Bà Bùi Thị Minh Hoài trở thành nữ Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc đầu tiên

Bà Bùi Thị Minh Hoài đã chính thức trở thành Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam vào chiều 7/11, và là nữ chủ tịch đầu tiên của cơ quan này.

Người tiền nhiệm của bà Hoài là ông Đỗ Văn Chiến - người vào hôm 4/11 đã được chỉ định giữ chức Phó Bí thư Thường trực Đảng uỷ Quốc hội.

Cả bà Hoài lẫn ông Chiến đều là ủy viên Trung ương Đảng khóa 13, và được bầu bổ sung vào Bộ Chính trị từ tháng 5/2024.

Cũng trong tháng 5/2024, cùng với bà Hoài và ông Chiến, hai nhân vật khác cũng được bầu vào Bộ Chính trị là ông Lê Minh Hưng, người hiện đang là Trưởng ban Tổ chức Trung ương và ông Nguyễn Trọng Nghĩa, nhân vật vừa rời chức Trưởng ban Tuyên giáo về lại Bộ Quốc phòng, được thăng lên Đại tướng và giữ chức Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị.

Trước khi về Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc, bà Hoài là Bí thư Thành ủy Hà Nội. Thay cho bà Hoài ở vị trí đó là Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Nguyễn Duy Ngọc.

Việc điều chuyển và sắp xếp nhân sự của các ủy viên Bộ Chính trị đang trong độ tuổi tái cử trước thềm Đại hội 14, dường như cho thấy Đảng đang định hình lại bộ khung các lãnh đạo cấp cao cho nhiệm kỳ 2026-2030.

Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là một chức vụ quan trọng trong hệ thống chính trị Việt Nam.

Đấy là một vị trí mà ông Trần Thanh Mẫn từng đảm nhiệm trước khi trở thành phó Chủ tịch Quốc hội và Chủ tịch Quốc hội.

Trước ông Mẫn là ông Nguyễn Thiện Nhân - người từng kinh qua các chức Bí thư Thành ủy TP HCM, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Xa hơn trong lịch sử Việt Nam, những người nắm giữ chức lãnh đạo Mặt trận đều là các nhân vật có tiếng tăm như các ông Hoàng Quốc Việt, Huỳnh Tấn Phát, Nguyễn Hữu Thọ, Tôn Đức Thắng hay Lê Quang Đạo.

Trong cùng hôm 4/11, bà Hoài thôi chức Bí thư Thành ủy Hà Nội để giữ vai trò Bí thư Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương.

Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cơ quan có chức năng tập hợp, đoàn kết toàn dân tộc, đại diện và bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của nhân dân.

Hiện tại, cơ quan này có 7 Phó chủ tịch, trong đó ba người là nữ, gồm bà Nguyễn Thị Thu Hà - Tổng thư ký, bà Hà Thị Nga - Trưởng Ban vận động cứu trợ Trung ương và bà Nguyễn Thị Tuyến - Chủ tịch Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam.

Bốn phó chủ tịch còn là là các ông Nguyễn Đình Khang - Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Lương Quốc Đoàn - Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, Bùi Quang Huy - Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn và Thượng tướng Bế Xuân Trường - Chủ tịch Trung ương Hội Cựu chiến binh Việt Nam.

Nữ ủy viên Bộ Chính trị duy nhất trong số 16 ủy viên Bộ Chính trị hiện tại của khóa 13 cũng đã trở thành nữ bí thư Thành ủy Hà Nội đầu tiên hồi tháng 7/2024.

Khi đó bà Hoài, đang là Trưởng ban Dân vận Trung ương, đã được điều động thay cho ông Đinh Tiến Dũng bị Đảng cho thôi chức, nghỉ hưu, vì một số vi phạm thời ông này làm Bộ trưởng Tài chính ở nhiệm kỳ trước.

Bà Bùi Thị Minh Hoài sinh năm 1965, trình độ thạc sĩ luật, quê gốc Hà Nam, nay thuộc Ninh Bình, là một trong những cán bộ cấp cao của Đảng.

