Ác mộng chế độ Assad vừa qua, nỗi sợ thanh trừng người Alawite lại đến

Giữa sân, Noor đứng run rẩy trong ánh chiều lạnh lẽo, không phải vì lạnh, mà vì sợ.

Khoác chiếc áo khoác mùa đông dày cộp, Noor tới đây để khiếu nại với Hayat Tahrir al-Sham (HTS) - lực lượng được coi là đang cai trị ở Syria, đồng thời là "luật" ở thị trấn.

Cô bắt đầu khóc khi kể lại chuyện xảy ra ba ngày trước. Lúc ấy là gần chín giờ tối, một chiếc xe tải đen chở một nhóm vũ trang tới căn hộ của cô tại một khu dân cư cao cấp của thành phố Latakia.

Cô, lúc này đang bận bộ đồ ngủ, cùng người chồng là một sĩ quan quân đội và các con bị đuổi ra khỏi nhà.

Sau đó, thủ lĩnh của đám người kia đưa gia đình của ông ta dọn tới sống ở nhà của Noor.

Noor – tên giả - là người thuộc cộng đồng tôn giáo thiểu số Alawite.

Gia đình Assad và nhiều nhân vật thuộc giới tinh hoa chính trị và quân sự của chế độ cũ cũng xuất thân từ cộng đồng này.

Người Alawite thuộc một nhánh Hồi giáo Shia, chiếm khoảng 10% dân số Syria (phần lớn dân số nước này theo dòng Sunni). Latakia, nằm trên bờ biển Địa Trung Hải phía tây bắc Syria, là vùng đất trung tâm của người Alawite.

Tương tự như ở những thành phố khác, một loạt các nhóm nổi dậy đã nhanh chóng lấp đầy khoảng trống quyền lực mà chính quyền Assad bỏ lại.

Chế độ Assad đã lợi dụng sự chia rẽ giữa các giáo phái để duy trì quyền lực, còn lực lượng Hồi giáo Sunni HTS tuyên bố họ sẽ tôn trọng tất cả tôn giáo ở Syria. Nhưng cư dân Alawite ở Latakia vẫn hết sức lo sợ.

Kể từ khi chế độ Assad sụp đổ, một số người vẫn chưa dám ra khỏi nhà, lo ngại sẽ có một cuộc thanh trừng và họ sẽ phải trả giá đắt cho việc ủng hộ chế độ trước đây.

Noor cho Abu Ayoub (34 tuổi), chỉ huy an ninh của HTS, xem đoạn video từ camera giám sát trong căn hộ của cô.

Trong video, một nhóm các tay súng râu ria (vài người đội mũ lưỡi trai, số khác mặc quân phục) xuất hiện trước cửa nhà cô.

Noor nói rằng họ không phải người của HTS, mà từ một nhóm nổi dậy khác từ thành phố Aleppo phía bắc Syria.

"Họ phá cửa xông vào. Có 10 tay súng ở cửa và 16 người khác đứng đợi trên ba chiếc xe hơi đậu dưới đường," Noor kể với Abu Ayoub.

Lính của Abu Ayoub chủ yếu đến từ Idlib và Aleppo, là khu vực HTS và các phe nổi dậy đồng minh đóng quân trước khi phát động cuộc tấn công khoảng ba tuần trước mà đã lật đổ Assad.

Họ đứng xung quanh, vận quân phục, tay cầm súng trường, chăm chú lắng nghe câu chuyện của Noor về chuyện đồ đạc nhà cô bị vứt ra đường.

HTS từng có liên hệ với al-Qaeda và hiện vẫn bị hầu hết các nước phương Tây xếp vào danh sách tổ chức khủng bố, dù Anh và Mỹ tuyên bố đã bắt tay liên lạc với nhóm này.

Chỉ trong vài tuần, HTS chuyển từ kẻ thù của quốc gia thành pháp luật của nhà nước.

Abu Ayoub và lực lượng của mình đang dần thích nghi với vai trò mới – từ người làm cách mạng thành cảnh sát.

