Quốc hội bổ sung công tác nhân sự, phê chuẩn bộ trưởng Công an?

Hôm 3/6, Văn phòng Quốc hội thông báo Quốc hội đã họp riêng để xem xét, biểu quyết thông qua việc điều chỉnh chương trình kỳ họp thứ 7. Báo Đại Đoàn kết thông tin rằng nội dung điều chỉnh là việc bổ sung công tác nhân sự vào chương trình họp.

Bài viết với nhan đề "Quốc hội bổ sung công tác nhân sự vào chương trình kỳ họp thứ 7" trên báo Đại Đoàn Kết đã biến mất khỏi trang web này.

Trang Báo Mới có đăng tải thông tin tương tự nhưng đường dẫn bài báo cũng đã bị xóa sau đó.

Tuy nhiên, một trang web thuộc cơ quan của Bộ Thông tin và Truyền thông thì vẫn còn thông tin này.

Quốc hội điều chỉnh chương trình họp

Thông cáo báo chí số 13 kỳ họp thứ 7 của Quốc hội khóa 15 cho biết Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương điều hành cuộc họp với nhiều nội dung.

Trong đó, văn phòng Quốc hội thông tin rằng chiều 3/6, Quốc hội đã họp riêng để xem xét, biểu quyết thông qua việc điều chỉnh chương trình kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa 15.

Báo Đại Đoàn Kết đã đưa tin rằng Quốc hội bổ sung công tác nhân sự vào chương trình kỳ họp thứ 7. Tuy nhiên, như đã nói ở trên, bài viết này đã bị gỡ khỏi trang báo.

Hiện chỉ còn trang Vietnam.vn thuộc Cục Thông tin đối ngoại thuộc Bộ thông tin và Truyền thông vẫn còn đăng nội dung này, dẫn nguồn từ báo Đại Đoàn Kết như sau:

"Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, căn cứ ý kiến của cấp có thẩm quyền và quy định tại khoản 5 điều 6 Nội quy kỳ họp Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội xem xét quyết định bổ sung vào chương trình công tác nhân sự vào chương trình kỳ họp.

"Trước đó, tại kỳ họp thứ 7, liên quan đến công tác nhân sự, Quốc hội đã bầu Chủ tịch Quốc hội, bầu Chủ tịch nước và miễn nhiệm Bộ trưởng Bộ Công an.

"Căn cứ kết quả kiểm phiếu, Quốc hội đã bầu ông Trần Thanh Mẫn giữ chức Chủ tịch Quốc hội nhiệm kỳ 2021-2026; bầu ông Tô Lâm giữ chức Chủ tịch nước nhiệm kỳ 2021-2026. Đồng thời miễn nhiệm chức bộ trưởng Bộ Công an đối với ông Tô Lâm."

Bài viết đã bị gỡ của báo Đại Đoàn Kết không nói cụ thể về nội dung công tác nhân sự là gì, nhưng có nhắc đến việc miễn nhiệm chức danh bộ trưởng Công an đối với ông Tô Lâm sau khi ông này được bầu làm chủ tịch nước.

Hiện chức bộ trưởng Công an và phó chủ tịch Quốc hội vẫn còn chưa kiện toàn nên việc Quốc hội bổ sung nội dung nhân sự có thể là về hai chức vụ này. Trong đó, vị trí bộ trưởng Công an được quan tâm nhiều hơn.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội được cho là trình Quốc hội xem xét quyết định bổ sung vào chương trình công tác nhân sự vào chương trình họp nhưng chưa rõ là Quốc hội đã biểu quyết thông qua hay chưa.

Trước thềm họp Quốc hội, vào ngày 19/5, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường cho biết: "Nội dung nhân sự bộ trưởng Công an vẫn chờ cơ quan có thẩm quyền, Bộ Chính trị xem xét, quyết định."

Ông Cường nói rằng tại Hội nghị Trung ương 9 khóa 13 (diễn ra từ ngày 16 đến 18/5), Trung ương Đảng "chưa giới thiệu nhân sự để bổ nhiệm bộ trưởng Công an". Vì vậy, Quốc hội sẽ không thực hiện quy trình miễn nhiệm chức danh bộ trưởng Công an đối với ông Tô Lâm trong kỳ họp này.

Tuy nhiên, tới ngày 22/5, Quốc hội thực hiện điều chỉnh chương trình, thêm nội dung miễn nhiệm chức vụ bộ trưởng Công an nhưng vẫn không phê chuẩn nhân sự mới cho chức vụ này thay cho ông Tô Lâm.

Thay vào đó, Thượng tướng Trần Quốc Tỏ, Thứ trưởng thường trực Bộ Công an, được phân công điều hành hoạt động của Bộ Công an cho đến khi cấp có thẩm quyền kiện toàn chức danh bộ trưởng.

