Gần chạm tới quốc tịch Mỹ, lễ nhập tịch của họ bất ngờ bị ông Trump hủy

Sanam, một người nhập cư Iran đến Mỹ hơn một thập kỷ trước, cuối cùng cũng sắp trở thành công dân Mỹ.

Nhiều năm trải qua các thủ tục giấy tờ, phê duyệt, kiểm tra và kiểm tra an ninh đã đưa cô đến bước cuối cùng: lễ nhập tịch.

Nhưng rồi, chỉ hai ngày trước khi cô dự định tuyên thệ vào ngày 3/12, chính phủ Mỹ đột ngột hủy bỏ buổi lễ.

Ban đầu, Sanam choáng và bối rối - không có lời giải thích nào. Cô không hiểu tại sao buổi lễ lại bị hủy bỏ khi mình không làm gì sai, cô nói với BBC.

Sau đó, cô phát hiện ra lý do là vì nơi cô sinh ra, và rồi nỗi buồn cùng sự thất vọng ập đến.

"Đã nhiều năm trôi qua và tôi cảm thấy kiệt quệ, tự hỏi liệu mình có thể tiếp tục quá trình này nữa không? Bởi vì quá khó khăn," Sanam nói. "Thật đau lòng."

Sanam - người muốn giấu tên vì sợ bị trả thù nhưng đã chọn chia sẻ biệt danh của mình - sống ở Oregon với chồng, một công dân Mỹ gốc Kansas. Danh tính của cô đã được BBC xác minh.

Cô là một trong nhiều trường hợp như vậy - đầu tháng này, chính quyền Trump bắt đầu hủy bỏ các buổi lễ nhập tịch cho những người nhập cư từ 19 quốc gia đã bị cấm nhập cảnh, trong đó có Iran.

Quyết định gây tranh cãi đó đã khiến một số thường trú nhân hợp pháp như Sanam - những người đã trải qua mọi bước trong quy trình để trở thành công dân Mỹ và chỉ còn chờ thủ tục cuối cùng - rơi vào tình trạng bất ổn, không xác định.

"Cảm giác như cuộc sống của chúng tôi đang ở trong tình trạng lấp lửng, không ổn định," Sanam kể, nói thêm rằng cô và chồng cảm thấy như họ "phụ thuộc vào quyết định của chính phủ".

Trải nghiệm này đã khiến Sanam bắt đầu xem xét lại liệu việc ở lại Mỹ có đáng giá hay không.

Cô vẫn còn người thân ở Iran, trong đó có cả cha mẹ già, và cô không biết khi nào mình mới có thể gặp lại họ.

"Thật khó để nghĩ đến hy vọng vào lúc này," cô nói.

"Đây thực sự là một thời điểm đáng sợ và thật không may khi đang đến gần kỳ nghỉ lễ, thật đáng buồn khi mọi người lại phải trải qua điều này, trong khi đây đáng lẽ là mùa của niềm vui và đoàn viên."

19 quốc gia bị ảnh hưởng

Việc hủy bỏ các buổi lễ tuyên thệ chỉ là một phần trong những nỗ lực mới nhất của chính quyền Trump nhằm thắt chặt các quy định nhập cư.

Người di cư từ 19 quốc gia đã bị cấm nhập cảnh sẽ bị tạm dừng quá trình xử lý nhập cư bất kể họ đang ở giai đoạn nào, chứ không chỉ những người ở bước cuối cùng.

Động thái này, và những động thái tương tự khác, diễn ra vài ngày sau khi một công dân Afghanistan nổ súng vào các thành viên Vệ binh Quốc gia ở Washington DC vào ngày 26/11, khiến một người thiệt mạng và một người khác bị thương nặng.

Chính quyền Trump đã sử dụng vụ nổ súng này làm lý do cho một số nỗ lực mới nhằm hạn chế nhập cư, bao gồm việc điều thêm 500 binh sĩ Vệ binh Quốc gia đến DC, giảm thời hạn hiệu lực của thị thực lao động từ 5 năm xuống còn 18 tháng và tạm dừng tất cả các quyết định về đơn xin tị nạn.

