Trí tuệ nhân tạo 'nhìn thấy' khí hậu biến đổi

Một trí tuệ nhân tạo sau khi quét qua internet đã tạo ra những hình ảnh kỳ lạ và ấn tượng về hiện tượng ấm nóng toàn cầu.

Nỗ lực đưa đời sống tự nhiên trở lại thành phố

10 cách đơn giản đối phó với biến đổi khí hậu

Thị trấn Greenland đang tan chảy ở Bắc Cực

Mối quan hệ phức tạp

Nếu phải chọn một bức ảnh để tóm tắt vấn đề mà biến đổi khí hậu gây ra, bạn sẽ chọn ảnh nào?

Chống biến đổi khí hậu qua ảnh chỉ mất thời gian?

Bí ẩn vụ nổ khổng lồ ở Siberia

Những trang trại khô héo? Chú gấu Bắc cực bị mắc kẹt trên tảng băng trôi? Hay cảnh hoang tàn sau cơn bão? Không có hình ảnh nào trong số đó đủ sức miêu tả quy mô của vấn đề.

Và điều này chỉ ra một trong những thách thức chính yếu trong việc khiến mọi người thức tỉnh để thực sự có hành động mạnh mẽ với biến đổi khí hậu - đó là không có cách nào dễ dàng tóm gọn toàn bộ mối quan hệ phức tạp mà hiện tượng Trái Đất nóng lên gây ra.

Nhưng liệu sẽ ra sao nếu có một thứ giỏi khắc phục sự phức tạp này và tóm gọn chúng lại cho ta hiểu? Những bức ảnh sau đây thể hiện tình trạng biến đổi khí hậu qua lăng kính trí tuệ nhân tạo.

Cái nhìn máy móc

Nghệ sĩ Maja Petric muốn tạo ra cái nhìn toàn cảnh về hiện trạng thế giới bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu.

Làm việc với nhà nghiên cứu trí tuệ nhân tạo Mihai Jalobeanu, bà phát triển một thuật toán nghiên cứu chuyên sâu; thuật toán này quét qua internet để tìm những hình ảnh về biến đổi khí hậu liên quan đến các hiện tượng đang diễn ra trên toàn cầu.

Thuật toán được gọi tên là AIEye này sau đó sẽ phân tích để tìm ra mô thức chung giữa các ảnh trước khi phối hợp chúng lại thành nhiều hình ảnh lớn nguyên mẫu tập trung vào các chủ đề khác nhau.

Kết quả là chúng ta thu được những bức ảnh hấp dẫn từ nhiều ảnh chồng lên nhau.

Bức tranh lớn

"Tôi bị mê hoặc bởi những hình ảnh được tạo ra," Petric nói. "Mỗi bức ảnh có khả năng kể một câu chuyện về hiệu ứng tổng thể thay vì chỉ nói về một trường hợp cá biệt."

Hãy xem bức ảnh này, nó miêu tả hệ quả của cơn bão Maria ở Peurto Rico. Thuật toán đã sử dụng hàng ngàn hình ảnh để tạo ra một hình ảnh trung bình dùng làm ảnh nền. Sau đó nó điều chỉnh kích cỡ và cắt những phần mặc định trong nhiều bức ảnh để kết hợp với nhau trong sơ đồ màu sắc của bức ảnh trung bình đó.

Người ta có thể ngay lập tức thấy cây gãy và sóng biển trong bức ảnh, nhưng khi nhìn gần hơn sẽ có nhiều chi tiết được tiết lộ.

"Tôi đọc tin tức và xem những bức ảnh trước khi chúng được xử lý thành một ảnh AIEye," Petric nói. "Xem những hình ảnh riêng biệt khiến tôi hiểu chuyện gì đã xảy ra, nhưng sau khi ảnh được xử lý, tôi có thể nhìn và hiểu từng câu chuyện đơn lẻ đã hòa vào nhau thành số mệnh, đã kết nối với nhau ra sao."

"Hình ảnh tinh thần tổng thể phối vô số điểm nhìn thành một là điều không thể hiểu được với hầu hết chúng ta."

Cận cảnh nhiều phần khác nhau của mỗi bức ảnh tiết lộ ngày càng nhiều chi tiết khi ta thấy hình ảnh con người chịu đựng ra sao giữa đống hoang tàn do cơn bão gây ra.

Câu chuyện siêu thực

"Tôi cực kỳ kinh ngạc với vẻ đẹp ấn tượng của tất cả các bức ảnh và những cách kể chuyện siêu thực mà ta có thể khám phá khi xem từng bức ảnh thật chi tiết," Petric nói.

"Đó là kết quả của việc pha trộn rất khéo léo những bức ảnh rời rạc với nhau, khiến người ta cảm thấy như thể một chiếc xe hơi bị hút vào xoáy nước mà ở đó một cậu bé đang lướt sóng và một người đàn ông đang trèo ra ngoài bằng thang."

"Sự kết hợp tuyệt vời các bức ảnh có thực đã tạo nên cách diễn đạt toàn bộ tình thế một cách thi vị."

Thuật toán cũng chắc chắn sẽ nhặt nhạnh một số mô thức chung từng được sử dụng để mô tả biến đổi khí hậu, như hình ảnh những chú gấu Bắc Cực.

Trong một số tình huống, thuật toán AIEye phối hợp, dựng ghép những hình ảnh thể hiện quan điểm nghi hoặc đối với vấn đề biến đổi khí hậu.

Thế giới chìm trong lửa

Các nhà khoa học dự đoán những vụ cháy rừng tương tự như vừa xảy ra ở California sẽ trở nên phổ biến hơn khi khí hậu ấm dần lên.

Những bài học toàn cầu

Petric tin rằng trí tuệ nhân tạo (AI) đóng vai trò quan trọng trong việc giúp ta hiểu về cách biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến thế giới quanh ta ra sao.

"AI có khả năng tìm lại và xử lý dữ liệu mà ta không thể làm bằng cách khác, và vì vậy sẽ tăng cường hiểu biết khoa học của ta về chủ đề này," bà nói.

"Nếu làm đúng cách, một nghệ sĩ có thể tận dụng cùng dữ liệu đó để thể hiện những tranh luận thuyết phục nhưng đồng thời cũng chuyển tải được câu chuyện khiến người ta có thể thấu hiểu sâu sắc."

Giải pháp thông minh

Các nhà khoa học chuyên nghiên cứu khí tượng đã từng khai thác trí tuệ nhân tạo để giúp họ hiểu về những thay đổi phức tạp xảy ra quanh ta khi nhiệt độ toàn cầu tăng.

Các thuật toán nghiên cứu chuyên sâu đang cho ta biết về cách bão tác động đến rừng, giúp họ có thể dự đoán bão nhiệt đới và các loại thời tiết cực đoan khác, và chuẩn bị đối phó tình trạng lụt lội trong một thế giới nóng dần lên và mực nước biển được trông đợi là sẽ dâng lên.

Nhưng theo một phúc trình từ Diễn đàn Kinh tế Thế giới, AI không những chỉ giúp ta chuẩn bị cho biến đổi khí hậu mà còn có thể giúp ta ngăn chặn được nó.

AI có thể giúp ta quản lý việc sử dụng năng lượng hiệu quả hơn, tăng cường hiệu quả của hệ thống giao thông, quan trắc và kiểm soát mức độ ô nhiễm, tối ưu hóa việc đánh bắt trên biển và tạo ra hệ thống cung cấp nước có thể tự thích nghi.

Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Future.