Vì vậy, ghế bộ trưởng Công an vẫn còn để trống. Trong bối cảnh đó, thông tin Quốc hội bổ sung nội dung nhân sự vào kỳ họp cho thấy nhiều khả năng, Quốc hội sẽ phê chuẩn chức danh bộ trưởng Công an, theo luật định.

Tuy nhiên, việc báo Đại Đoàn Kết xóa tin tức này lại làm dấy lên nhận định rằng Đảng Cộng sản Việt Nam vẫn đang gặp khó khăn trong việc bố trí nhân sự, hoặc có sự bất đồng ở nhóm lãnh đạo cấp cao cho chức vụ bộ trưởng bộ quyền lực này.

Chuyển biến nhân sự trong Bộ Công an

Trong thời gian ngắn, đã có ba vị tướng rời bộ Công an để nhận nhiệm vụ mới, dẫn đến những chuyển biến nhân sự đáng chú ý trong bộ đầy quyền lực này.

Đầu tiên là Đại tướng Tô Lâm. Ông Tô Lâm được miễn nhiệm chức danh bộ trưởng Công an vào ngày 22/5, sau khi được Quốc hội bầu lên làm chủ tịch nước nhiệm kỳ 2021-2026.

Sau khi ông Tô Lâm rời ghế bộ trưởng, Thượng tướng Trần Quốc Tỏ được phân công điều hành hoạt động của bộ. Ông Tỏ là em trai của ông Trần Đại Quang, người từng làm bộ trưởng Bộ Công an từ năm 2011 đến năm 2016, sau đó làm chủ tịch nước từ năm 2016 cho đến khi qua đời vào tháng 9/2018.

Theo phân tích của BBC dựa trên tiền lệ của Bộ Y tế, ông Tỏ điều hành bộ Công an chỉ là phương án tạm thời.

Ngày 1/6, Bộ Công an thông báo rằng do yêu cầu, nhận nhiệm vụ mới nên trước mắt, Trung tướng Tô Ân Xô sẽ tạm dừng nhiệm vụ là người phát ngôn của bộ này.

Tuổi Trẻ Online dẫn lời ông Tô Ân Xô xác nhận thông tin này và cho biết nhiệm vụ mới của ông là làm việc tại Văn phòng Chủ tịch nước.

Ông Tô Ân Xô từng là trợ lý của Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm và đảm nhiệm nhiệm vụ người phát ngôn Bộ Công an. Như vậy, với vị trí mới ở Văn phòng Chủ tịch nước, ông sẽ tiếp tục phục vụ thủ trưởng (trước đây tại Bộ Công an) là ông Tô Lâm, nay là chủ tịch nước.

Một diễn biến khác trong Bộ Công an là vào 3/6, Thượng tướng Nguyễn Duy Ngọc, Thứ trưởng Bộ Công an, đồng hương Hưng Yên với ông Tô Lâm, được Bộ Chính trị phân công làm Chánh Văn phòng Trung ương Đảng.

Một số ý kiến cho rằng, việc Thượng tướng Nguyễn Duy Ngọc làm chánh văn phòng trung ương Đảng là một cơ hội để ông có thể thăng tiến - có thể tăng khả năng được tái ứng cử Ban Chấp hành Trung ương khóa 14 và dọn đường cho ông vào Bộ Chính trị hoặc Ban Bí thư khóa 14.

Trước ông Ngọc, một số nhân vật giữ chức vụ này là ông Lê Minh Hưng (2020-2024), ông Nguyễn Văn Nên (2016-2020) và ông Trần Quốc Vượng (2011-2016). Những người này sau đó đều vào Bộ Chính trị.

Trước khi trở thành thứ trưởng Bộ Công an vào tháng 8/2019, ông Ngọc là Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu.

Ông Ngọc được Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng thăng hàm thượng tướng vào tháng 12/2023. Khi là phó thủ trưởng Cơ quan CSĐT Bộ Công an, ông Ngọc là người đã ký ban hành kết luận điều tra và đề nghị truy tố ông Đinh La Thăng.

Với nền tảng như vậy, một số ý kiến cho rằng việc ông Nguyễn Duy Ngọc làm chánh văn phòng Trung ương Đảng là để tiếp tục thúc đẩy chiến dịch chống tham nhũng trong Đảng.

Những gương mặt tiềm năng

Việc Đảng Cộng sản chưa chọn được người thay thế ông Tô Lâm ở vị trí bộ trưởng Công an mà đã giới thiệu ông để bầu chủ tịch nước cho thấy nhiều khả năng, có thể là Đảng đang lúng túng trong vấn đề chọn nhân sự cho chiếc ghế quyền lực ở bộ Công an.