Noor chỉ là một trong số nhiều người tới đồn công an này để khiếu nại.

Tòa nhà này từng là trụ sở tình báo quân đội ở thành phố và có lẽ là nơi đáng sợ nhất ở Latakia.

Nơi đây giờ hoang tàn, vương vãi trên sân những radio và các thiết bị đã hỏng.

Những bức chân dung rách nát của Bashar al-Assad nằm lẫn trong lớp bụi bẩn.

Có thêm một người đàn ông tới xếp hàng để vào khiếu nại.

Mắt thâm quầng, xương sườn gãy, áo rách tả tơi và thẫm máu, ông kể những người đàn ông từ Idlib đã xông vào căn hộ của ông.

"Một vài người trong số họ là dân thường, vài kẻ vận quân phục và đeo khẩu trang," ông kể.

"Họ đánh con gái tôi và chĩa súng vào đầu con trai tôi. Họ lấy tiền và vàng của chúng tôi."

Mỗi lần điều động ở đây đều là một màn phô trương sức mạnh, đặc biệt đang có quá nhiều nhóm vũ trang trong thành phố.

Với sự chỉ dẫn từ con trai của người đàn ông nói trên, lực lượng an ninh của HTS lái xe len lỏi qua mê cung của những con hẻm nhỏ, băng qua các bãi phế liệu và rác thải để tới một khu dân cư nghèo.

Cảnh sát có vũ trang nhanh chóng bố trí người dọc theo con phố và trước cửa căn hộ của người đàn ông. Họ đưa hai nghi phạm trở lại đồn để thẩm vấn.

Nhưng khi còn chưa kịp cất vũ khí thì họ lại nhận được một khiếu nại khác. Lần này là về một người đàn ông bị đánh sau một vụ tranh chấp bình ga.

Ông kể có ba người đã chĩa súng vào mình.

Lại một chuyến xe gấp rút. Điểm đến lần này là một khu dân cư và thương mại đông đúc.

Khi cảnh sát lôi một nghi phạm ra ngoài đường – mặt ông ta vẫn bê bết máu do cuộc ẩu đả trước đó – một vài người phụ nữ trong khu phố chạy ra ban công và hét "Shabiha! Shabiha!".

Họ đang cáo buộc nghi phạm là thành viên của lực lượng dân quân ngầm, phần lớn là những người Alawite, từng thực hiện các "nhiệm vụ bẩn thỉu" cho chế độ Assad.

Sau chiến thắng thần tốc trên khắp Syria, lực lượng Hồi giáo HTS đã cam kết giữ gìn hòa bình và bảo vệ tất cả các nhóm thiểu số trong nước.

Abu Ayoub phải chứng tỏ cam kết đó hằng ngày.

"Một số kẻ trà trộn vào cuộc cách mạng, một số kẻ phá hoại, và một số thành phần lêu lổng đang lợi dụng tình hình tại các khu vực vừa được giải phóng," ông nói.

Abu Ayoub thừa nhận tình hình trong thành phố "có hơi hỗn loạn", rồi hướng sự chú ý về phía Noor.

"Bây giờ chúng tôi đang ở đây, nhưng lúc quân đội rời đi chúng tôi chưa tới đây."

"Ban đầu, chúng tôi ở Damascus, rồi sau đó mới tới đây. Bọn chúng là lũ côn đồ, và chúng tôi sẽ tống cổ chúng ra khỏi nhà cô. Chúng tôi sẽ trả lại đồ đạc cho cô. Tôi hứa đấy," ông nói.

Tới đó, ông ra lệnh cho người của mình lên những chiếc xe bán tải. Tiếng còi inh ỏi vang lên khi họ lao về phía căn hộ.

Latakia là một thành phố được giải phóng.

Thứ Sáu tuần trước, hàng chục ngàn người từ nhiều giáo phái khác nhau đã đổ ra đường để ăn mừng sự sụp đổ của triều đại Assad.

