Đảng đẩy mạnh luân chuyển cán bộ cấp cao để phòng ngừa tiêu cực

Để ngăn ngừa vi phạm của tổ chức đảng và đảng viên, Đảng sẽ điều động, luân chuyển nhân sự – một việc mà dường như Đảng đã làm rất tích cực trong những tháng qua sau khi ông Tô Lâm nhậm chức tổng bí thư.

Nội dung này là một trong những điểm đáng chú ý trong Quy định về phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn vi phạm của tổ chức Đảng, Đảng viên mà Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú ký ban hành ngày 22/4/2025.

Cụ thể, mục 5 Điều 4 của Quy định 285, viết rằng Đảng sẽ "điều động, luân chuyển, chuyển đổi vị trí công tác của cán bộ, đảng viên theo quy định. Cung cấp thông tin định kỳ hoặc đột xuất cho báo chí, truyền thông về kết quả kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực."

Luân chuyển cán bộ từ lâu là một chính sách của Đảng trong việc quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng trong công tác cán bộ của Đảng, và thực hiện chủ trương lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh không phải là người địa phương. Nhưng theo quy định mới này, luân chuyển cán bộ trở thành một cách để Đảng phòng ngừa tiêu cực.

Những biến động về nhân sự chưa từng có trong các nhiệm kỳ 13 này khiến cho việc luân chuyển cán bộ cấp bí thư tỉnh ủy diễn ra khá thường xuyên, đặc biệt là sau khi ông Tô Lâm lên giữ chức tổng bí thư của Đảng vào tháng 8/2024.

Liên tục điều động thời ông Tô Lâm

Không lâu sau khi ông Tô Lâm trở thành tổng bí thư vào ngày 3/8/2024, những sắp xếp nhân sự bắt đầu xuất hiện.

Đã có những thay đổi nhân sự lớn ngay trong tháng Tám.

Ngày 6/8, Sơn La có bí thư tỉnh ủy mới là ông Hoàng Quốc Khánh.

Ông Khánh trước đó là Phó bí thư, Chủ tịch UBND tỉnh này, và quyết định do ông Mai Văn Chính, Phó trưởng ban thường trực Ban Tổ chức Trung ương công bố.

Bản thân ông Mai Văn Chính, vào ngày 16/8/2024, được điều động giữ chức trưởng ban Dân vận Trung ương. Do ban này sáp nhập với Ban Tuyên giáo, ông Chính được bố trí qua Chính phủ và trở thành Phó thủ tướng vào tháng 2/2025.

Cũng ngày 16/8/2024, Bộ Chính trị đã điều động Phó thủ tướng Trần Lưu Quang làm trưởng Ban Kinh tế Trung ương. Ban này hiện đã được đổi tên thành Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương.

Đến tháng 9/2024, ông Đỗ Trọng Hưng, bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa, ra Hà Nội làm phó trưởng Ban Tổ chức Trung ương.

Trong khi đó, Tổng giám đốc Đài truyền hình Việt Nam Lê Ngọc Quang được điều về làm bí thư Quảng Bình vào cuối tháng 10/2024.

Đầu năm 2025, hàng loạt nhân sự cấp cao được Bộ Chính trị liên tục điều động.

Chỉ riêng trong tháng 1/2025, đã có 8 bí thư Tỉnh ủy được luân chuyển, bổ nhiệm.

Chẳng hạn, ngày 25/1, ông Vũ Hồng Văn rời ghế phó chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương ở Hà Nội quay trở lại Đồng Nai.

Ông Văn, quê ở Hưng Yên, đến Đồng Nai không phải làm giám đốc công an tỉnh như hồi tháng 11/2019, mà được thăng lên chức bí thư Tỉnh ủy.

Nhưng nổi bật hơn trong ngày hôm đó là việc ông Nguyễn Thanh Nghị nhậm chức phó bí thư Thường trực Thành ủy TP HCM.

Một loạt các điều động trước đó của Bộ Chính trị dường như để dọn đường cho việc sắp xếp để đưa con trai cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng về TP HCM.

Vào ngày 17/1, Bí thư Thành ủy Cần Thơ Nguyễn Văn Hiếu được điều chuyển làm phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương. Chiếc ghế bí thư Cần Thơ đã được trao cho ông Đỗ Thanh Bình, bí thư Tỉnh ủy Kiên Giang.

Người thế chân ông Bình ở Kiên Giang lúc này là ông Nguyễn Tiến Hải, bí thư Tỉnh ủy Cà Mau.

Như vậy, trung ương cần điều động một người lấp vào chiếc ghế khuyết để lãnh đạo Đảng bộ Cà Mau.