Bà là Ủy viên Trung ương Đảng ba khóa liên tiếp 11, 12 và 13, đồng thời là Bí thư Trung ương Đảng và Ủy viên Bộ Chính trị khóa 13.

Sự nghiệp của bà khởi đầu tại Nam Định với vị trí cán bộ, thanh tra viên cấp một. Sau đó, bà chuyển về công tác tại Hà Nam, kinh qua các chức vụ Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy, Trưởng ban Dân vận Tỉnh ủy và Bí thư Thành ủy Phủ Lý.

Tại các cơ quan Trung ương, bà từng giữ chức Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nông dân Việt Nam trong hai năm, sau đó là Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương trong một thập kỷ.

Trước bà Hoài được bầu bổ sung, nữ ủy viên duy nhất của Bộ Chính trị khóa này là bà Trương Thị Mai đã phải rời xa chính trường vào ngày 16/5/2024 sau khi Trung ương Đảng kết luận bà có nhiều vi phạm.

Tháng 7/2024, bà được Bộ Chính trị chỉ định giữ chức Bí thư Thành ủy Hà Nội. Chừng ba tuần trước, tại Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội nhiệm kỳ 2025-2030, bà tái đắc cử chức vụ Bí thư Thành ủy.

Nhưng chỉ ba tuần sau, bà Hoài được điều sang Mặt trận Tổ quốc.

Trong nhiệm kỳ này, chiếc ghế Bí thư Thành ủy Hà Nội đã có sự luân chuyển của bốn người đứng đầu.

Hồi đầu khóa, vào tháng 1/2024, ông Vương Đình Huệ tái đắc cử chức vụ Ủy viên Bộ Chính trị. Ông tiếp tục ngồi chiếc ghế này cho đến tháng 4 năm đó, rồi được bầu làm Chủ tịch Quốc hội.

Chiếc ghế Bí thư Thành ủy Hà Nội được trao lại cho ông Đinh Tiến Dũng - người từng là Bộ trưởng Tài chính trong chính phủ của ông Nguyễn Xuân Phúc và vừa trở thành ủy viên Bộ Chính trị khóa 13.

Mặc dù vào tháng 9/2021, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã nêu ra các vi phạm và khuyết điểm của Bộ Tài chính, bao gồm cả trách nhiệm cá nhân của ông Đinh Tiến Dũng trong thời gian làm Bộ trưởng, ông Dũng vẫn tiếp tục đảm nhiệm chức vụ lãnh đạo Đảng bộ Thủ đô cho đến giữa năm 2024.

Tháng 6/2024, ông Dũng đã nộp đơn xin thôi giữ các chức vụ, với lý do "chịu trách nhiệm chính trị của người đứng đầu" khi để xảy ra nhiều sai phạm tại Bộ Tài chính trong thời gian ông làm bộ trưởng, gây ra "hậu quả nghiêm trọng" cho một số tổ chức và cá nhân liên quan.

Thay cho ông Dũng là bà Hoài, và thay bà Hoài là một nhân vật xuất thân từ ngành công an: ông Nguyễn Duy Ngọc.

Chiếc ghế bí thư Thành ủy Hà Nội trong những nhiệm kỳ gần đây chứng kiến khá nhiều sự thăng trầm.

Ngoài ông Đinh Tiến Dũng và ông Vương Đình Huệ, một cựu Bí thư Thành ủy Hà Nội khác là ông Hòa Trung Hải cũng từng bị Đảng kỷ luật.

Ông Hoàng Trung Hải là người tiền nhiệm của ông Vương Đình Huệ trong cương vị Bí thư Thành ủy Thủ đô, đã bị Bộ Chính trị kỷ luật cảnh cáo vào tháng 1/2020, rồi cho thôi chức Bí thư Thành ủy Hà Nội, dù vẫn là ủy viên Bộ Chính trị.