Tại một quảng trường ở thành phố, người dân trèo lên một bệ đá từng đặt bức tượng của Hafez al-Assad, cha của Bashar al-Assad và là người đã cai trị Syria 29 năm trước khi qua đời vào năm 2000.

Với dáng vẻ vui mừng, họ vẫy lá cờ của một Syria tự do.

Thông điệp của ngày hôm đó là một Syria đoàn kết và thống nhất, không còn chia rẽ giáo phái.

Nhưng sau nửa thế kỷ nằm dưới ách cai trị tàn bạo của một chế độ khơi dậy thù hận giáo phái và từng cảnh báo rằng người Alawite, nói theo ngôn ngữ nhẹ nhàng nhất, sẽ bị tàn sát nếu mất đi quyền lực.

Ngày 14/12, ba chiến binh của HTS đã bị giết, và 14 chiến binh khác bị thương ở ngoại ô Latakia, sau một vụ được cho là đấu súng với một băng tội phạm.

Trong khi đang nỗ lực duy trì trật tự, HTS khẳng định không hề có yếu tố giáo phái nào trong vụ tấn công này.

Trên đường tới căn hộ của Noor, đoàn xe của HTS lao nhanh qua những con phố, người đi đường hò reo, giơ tay tạo biểu tượng hòa bình chào đón họ.

Lá cờ mới của Syria, với dải ngang màu xanh thay cho đỏ và ba ngôi sao đỏ thay vì hai ngôi sao xanh, xuất hiện khắp nơi, từ những cánh cửa chớp của hàng quán tới ban công của các ngôi nhà.

Tuy nhiên, ở các khu vực của người Alawite, người dân chủ yếu chỉ lặng lẽ quan sát khi đoàn xe đi qua. Lá cờ mới cũng ít xuất hiện hơn.

Một sĩ quan an ninh của HTS tên

Azam al-Ali, 28 tuổi và quê ở thành phố Deir al-Sour ở phía đông Syria, ngồi ghế trước. Anh nói rằng sau quá nhiều những áp bức, người dân cần thời gian để tin tưởng vào chính quyền trở lại.

"Phần lớn những người bị áp bức tới để khiếu nại thuộc hai giáo phái Sunni và Alawite. Chúng tôi không phân biệt đối xử. Nhưng chính sự nghèo đói cùng cực mà chế độ này [chế độ Assad] để lại đã gây ra tình trạng hỗn loạn trên diện rộng hiện nay," anh nói với tôi khi dòng xe cộ dạt sang để nhường đường cho đoàn xe.

Anh nói thêm rằng người Alawite, một số từng thuộc nhóm nghèo nhất Syria, cũng phải chịu khổ dưới thời chế độ Assad.

Chúng tôi tới căn hộ của Noor và 6 người lính HTS chạy vội lên cầu thang.

Người phụ nữ trong nhà từ chối mở cửa, nhưng sau một lúc thương lượng, cánh cửa được mở ra. Bà này và gia đình nhận lệnh phải rời khỏi căn hộ.

Noor tiến vào, lấy vài bộ quần áo và mấy quyển sách cho cô con gái đang ôn thi.

Vũ khí và đạn dược của những kẻ nổi dậy tới chiếm căn nhà đã bị tịch thu.

"Hôm nay, khi tới gặp HTS, tôi sợ đến chết khiếp ," Noor kể.

"Bề ngoài của họ trông rất dữ tợn và đáng sợ. Nhưng thực ra họ rất tử tế."

Nhưng cô sẽ không quay lại căn hộ của mình nữa. Cơn ác mộng này vừa chấm dứt ở Syria, thì với người Alawite, cơn ác mộng khác đã chớm bắt đầu, cô nói.

Ôm chặt đồ đạc trong tay, Noor nói mình không còn cảm thấy an toàn trong chính ngôi nhà của mình.

"Tôi không thể nào sống ở đó nữa. Tôi vẫn nuôi hy vọng [sẽ quay lại đó sống], nhưng không phải trong tương lai gần. Bây giờ, tôi không dám."