Vụ Hồ Duy Hải: Một đại biểu đề nghị Quốc hội Việt Nam ‘giám sát tối cao’

Đại biểu Quốc hội đề xuất Ủy ban Thường vụ Quốc hội Việt Nam "vào cuộc" để giám sát tối cao đối với vụ án Hồ Duy Hải, theo truyền thông chính thống hôm 11/5/2020.

Hội đồng thẩm phán bác kháng nghị điều tra lại vụ Hồ Duy Hải

Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng và khả năng ân giảm tử hình cho Hồ Duy Hải

Ông Lê Thanh Vân, một Đại biểu Quốc hội thuộc tỉnh Cà Mau đã kiến nghị trực tiếp với Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân như trên, báo Dân Trí, hôm thứ Hai đưa tin.

"Khi vụ án có nhiều thủ tục tố tụng bị vi phạm như vậy thì rất cần được điều tra lại," báo Dân trí dẫn lời ông Vân.

Đại biểu Quốc hội này đã đề nghị xem xét, áp dụng quy định tại Điều 404 Bộ luật Tố tụng hình sự về yêu cầu, kiến nghị, đề nghị xem xét lại quyết định của Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao.

'Không sai bản chất'

Hôm 12/5, một thành viên ban lãnh đạo cấp cao Tòa án Nhân dân Tối cao được báo chí nhà nước dẫn lời trong một cuộc họp giao ban báo chí cùng ngày, tiếp tục khẳng định quan điểm của Tòa này về quyết định Giám đốc thẩm, cho rằng mặc dù có "sai sót", "bản chất" tội phạm trong vụ án liên quan bị cáo Hồ Duy Hải là không thay đổi.

"Các cơ quan tố tụng có sai sót, chúng tôi đều nhìn thấy. Ví dụ như không kịp thời thu hồi cái thớt, con dao làm vật chứng là có sai phạm", Phó chánh án Tòa án Nhân dân tối cao, ông Nguyễn Trí Tuệ, được báo mạng VietnamNet nói.

"Tuy nhiên, khi xem xét, đối chiếu với những lời khai, chứng cứ khác để củng cố thì Hội đồng thẩm phán thấy rằng bản chất của vấn đề ở đây là hành vi phạm tội Giết người, cướp của của Hồ Duy Hải là không thay đổi. Vì vậy, có sai lầm nhưng sai lầm này không làm thay đổi bản chất của vụ án."

Về thành phần Chủ tọa phiên Giám đốc thẩm vụ án và vai trò của Chủ tịch nước hậu quyết định Giám đốc thẩm, ông Phó Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao nói:

"Đây là vụ việc rất nghiêm trọng, do Viện Kiểm sát kháng nghị kéo dài nhiều năm, dư luận xã hội nhiều thì đương nhiên phải xét xử bằng hội đồng toàn thể, quy định Chánh án chủ trì là theo quy định của pháp luật.

"… Quyết định của Chủ tịch nước là quyết định cuối cùng trong quá trình tố tụng. Sau quyết định của Chủ tịch nước thì các cơ quan tố tụng không được phép thực hiện bất kỳ hành vi nào khác ngoài hành vi thực hiện thi hành án. Đó là quy định của luật.

"Với trường hợp này phải xin ý kiến của Chủ tịch nước thay đổi quyết định đó thì mới thực hiện các biện pháp tố tụng khác."

Vấn đề mấu chốt?

Vụ án Hồ Duy Hải và phiên Giám đốc thẩm thu hút sự quan tâm của nhiều giới, trong đó có các luật sư và Đại biểu Quốc hội.

Hôm 07/5, báo Thanh Tra tường thuật quan điểm của Đại biểu Quốc hội Việt Nam, Luật sư Trương Trọng Nghĩa, nói về vụ án:

"Có những cái sai phải sửa, vì nếu sai mà không sửa thì đó là sự méo mó của nền tư pháp… mấu chốt nhất trong vụ Hồ Duy Hải là vấn đề chứng cứ.

"Một nguyên tắc rất cơ bản của pháp luật hình sự của mọi quốc gia văn minh là phải đủ chứng cứ mới buộc tội. Hiến pháp, Bộ Luật Hình sự của chúng ta cũng quy định như vậy.

Tờ báo dẫn lời Đại biểu Quốc hội, Phó Trưởng ban Dân nguyện Quốc hội Việt Nam, ông Lưu Bình Nhưỡng, cho rằng có những trường hợp đã bị "bịt" khiến tòa án không thể phát hiện được.

