Chuyên cơ chở Tổng thống Nga Vladimir Putin đã hạ cánh tại sân bay Nội Bài ở thủ đô Hà Nội vào lúc 1 giờ 40 ngày 20/6. Các nhà bình luận đánh giá rằng ông Putin muốn sử dụng chuyến thăm để nói với phương Tây rằng Nga không hề bị cô lập.
Giáo sư Alexander L Vuving cho rằng Nga giúp Việt Nam giảm áp lực từ Mỹ và Trung Quốc.
"Nga là một cường quốc thứ ba rất quan trọng đối với Việt Nam trong ứng xử với các cường quốc. Về Biển Đông, các công ty dầu khí của Nga góp phần giúp Việt Nam giữ chủ quyền lãnh thổ ở khu vực này. Mặt khác, khi Nga giúp Việt Nam ở Biển Đông thì không bị Trung Quốc phản ứng mạnh như Mỹ hay Nhật Bản giúp."
Nguồn hình ảnh, Alexander L Vuving
Trước chuyến đi của ông Putin, Mỹ đã lên tiếng chỉ trích trong khi Liên minh châu Âu (EU) chưa có bình luận.
Reuters dẫn lời người phát ngôn Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội cho biết:
"Không có quốc gia nào nên cho Putin một nền tảng để thúc đẩy cuộc chiến tranh xâm lược của ông ta và nếu làm vậy là cho phép ông ta bình thường hóa những tội ác của mình."
"Nếu ông ta có thể đi lại tự do, điều này có thể bình thường hóa những vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế," người phát ngôn Đại sứ quán Mỹ nói, đề cập đến cuộc chiến tranh Ukraine bùng phát vào tháng 2/2022 đến nay.
Tiến sĩ Ian Storey đánh giá:
"Nhưng suy cho cùng, Mỹ hiểu rằng Việt Nam có mối quan hệ lâu bền với Nga và theo thời gian, mối quan hệ của Hà Nội với Moscow sẽ trở nên kém quan trọng hơn, đặc biệt là quan hệ quốc phòng giữa hai nước,"
Vẫn có nhiều người Việt Nam hâm mộ ông Putin, cũng là hâm một hình tượng lãnh đạo mạnh mẽ.
Tuy nhiên, sau khi Nga phát động cuộc chiến tranh nhằm vào Ukraine, ngày càng có thêm nhiều người Việt Nam chán ghét ông.
Thạc sĩ Hoàng Việt từ ĐH Luật TP Hồ Chí Minh thì nhìn nhận rằng tình cảm của người Việt Nam với ông Putin có sự thay đổi sau cuộc chiến Ukraine.
"Có nhiều người học ở Nga đã từng hoặc đang nắm giữ các chức vụ quan trọng trong bộ máy chính quyền Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực quân sự và công an. Nhóm này thì vẫn rất thích và thần tượng vai trò của ông Putin.
"Nhưng sau cuộc chiến Ukraine thì dư luận Việt Nam có sự phân hóa trong cái nhìn về ông Putin."
Giáo sư Alexander L Vuving từ trung tâm nghiên cứu an ninh châu Á-Thái Bình Dương Daniel K. Inouye thuộc Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ nhận định với BBC rằng "sự biểu lộ của người dân Việt Nam đối với tổng thống Putin sẽ là thứ mà chính quyền sẽ kiểm soát rất ngặt nghèo".
"Thành ra người nào mà thích Nga và hoan hô Putin thì sẽ được thoải mái.
"Thế nhưng những người không thích Putin mà thậm chí là muốn phản đối thì sẽ không có đất để thể hiện được cái chuyện đó."
Tiến sĩ Ian Storey, học giả của Viện ISEAS (Singapore), nói với BBC Tiếng Việt hôm 18/6:
“Hà Nội tuy không lên án việc Nga xâm lược Ukraine nhưng cũng không bỏ qua điều đó. Nhiều quan chức của Việt Nam dù không bày tỏ công khai nhưng họ cho rằng Điện Kremlin đã phạm phải một sai lầm to lớn về mặt chiến lược.”
Theo ông Storey, tình cảm của người dân Việt Nam dành cho ông Putin vẫn ở mức rất cao, bất chấp quyết định xâm lược Ukraine của ông ta, nhưng cũng có một bộ phận người dân Việt Nam phản đối hành động gây hấn của Nga và không đồng tình với việc Việt Nam bỏ phiếu trắng tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc khi biểu quyết lên án Nga.
“Những người chỉ trích lập trường của Việt Nam trong cuộc chiến Ukraine đã đặt câu hỏi: 'Nếu chúng ta không đứng lên vì Ukraine, ai sẽ đứng lên bảo vệ chúng ta nếu Việt Nam bị Trung Quốc tấn công?'" ông Ian Storey nói với BBC Tiếng Việt.
