôn thấy người đàn ông, người phụ nữ và cậu con trai," bà Lemanatua Fatu, 66 tuổi, nói. "Họ là những người bình thường."

'Không phải ai đọc kinh Quran cũng hiểu'

Người con trai Naveed Akram đã học kinh Quran và tiếng Ả Rập trong vòng một năm tại Viện Al Murad ở phía tây Sydney sau khi nộp đơn đăng ký vào cuối năm 2019, theo đài ABC.

Người sáng lập viện này, Adam Ismail, cho biết vụ xả súng ở Bondi là một "cú sốc kinh hoàng" và những cuộc tấn công như vậy bị cấm trong đạo Hồi.

"Điều tôi thấy hoàn toàn trớ trêu là chính kinh Quran mà anh ta đang học thuộc lòng lại nói rõ rằng việc cướp đi một mạng sống vô tội cũng giống như giết chết toàn bộ nhân loại," ông nói hôm 15/12.

"Điều này cho thấy rõ ràng những gì đã xảy ra ngày 14/12 ở Bondi là hoàn toàn bị cấm trong đạo Hồi. Không phải ai đọc kinh Quran cũng hiểu hoặc sống theo những giáo lý trong đó, và thật đáng buồn là dường như trường hợp này cũng vậy."

Đến Philippines vào tháng trước

Cảnh sát trưởng Mal Lanyon cho biết hay tay súng gần đây đã đến Philippines.

"Lý do tại sao họ đến đó, mục đích và những nơi họ đến trong thời gian ở đó, hiện đang được điều tra", ông nói.

Trước đó, ABC News dẫn nguồn tin an ninh cho biết hai người đã đến Philippines để nhận "huấn luyện theo kiểu quân sự" vào tháng trước vụ xả súng ở bãi biển Bondi.

Cơ quan xuất nhập cảnh Philippines xác nhận với BBC rằng hai nghi phạm đã đến Philippines vào ngày 1/11/2025 và rời đi vào 28/11/2025.

Cả hai đã sử dụng hộ chiếu Ấn Độ và khai báo thành phố Davao ở phía nam là điểm đến cuối cùng của họ ở Philippines, người phát ngôn Dana Sandoval cho biết.

Chuyến bay trở về Úc của họ là đến Sydney, bà Sandoval nói.

Davao là một đô thị rộng lớn ở phía đông của đảo Mindanao, hòn đảo chính phía nam của Philippines. Các phần tử Hồi giáo cực đoan được biết là hoạt động ở các khu vực nghèo khó của miền trung và tây nam Mindanao.

Trong khi đó, quân đội Philippines cho biết không thể xác nhận ngay lập tức các thông tin về hai người này đã được "huấn luyện theo kiểu quân sự" - như đã được báo cáo trước đó - trong thời gian họ ở nước này.