Về vụ việc tòa nhà 61 Trần Phú ở HN 'bị phá để xây cao ốc thương mại'

Mấy ngày đầu tháng 4/2022, dư luận và mạng xã hội Hà Nội dấy lên vụ việc toà nhà gồm bốn mặt tiền số 61 Trần Phú, được phê duyệt phá dỡ để xây một tổ hợp cao ốc thương mại đa năng.

Tuy nhiên, chỉ sau vài ngày, Bí thư Thành uỷ Hà Nội Đinh Tiến Dũng đã chỉ đạo tạm dừng việc phá dỡ toà nhà có kiến trúc Pháp giai đoạn đầu thế kỷ 20, ở quận Ba Đình này "để kiểm tra".

Cho đến chiều ngày 6/04, thời điểm chỉ đạo của Bí thư Thành uỷ được ban hành, phần ruột của công trình đã bị phá bỏ hoàn toàn, chỉ còn lại bốn bức tường bao quanh chạy dọc bốn tuyến phố Trần Phú, Lê Trực, Nguyễn Thái Học và Hùng Vương.

Trong nhiều năm, toà nhà là trụ sở và nhà máy của Công ty cổ phẩn Thiết bị bưu điện (Postef) thuộc tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam.

Gần đây, UBND thành phố Hà Nội đã phê duyệt dự án công trình thương mại phức hợp gồm khách sạn, văn phòng cao 11 tầng nổi, 1 tầng tum, 6 tầng hầm, tổng diện tích 75.329,5m2.

Notre Dame de Paris, khi một linh hồn vĩnh viễn ra đi

Đường sắt Cát Linh-Hà Đông có gì giống hỏa xa Kyrgyzstan?

Ga ngầm Hà Nội 'có làm nghiêng Hồ Gươm'?

Thêm một đêm với The Beatles ở Hà Nội

Cách đây vài năm, toà nhà số 8B Lê Trực (cách đó chừng 100m) phải "cắt ngọn" vài lần do cấp phép xây dựng sai quy định.

Các bình luận trên mạng xã hội tiếng Việt nói rằng bài học trên không hề hấn gì tới nhà đầu tư công trình phức hợp mới này, công ty CP Tập đoàn Liên Việt và tập đoàn Him Lam với vai trò "nhà tư vấn" cho Liên Việt.

Với nhiều dự án xây dựng khác, thông tin về quy hoạch, phá dỡ hay xây mới một công trình được công bố trước đó một thời gian để người dân có thời gian tìm hiểu, đặc biệt là những người dân sống gần đó.

Tuy vậy, thông tin về việc phá bỏ toà nhà Pháp mà người dân gọi là 'nhà cổ' vốn gắn bó với người dân Hà Nội này được đưa ra khá gấp, chỉ trong chưa đầy một tuần, khiến nhiều người ngỡ ngàng, tiếc nuối.

Di tích lịch sử?

Đáng chú ý, trên bức tường đoạn giao cắt phố Lê Trực và Nguyễn Thái Học có một bức phù điêu với hình ảnh quân dân tự vệ bảo vệ Hà Nội trong chiến tranh chống Mỹ. Ngoài ra trên bức phù điêu còn có thông tin quân dân thủ đô VNDCCH khi đó "bắn rơi máy bay Mỹ vào ngày 19/05/1967.

Sự kiện này đã được thể hiện trong một bài hát nổi tiếng, rất quen thuộc với khán thính giả trên sóng phát thanh - Bài ca hà nội của nhạc sĩ Vũ Thanh.

Việc dỡ bỏ toà nhà Pháp cũ này đặt ra một dấu hỏi lớn cho tương lai của bức phù điêu này.

Tới thời điểm này, khi toà nhà chỉ còn lại bốn bức tường bao quanh, câu hỏi nên giữ hay phá bỏ toà nhà cách đây mấy ngày đã trở thành lạc hậu.

Theo chúng tôi tìm hiểu, điều dư luận quan tâm hiện nay là tương lai của toà nhà sẽ ra sao.

Liệu chăng sẽ có một cuộc thi đồ án kiến trúc minh bạch nhằm bảo tồn những gì còn lại, kết hợp tôn tạo, phù hợp với quần thể kiến trúc từ thời Pháp, mà một số công trình có giá trị từ sự kết hợp phong cách Âu và Việt cho dinh thự ở Đông Dương xung quanh khu vực?

Cũng có ý kiến tại sao Việt Nam, và Hà Nội không có quy định xếp hạng bảo tồn kiến trúc như các nước châu Âu (listed building), để tránh tình trạng chủ nhà, hoặc người, công ty thuê dài hạn tự tiện phá, sửa.

Người dân thủ đô Việt Nam xưa nay vốn nhạy cảm với di sản văn hóa của họ nhưng không có tiếng nói gì để thể hiện điều đó nên chỉ có thể buồn trước những mất mát của kiến trúc, không gian, cảnh quan có giá trị tinh thần với họ, trước làn sóng xây cất thương mại.

Và cuối cùng, còn câu hỏi là một cao ốc đa chức năng sẽ sớm được xây dựng như một công trình tiên phong, mở đường cho một CBD (Central Business District - trung tâm kinh doanh và thương mại) mới của thành phố, ngay cạnh các trụ sở chính quyền và không xa Lăng cố Chủ tịch Hồ Chí Minh?

Bài thể hiện quan điểm của Nhật Lam, cây bút tự do từ Hà Nội.