Cơ quan Dịch vụ Nhập cư và Quốc tịch Hoa Kỳ (USCIS) khẳng định các hạn chế này là cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia, bảo vệ tính mạng người Mỹ và đảm bảo an toàn công cộng.

Nhưng Mario Bruzzone, phó chủ tịch chính sách tại Liên minh Nhập cư New York (NYIC), một tổ chức phi lợi nhuận đại diện cho hàng trăm nhóm bảo vệ quyền của người nhập cư, khẳng định các hạn chế này đặt những người nhập cư cần được bảo vệ vào tình huống nguy hiểm.

"Việc tạm dừng vô thời hạn là một lệnh cấm, đơn giản vậy thôi, và họ đang lợi dụng vụ xả súng gần đây ở Washington DC làm cái cớ để leo thang các cuộc tấn công nhằm vào người nhập cư và người tị nạn," ông Bruzzone nói với BBC.

Một người nhập cư Venezuela, Jorge, cũng sắp thành công dân Mỹ thì đột nhiên, chưa đầy 24 giờ trước buổi lễ vào ngày 2/12, anh được thông báo rằng buổi lễ đã bị hủy bỏ mà không có lời giải thích.

"Tôi đã chuẩn bị mọi thứ, gồm cả việc tham dự buổi lễ cùng con trai mình. Việc bị hủy bỏ vào ngày hôm trước, mà không có lý do rõ ràng, khiến chúng tôi không biết phải làm gì tiếp theo," Jorge kể lại.

Jorge, không phải tên thật của anh, đã yêu cầu được giấu tên, nhưng danh tính và trải nghiệm của anh đã được BBC xác minh. Anh cho hay mình đã có được quyền cư trú vô thời hạn vào năm 2017 thông qua diện "năng lực phi thường", dành riêng cho các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực của họ.

Jorge nói với BBC rằng anh đồng ý với chính quyền Trump rằng cần phải có "quy trình xem xét nghiêm ngặt hơn" đối với người nhập cư. Anh trách chính quyền Biden vì đã cho phép quá nhiều người nhập cư vào nước này, nói thêm rằng nếu có quyền bỏ phiếu, anh sẽ ủng hộ Tổng thống Donald Trump.

Điều khiến anh lo ngại là những cư dân lâu năm không có tiền án tiền sự hiện đang bị "đánh đồng" với những người mà anh tin rằng cần được xem xét kỹ lưỡng hơn.

"Tôi chỉ muốn những người trong chúng tôi đã tuân thủ mọi quy định thì có thể tiếp tục vụ việc của mình - và những người đã phạm tội gian lận hoặc phạm pháp phải đối mặt với hậu quả pháp lý thích đáng," Jorge bình luận.

Ông Bruzzone từ NYIC cho biết nhiều người nhập cư từ 19 quốc gia - bao gồm cả người tị nạn, người xin tị nạn và thường trú nhân hợp pháp như Sanam và Jorge - đã trải qua quá trình kiểm tra nghiêm ngặt kéo dài nhiều năm với nhiều lớp kiểm tra an ninh và sức khỏe.

Chỉ riêng tại bang New York, ước tính có khoảng 132.000 người sinh ra ở Venezuela vào năm 2023, theo dữ liệu do Liên minh Nhập cư New York thu thập.

Việc tạm dừng đã làm gián đoạn cuộc sống của mọi người ở mọi giai đoạn của quá trình nhập cư, khiến họ phải chờ đợi trong "sự mông lung khổng lồ", ông Bruzzone nói.

Chồng của Sanam, người không muốn tiết lộ tên vì sợ bị trả thù, nói với BBC rằng chuỗi sự kiện này thật kinh khủng.

"Nếu những thành viên Vệ binh Quốc gia đó không bị tấn công tuần trước, mà là tuần này, [vợ tôi] đã là công dân Mỹ rồi," anh nói với BBC một ngày sau khi lễ tuyên thệ của Sanam đáng lẽ đã ​​diễn ra.

"Bạn sẽ cảm thấy hơi choáng ngợp về tốc độ thay đổi nhanh chóng của tất cả các chính sách này," anh nói thêm.

"Cảm giác như chính quyền rõ ràng đã không để một cuộc khủng hoảng tốt đẹp trôi qua lãng phí. Và thật khó để chịu đựng điều đó."