Chỉ một ngày sau, 18/1, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TP HCM Nguyễn Hồ Hải được điều động về làm bí thư Tỉnh ủy Cà Mau thay cho ông Hải.

Và đúng một tuần sau, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị rời Hà Nội, về TP HCM, giữ chức phó bí thư thường trực.

Việc bổ nhiệm ông Nghị trở thành nhân vật số hai ở TP HCM diễn ra trong bối cảnh thành phố này đang khẩn trương chuẩn bị tổ chức Đại hội Đảng bộ nhiệm kỳ tới.

Đầu năm 2026, Đảng Cộng sản Việt Nam sẽ tổ chức đại hội 14, bắt đầu một nhiệm kỳ mới.

Với tuổi đời còn khá trẻ, cộng thêm thành tích ba lần liên tiếp là ủy viên Trung ương Đảng, và sự hẫu thuẫn chính trị lớn, con đường thăng tiến của ông Nguyễn Thanh Nghị được đánh giá là rộng mở.

Trong khi đó, cựu Bí thư Thành ủy Cần Thơ Nguyễn Văn Hiếu có một kết thúc khác.

Tháng Một, ông được điều ra Hà Nội giữ chức phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, hiện là Ban Tuyên giáo và Dân vận sau hợp nhất, nhưng đến 10/4, ông Hiếu bị kỷ luật cảnh cáo, và cho thôi chức ủy viên Trung ương.

Ông Hiếu trở thành nhân vật số 30 trong danh sách Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa 13 bị kỷ luật, thôi chức.

Một trường hợp thuộc diện luân chuyển khác cũng có một kết cục tương tự ông Hiếu là ông Đặng Quốc Khánh.

Ông Khánh, quê ở Hà Tĩnh, được trung ương điều lên Hà Giang giữ chức bí thư tỉnh ủy. Tháng 5/2023, ông Khánh trở lại Hà Nội để trở thành Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường.

Nhưng ngay trong Hội nghị Trung ương bất thường ngày 3/8/2024 để bầu ông Tô Lâm lên làm tổng bí thư, ông Khánh chính thức nhận quyết định "thôi các chức vụ trong Đảng" để rồi sau đó mất chức bộ trưởng trong nội các của ông Phạm Minh Chính.

Điểm chung của các ông Vũ Hồng Văn, Nguyễn Thanh Nghị, Nguyễn Văn Hiếu và Đặng Quốc Khánh là cùng sinh năm 1976.

Dường như việc luân chuyển 4 nhân vật này đã đáp ứng hai mục đích: phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn vi phạm (với ông Khánh và ông Hiếu) và bồi dưỡng quy hoạch cán bộ (với ông Văn và ông Nghị).

Cũng trong tháng 1/2025, một số vị trí được điều động khác như Thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng đến Vĩnh Long làm bí thư Tỉnh ủy thay cho ông Bùi Văn Nghiêm ra Hà Nội giữ chức phó Ban Nội chính Trung ương.

Trong khi đó, ông Quản Minh Cường, phó bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai, được chỉ định giữ chức bí thư Tỉnh ủy Cao Bằng.

Hà Giang cũng có bí thư Tỉnh ủy mới là ông Hầu A Lềnh, bộ trưởng Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc.

Những sắp xếp bằng cách luân chuyển cán bộ tương tự vẫn tiếp diễn sau đó.

Đợt sắp xếp nhân sự chủ chốt của các địa phương sẽ ở một mức quy mô hơn trong đợt sáp nhập tỉnh thành sắp tới.

Mọi chuyện đang diễn ra trước thềm Đại hội đảng 14 dự kiến sẽ được tổ chức vào đầu năm sau để rồi sau đó Đảng lại có thêm những đợt luân chuyển, bổ nhiệm mới khác nữa.

Như vậy, ở nhiều địa phương sẽ còn chứng kiến khá nhiều sự biến động về các nhân sự lãnh đạo chủ chốt trong thời gian tới.

Lợi bất cập hại?

Luân chuyển cán bộ "là việc phân công hoặc bổ nhiệm cán bộ, công chức lãnh đạo, quản lý giữ một chức danh lãnh đạo, quản lý khác trong một thời hạn nhất định để tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng và rèn luyện theo yêu cầu nhiệm vụ hoặc yêu cầu của chức danh được quy hoạch", theo Quy định số 65-QĐ/TW ngày 28/4/2022 của Bộ Chính trị do Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng ký.