Xét tiền lệ Bộ Y tế có thể thấy, sau khi ông Nguyễn Thanh Long bị bãi nhiệm vào ngày 7/6/2022 thì Thủ tướng Phạm Minh Chính đã giao Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên, Phó Bí thư Ban cán sự đảng, Bí thư Đảng ủy, phụ trách điều hành hoạt động của Bộ Y tế.

Tới ngày 15/7/2022, Bộ Chính trị chỉ định bà Đào Hồng Lan giữ chức Bí thư Ban Cán sự đảng Bộ Y tế. Thủ tướng Phạm Minh Chính sau đó quyết định giao quyền bộ trưởng Y tế cho bà Lan. Tới tháng 10/2/2022, bà Lan chính thức trở thành bộ trưởng Y tế khi được Quốc hội phê chuẩn.

Như BBC đã phân tích, sau khi Thượng tướng Nguyễn Duy Ngọc được Bộ Chính trị điều động rời khỏi Bộ Công an thì những nhân vật trong bộ mà có khả năng thay thế ông Tô Lâm là Thượng tướng Trần Quốc Tỏ và Thượng tướng Lương Tam Quang (đồng hương của ông Tô Lâm).

Thượng tướng Trần Quốc Tỏ sinh năm 1962, quê ở Ninh Bình, là phó giáo sư ngành khoa học an ninh, tiến sĩ tội phạm học và điều tra tội phạm.

Ông Tỏ từng kinh qua các vị trí phó cục trưởng Cục Cảnh sát môi trường, Tổng cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm; phó cục trưởng Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm; phó thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an.

Ông Lương Tam Quang sinh năm 1965, quê ở tỉnh Hưng Yên. Ông trở thành thứ trưởng Bộ Công an vào tháng 8/2019. Tới tháng 5/2020, ông Quang kiêm chức thủ trưởng Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an và được thăng hàm thượng tướng vào năm 2022.

Trong ít nhất một cuộc họp của Đảng ủy Công an Trung ương mới đây (sau khi ông Tô Lâm làm chủ tịch nước), ông Tỏ là người điều hành.

Có thể sắp tới Bộ Chính trị sẽ chỉ định ông Tỏ hoặc ông Quang giữ chức Bí thư Đảng ủy Công an Trung ương. Sau đó, chính phủ sẽ giao quyền bộ trưởng Công an cho một trong hai ông này và sau đó, người được chọn sẽ trở thành bộ trưởng Công an chính thức sau khi được Quốc hội phê chuẩn.

Xét các đời bộ trưởng bộ Công an từ sau 1975 tới nay thì có một đặc thù là tất cả những nhân vật này đều đã được bầu vào Bộ Chính trị trước, rồi sau đó mới lên làm bộ trưởng Công an.

Bộ trưởng Bộ Công an là chức danh quyền lực, nếu không có chân trong Bộ Chính trị thì cũng sẽ không thể tham gia các cuộc họp vốn đưa ra những quyết định trọng đại đối với nội bộ của Đảng và của đất nước.

Vì vậy, nếu bầu bộ trưởng Công an chính thức, khả năng cao Đảng sẽ chọn người trong số 16 ủy viên Bộ Chính trị hiện tại.

Ngoài ông Tô Lâm và ông Phạm Minh Chính, còn có một số ủy viên khác có xuất thân từ ngành công an, gồm: ông Phan Đình Trạc, ông Nguyễn Hòa Bình và ông Nguyễn Văn Nên.

Ông Phan Đình Trạc, sinh năm 1958, quê ở Nghệ An, từng làm giám đốc Công an tỉnh Nghệ An, với cấp hàm đại tá.

Ông Nguyễn Hòa Bình sinh năm 1958, quê ở Quảng Ngãi. Ông từng kinh qua các chức vụ trong Bộ Công an từ năm 1992 đến năm 2008 và mang hàm thiếu tướng.

Ông Nguyễn Văn Nên sinh năm 1957, quê ở Tây Ninh. Trước khi vào Trung ương Đảng vào năm 2011, ông Nên từng là chủ tịch Ủy ban Nhân dân và bí thư Tỉnh ủy Tây Ninh. Ông từng là trưởng Công an huyện Gò Dầu từ năm 1989 - 1991.

Nếu xét tiền lệ và quy định, bộ trưởng Công an không nhất thiết phải là người có xuất thân từ ngành Công an.

Chẳng hạn, Đại tướng Lê Hồng Anh, người làm bộ trưởng Bộ Công an từ năm 2002 đến 2011, là một cán bộ Đảng, chưa từng hoạt động trong ngành công an. Trước khi làm lãnh đạo bộ Công an, ông Lê Hồng Anh là chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng. Sau khi làm bộ trưởng Công an, ông đã được phong cấp hàm đại tướng.

Như vậy, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Trần Cẩm Tú cũng có thể là gương mặt sáng giá cho vị trí bộ trưởng.