"Quá trình điều tra, quá trình làm hồ sơ, người ta đã làm quá "tròn", thậm chí tìm mọi cách để "bịt" rồi…

"Khi tôi còn là luật sư, đi bào chữa, có những bản án viết như vỡ lòng, rất buồn. Quyền lợi bị xâm phạm, tội phạm bị bỏ lọt thì đương nhiên người ta tiếp tục phải khiếu nại thôi", ông Nhưỡng cho hay," báo Thanh Tra dẫn lời của ông Lưu Bình Nhưỡng.

Hôm 12/5, Đại biểu Quốc hội Việt Nam, ông Trương Trọng Nghĩa, cũng được báo chí Việt Nam tường trình nói 'sẽ đưa vụ án Hồ Duy Hải lên Ủy ban Thường vụ Quốc hội'.

"Theo luật định, Ủy ban Thường vụ Quốc hội có thể có ý kiến với Tòa án Nhân dân Tối cao hoặc có thể đề xuất Quốc hội giám sát tối cao việc xét xử giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải. Đây là những vấn đề sẽ do Quốc hội quyết", đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa được tờ Tiền Phong Online dẫn lời nói.

'Mang tính lịch sử'

Mới đây, từ Viện Chính sách, Pháp luật và Phát triển, thuộc Liên hiệp các Hội khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Vusta), Luật sư, luật gia Hoàng Ngọc Giao, Viện trưởng đưa ra bình luận thêm với BBC về vụ án sau quyết định Giám đốc thẩm:

"Chưa phải nói đến quốc tế mà ngay trong lòng nhân dân Việt Nam, công chúng Việt Nam sẽ rất là thất vọng và không còn tin tưởng vào nền công lý tư pháp của Việt Nam này.

"Điều đó bổ sung thêm về mức độ lòng tin của người dân thôi, còn cho đến này theo tôi niềm tin của người dân Việt Nam vào công lý tư pháp cũng bị sa sút đi rất nhiều bởi vì những hiện tượng án oan sai rất nhiều.

"Và không ít trường hợp về phía tư pháp, phía Tòa án, rồi kể cả Viện Kiểm sát cũng đã phải đứng ra để mà xin lỗi những người bị oan sai.

"Thế thì vụ này có thể nói là một vụ mang tính lịch sử về chuyện là công lý tư pháp bị xâm phạm nghiêm trọng như thế nào và bất thường như thế nào.

"Tôi tin rằng vụ án Hồ Duy Hải này sẽ đi vào lịch sử với những hậu quả rất tiêu cực và với ấn tượng rất tiêu cực trong lịch sử tư pháp trong tương lai.

"Còn đối với quốc tế, điều này lại càng như vậy. Đối với quốc tế, như thế Việt Nam đang luôn luôn nói rằng là nước này xây dựng một Nhà nước Pháp quyền, lại thêm chữ 'Nhà nước Pháp quyền Xã hội Chủ nghĩa'.

"Vậy thì cái tính ưu việt của 'Nhà nước Pháp quyền Xã hội Chủ nghĩa' lần này bị đặt dấu hỏi. Tại sao và ưu việt tới mức độ như thế nào mà một vụ án, một nhân mạng, không biết vì lý do gì, mà lại bị áp dụng một án tử hình nặng nề như vậy đối với một thanh niên như vậy, mà không có những chứng cứ thuyết phục, cũng như là được điều tra một cách công tâm, cũng như là thỏa đáng và phản ánh đúng bản chất sự thật khách quan?

"Thế thì điều này rõ ràng ảnh hưởng vô cùng, tôi có thể nói nó như là một "vết nhơ" trong lịch sử xét xử hệ thống tòa án Việt Nam," Luật sư, luật gia Hoàng Ngọc Giao nói với BBC trên góc độ quan điểm cá nhân của ông.

Trong một diễn biến liên quan, hôm 10/5, báo Tuổi trẻ Online đưa tin rằng mẹ của bị cáo, tử tù Hồ Duy Hải, bà Nguyễn Thị Loan, đã gửi đơn tới Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội.

"Trong đơn vừa được gửi đi, mẹ của bị án Hồ Duy Hải khẩn thiết đề nghị chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội với hy vọng quyết định của Hội đồng thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao sẽ được xem xét lại," tờ báo thuộc Thành Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh cho hay.