Khi luân chuyển cán bộ, Đảng thường tổ chức các hội nghị công bố quyết định của cơ quan có thẩm quyền, trong trường hợp bí thư Tỉnh ủy, cơ quan có thẩm quyền là Bộ Chính trị, và thường kèm theo những lời chúc mừng và kỳ vọng về công việc tốt đẹp.

Nhưng công cuộc chống tham nhũng với tên gọi "đốt lò" đã khiến cho một số bí thư tỉnh ủy phải rời ghế, không ít trong đó phải lâm vào vòng lao lý như các ông Lê Đức Thọ, Dương Văn Thái, Trần Đức Quận hay bà Hoàng Thị Thúy Lan.

Cộng thêm sự thay đổi lãnh đạo ở cấp cao nhất, cũng khiến cho các đợt luân chuyển trở nên thường xuyên hơn.

Vĩnh Phúc là một ví dụ. Đầu nhiệm kỳ, bà Hoàng Thị Thúy Loan ngồi ghế bí thư Tỉnh ủy. Nhưng bà Lan cùng với chủ tịch UBND tỉnh này là ông Lê Duy Thành bị bắt vào ngày 8/3/2024 . 10 ngày sau, Bộ Chính trị điều Bí thư Bình Thuận Dương Văn An đến Vĩnh Phúc thay cho bà Lan.

Đến ngày 10/1/2025, ông An đã rời chiếc ghế này khi bị Bộ Chính trị kỷ luật cảnh cáo, và sau đó bị cho thôi chức ủy viên Trung ương.

Ngày 11/1, Bí thư Lào Cai Đặng Xuân Phong về làm bí thư Vĩnh Phúc.

Như vậy, chỉ trong vòng 10 tháng Vĩnh Phúc đã có đến 3 bí thư Tỉnh ủy. Nhưng chuyện chưa dừng lại ở đó vì tỉnh này đang chuẩn bị sáp nhập vào Phú Thọ và Hòa Bình, hình thành nên tỉnh mới là Phú Thọ.

Các chức vụ lãnh đạo như bí thư Tỉnh ủy, chủ tịch UBND tỉnh, chủ tịch HĐND tỉnh sau sáp nhập sẽ do Trung ương quyết định.

Sự thay đổi ở cấp lãnh đạo tại các địa phương cũng khiến cho các chính sách địa phương trở nên thiếu ổn định.

Hôm 10/5, tại kỳ họp thứ 9, khi Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã đề cập tình trạng quy hoạch liên tục thay đổi, thiếu tính dài hạn ở các địa phương.

Theo ông Mẫn, ở địa phương phổ biến tình trạng "bí thư, chủ tịch nhiệm kỳ này quy hoạch như thế này, đến nhiệm kỳ sau, bí thư, chủ tịch sau lên lại thay đổi, bổ sung".

"Các đồng chí đi nước ngoài thấy một thành phố, tỉnh họ có cái sa bàn quy hoạch, triển lãm và người dân được vào xem. Họ quy hoạch này dài hạn chứ không phải 5 - 10 năm lại sửa".

Việc luân chuyển cán bộ cũng sẽ dẫn rắc rối về quyền của người dân thông qua đại diện của họ tại Quốc hội.

Trong kỳ bầu cử đại biểu Quốc hội, cử tri địa phương bầu ra các đại biểu của mình. Tuy nhiên, sau một thời gian, đại biểu đó được luân chuyển sang địa phương khác, dẫn đến việc đại diện cho quyền lợi của cử tri đã bầu cho vị đại biểu ở đơn vị bầu cử này lại đi đại diện cho cử tri ở một nơi không bầu cho họ.

Chẳng hạn, khi đang là phó bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai, ông Quản Minh Cường cũng là trưởng đoàn đại biểu Quốc hội Đồng Nai, do cử tri đơn vị bầu cử số 3 ở tỉnh này bầu.

Nhưng khi được điều đến Cao Bằng giữ chức bí thư Tỉnh ủy, ông cũng phải chuyển sinh hoạt đoàn đại biểu về tỉnh này, và giữ chức trưởng đoàn đại biểu tỉnh Cao Bằng dù không được cử tri địa phương này bầu làm đại diện.

Tương tự, ông Dương Văn An là đại biểu Quốc hội đoàn Bình Thuận, nhưng khi làm bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc được gần một tháng thì trở thành trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh này.

Dẫu vậy, cũng có những trường hợp như ông Vũ Hồng Văn - đại biểu Quốc hội đoàn Đồng Nai, sau quá trình luân chuyển ra Hà Nội, ông Văn trở lại Đồng Nai, vừa giữ chức bí thư Tỉnh ủy vừa là trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh này.