Trong vài năm trở lại đây, Việt Nam không có thương vụ mua sắm vũ khí lớn nào. Các lô hàng vũ khí từ Nga cũng giảm hẳn, một phần do ảnh hưởng của cuộc chiến tranh mà Nga phát động nhằm vào Ukraine.
Liệu chuyến thăm của ông Putin lần này sẽ có thỏa thuận vũ khí mới?
Tổng thống Putin cũng bị Tòa án Hình sự Quốc tế ICC phát lệnh truy nã vào ngày 17/3/2023 với cáo buộc "có thể liên quan tội ác chiến tranh".
Trong hai năm qua, nhà lãnh đạo Nga chỉ công du đến các quốc gia láng giềng, chẳng hạn các nước thuộc Liên Xô cũ mà vẫn còn nằm trong tầm ảnh hưởng của Nga, cũng như Trung Quốc và những nước ngoài khối thân hữu với Nga là Ả Rập Xê Út, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE).
Các chuyên gia cho rằng ông Putin đến Việt Nam, Trung Quốc và Bắc Hàn là phương pháp giúp Nga tái định hình lại mối quan hệ, cố gắng đào sâu vào những mối quan hệ sẵn có để có thể giảm thiểu tác động của chính sách có thể gọi là thù địch, cấm vận của phương Tây.
"Việt Nam càng quan trọng với Nga vì Nga hiện không có nhiều bạn nữa. Bạn thân của Nga hiện chỉ có một số nước do quá gần Nga, chịu quá nhiều ràng buộc nên buộc phải làm bạn như những nước cộng hòa Trung Á," Giáo sư Alexander L Vuving từ Trung tâm nghiên cứu an ninh châu Á-Thái Bình Dương Daniel K. Inouye thuộc Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ đánh giá với BBC trước chuyến thăm của ông Putin.
Kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai bên đạt 3,63 tỷ USD, tăng 2,3% so với cùng kỳ năm 2022, dù vẫn chịu nhiều tác động từ biến động địa chính trị, theo lãnh đạo Vụ Thị trường châu Âu-châu Mỹ thuộc Bộ Công thương Việt Nam.
Tính đến hết tháng 5/2024, Nga có 186 dự án tại Việt Nam với tổng vốn đầu tư xấp xỉ 1 tỷ USD. Hôm 19/6, Việt Nam tuyên bố muốn công ty dầu khí nhà nước Zarubezhneft của Nga đầu tư vào năng lượng xanh ở nước này.
Theo Thông tấn xã Việt Nam, ông Trần Chí Thành, viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử (Bộ Khoa học và Công nghệ), xác nhận rằng Nga đang hỗ trợ Việt Nam xây lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu với công suất 10MW.
Đây là lần đầu tiên Việt Nam triển khai một dự án về xây dựng lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu công suất lớn, theo Thông tấn xã Việt Nam.
Trước khi tới Việt Nam, ông Putin nói rằng hợp tác năng lượng song phương có tầm quan trọng chiến lược với Nga. Theo đó, Nga sẵn hỗ trợ Việt Nam xây dựng ngành năng lượng hạt nhân quốc gia.
"Tôi muốn nhấn mạnh rằng tập đoàn nhà nước Rosatom luôn sẵn sàng hỗ trợ các đối tác Việt Nam trong việc xây dựng ngành năng lượng nguyên tử quốc gia, bao gồm cả việc tăng cường đào tạo nguồn nhân lực,” ông Putin nói.
Ngày 19/6, Tổng giám đốc tập đoàn Rosatom cũng đã khẳng định mong muốn tiếp tục thúc đẩy hợp tác với Việt Nam trong cuộc gặp với Thủ tướng Phạm Minh Chính.
Vào ngày 19/6, trang Thông tin Chính phủ cho biết Việt Nam chưa có chủ trương quay lại phát triển điện hạt nhân nhưng sẽ tiếp tục nghiên cứu, xem xét năng lượng hạt nhân như một giải pháp quan trọng trong thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 vào 2050, đảm bảo an ninh năng lượng, phục vụ phát triển đất nước.
Năng lượng hạt nhân là một đề tài gây tranh cãi tại Việt Nam. Trước đây từng có đề xuất xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại vùng Nam Trung Bộ nhưng vấp phải nhiều phản đối.
Nguồn hình ảnh, Reuters
"Tình cảm của người dân Việt Nam dành cho ông Putin vẫn ở mức rất cao, bất chấp quyết định xâm lược Ukraine của ông ta," Tiến sĩ Ian Storey, học giả của Viện ISEAS (Singapore), nói với BBC Tiếng Việt hôm 18/6, trước chuyến thăm của ông Putin.
“Putin được coi là người đã đưa quan hệ Việt – Nga trở lại đúng hướng sau khi ông Gorbachev bỏ rơi Hà Nội.
“Hình ảnh 'người đàn ông mạnh mẽ' của Putin cũng được người Việt Nam yêu thích, đặc biệt là đối với nam giới trẻ tuổi," ông Storey nhận định.
Hãng tin Reuters có phóng sự cho thấy nhiều người dân ở Hà Nội hâm mộ ông Putin.
“Tôi rất vui khi biết ông Putin tới Việt Nam vì ông rất tài năng, thực sự là một nhà lãnh đạo thế giới,” ông Trần Xuân Cường, 57 tuổi, cư dân Hà Nội, nói trước tượng đài người sáng lập nhà nước Liên Xô Vladimir Lenin ở thủ đô Việt Nam, theo trích dẫn của Reuters.
Một người dân Hà Nội khác, Nguyễn Thị Hồng Vân, cho biết quà lưu niệm Nga ở cửa hàng của bà bán rất chạy.
“Người Việt Nam rất yêu thích các sản phẩm của Nga,” bà nói với Reuters, xung quanh là búp bê Matryoshka và mũ có thêu chữ CCCP - viết tắt của Liên Xô.
"Tâm hồn Nga là một điều tuyệt vời. Nó nhẹ nhàng tình cảm, yêu hòa bình," ông Trần Xuân Việt, 83 tuổi, nói với Reuters. "Tôi sẽ luôn dành sự tôn trọng và tình cảm cho Putin. Thực tế, có rất nhiều điều về ông ấy mà tôi thường (...) áp dụng trong cuộc sống hằng ngày của mình."
Nguồn hình ảnh, NHAC NGUYEN/AFP/Getty Images
Đón Tổng thống Nga Vladimir Putin tại sân bay Nội Bài có:
Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Đối ngoại Trung ương Lê Hoài Trung;
Phó thủ tướng, Chủ tịch Phân ban Việt Nam Ủy ban liên chính phủ Việt Nam-Nga về hợp tác kinh tế-thương mại và khoa học-kỹ thuật Trần Hồng Hà;
Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Lê Khánh Hải;
Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh;
Thứ trưởng Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng;
Đại sứ Việt Nam tại Nga Đặng Minh Khôi.
Để so sánh, trong chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc tới Việt Nam hồi tháng 12/2023, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tới tận chân cầu thang máy bay đón. Việc một nhân vật “Tứ Trụ” ra tận sân bay đón khách là điều khá hiếm trong ngoại giao Việt Nam thời gian gần đây.
Khi Tổng thống Mỹ Joe Biden thăm cấp nhà nước tới Việt Nam hồi tháng 9/2023, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Việt Nam Lê Hoài Trung là quan chức cấp cao nhất của phía Việt Nam ra sân bay đón.
Có thể thấy, lãnh đạo Trung Quốc được quan chức cấp cao nhất của Việt Nam đón ở sân bay.
Rạng sáng 20/6, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đến Hà Nội, bắt đầu chuyến thăm cấp nhà nước theo lời mời của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng.
Vào lúc 1 giờ 42 ngày 20/6, chuyên cơ chở Tổng thống Vladimir Putin đã hạ cánh sân bay Nội Bài.
Nguồn hình ảnh, NHAC NGUYEN/AFP/Getty Images
Tháp tùng Tổng thống Putin thăm có Ngoại trưởng Sergei Lavrov; Phó thủ tướng, Chủ tịch Phân ban Nga Ủy ban liên chính phủ Việt Nam-Nga về hợp tác kinh tế-thương mại và khoa học-kỹ thuật Dmitri Chernyshenko; Phó Chánh văn phòng Tổng thống, Thư ký báo chí Tổng thống Dmitri Peskov; Phụ trách lễ tân Tổng thống Vladislav Kitaev; Trợ lý Tổng thống Yuri Ushakov; Ðại sứ Liên bang Nga tại Việt Nam Gennady Bezdetko; Bộ trưởng Công thương Anton Alikhanov; Bộ trưởng Tư pháp Konstantin Chuichenko; Bộ trưởng Giao thông Roman Starovoit; Bộ trưởng Năng lượng Sergei Tsivilev.
Đoàn còn có nhiều quan chức và doanh nhân.
Trước đó, thông tin do Bộ Ngoại giao Việt Nam công bố cho biết ông Putin thăm Việt Nam hai ngày 19 và 20/6. Tuy nhiên, trên thực tế thì ông đến vào rạng sáng ngày 20.
