Covid-19: Bao giờ Việt Nam 'hé cửa' thử nghiệm cho du lịch như Thái Lan?

Trong số những người tôi phỏng vấn tại Phuket - nơi vừa khởi động dự án Sandbox của chính phủ Thái Lan - thử nghiệm đưa khách du lịch trở lại giữa đại dịch - chỉ một số ít biết đến các bãi biển trải dài tuyệt đẹp của Việt Nam.

Nhưng ấn tượng về biển Đà Nẵng, Phú Quốc với số ít người từng đặt chân tới nơi này thì chưa bao giờ phai nhạt.

"Tôi đã nhìn thấy những đàn cá tung tăng bơi lội ở Phú Quốc. Biển nơi này vẫn còn hoang sơ…," Nongtha, một người Thái làm trong lĩnh vực y tế ở Thái Lan nói, trong khi khoe bức ảnh chụp toàn cảnh đảo Phú Quốc từ trên máy bay cách đây 4 năm.

Du lịch Phú Quốc cần làm gì để cạnh tranh được với Phuket?

Thái Lan ‘sẽ đón hàng triệu du khách năm 2021’: Khả thi hay lạc quan tếu?

Thái Lan ra mắt chương trình cách ly trên du thuyền cho khách du lịch

Với ông Micheal Zitex, Quản lý cấp vùng của Tập đoàn Angsana Hotels & Resorts tại Phuket, vẻ đẹp biển Lăng Cô, Huế và các bãi biển Đà Nẵng thời ông từng làm việc tại Việt Nam thậm chí còn 'đẹp hơn biển Phuket'.

Thế nhưng trong khi Thái Lan đang thử nghiệm mô hình Sandbox ('Hộp cát Phuket'), cho phép khách quốc tế từ 70 quốc gia du lịch tới hòn đảo này mà không cần cách ly, chưa thấy Việt Nam có động tĩnh gì.

Chưa thể nói ngay Sandbox có thành công hay không. Nhưng ít nhất chính phủ Thái đã có sáng kiến và quyết tâm thử nghiệm.

Chỉ sau 5 ngày khởi động Sandbox, mỗi ngày có 4 - 5 chuyến bay quốc tế tới Phuket. Tính tới, 5/7, đã có tới 2000 khách ngoại quốc du lịch tới Phuket. Hiện tại Phuket đã nhận được 100.000 lượt đặt phòng trong 3 tháng tới, theo thông tin từ ông Piyaphoing Choowong, Phó Chủ tịch Phuket.

Tiếp nối Sandbox khởi động ngày 1/7, bắt đầu từ 15/7, mô hình 'Samui+' kỳ vọng sẽ được thực hiện, với việc mở lại thêm 3 đảo ở miền nam Thái Lan để đón các du khách quốc tế đã tiêm vaccine Covid-19.

Thấy gì ở Sandbox?

Chỉ trước khi Sandbox khởi động một ngày, mèo hoang vẫn rượt nhau từng đàn trong các khách sạn, nhà hàng, khu vui chơi đóng cửa im lìm. Bụi phủ trên những bảng hiệu tróc lở. Một vài nhân viên massage ngồi chờ khách trên những con phố vắng như sa mạc.

Gần 100% các khách sạn tư nhân, nhà nghỉ ở Phuket đã sập tiệm theo đúng nghĩa đen. Chỉ có một số resorts và khách sạn lớn trụ lại được nhờ trợ giúp của chính phủ.

Gương mặt những người bán hàng rong, chủ nhà ăn, nhà hàng trĩu nặng âu lo. Trên bãi biển Patong không bóng khách, những hàng ghế xếp dài bạc phếch dưới nắng.

Lác đác bóng người chạy bộ trên cát nóng, chủ yếu là dân châu Âu sống bằng tiền lương hưu hoặc trợ cấp thất nghiệp.

Hỏi bất kỳ ai cũng chỉ thấy câu trả lời về nỗi lo tiền bạc, kinh doanh, nợ nhà băng.

Hân hoan và ưu tư

Nhưng bắt đầu từ 1/7, đã bắt đầu thấy những ánh mắt có đôi chút hân hoan xen lẫn ưu tư.

Từ sáng sớm, khói hương nghi ngút bốc lên trước cửa khách sạn Hilton. Quản lý cùng toàn thể nhân viên thắp nhang cầu khấn cho một năm kinh doanh thuận buồm xuôi gió.

Lễ khấn diễn ra ngay trước nhà hàng của khách sạn, nơi mới chỉ lác đác 4 - 5 bàn có khách đang ăn sáng. Dự án Sandbox khởi động mới chỉ giúp Hilton lấp đầy 10 phòng trong tổng số gần 300 phòng vào ngày 1/7, nhiều khách hủy đặt phòng vào phút chót, Kate, nhân viên lễ tân, cho hay.

Bữa sáng buffet đã được khởi động trở lại dù các lựa chọn còn khiêm tốn. Mùi bánh mì mới nướng lại rộ lên từ tiệm bánh đóng cửa gần 2 năm nay.

Kate nói trước dịch họ có 300 nhân viên, nay chỉ còn 100, và đều nhận nửa lương.

Nhưng dù chỉ có 10% - 20% khách ghé Phuket 'là mừng rồi', như lời chia sẻ của Jasmeen, 1 lady boy làm massage ở Patong. Jasmeen đã tiêu gần hết tiền tiết kiệm của mình trong khi tiệm massage của cô hiếm hoi lắm mới có 2 - 3 khách một ngày, so với 40 - 50 khách một ngày như trước kia.

Hớn hở và mệt mỏi

Trong khi đó, các khách du lịch tới Phuket qua dự án Sandbox mang theo cả sự hớn hở và mệt mỏi.

Trước sự hân hoan chào đón của phóng viên quốc tế tại sân bay Phuket hôm 1/7, các vị khách đầu tiên tới Phuket trên chuyến bay từ ABDB bước ra sảnh chờ với gương mặt vừa kiên nhẫn, vừa mệt mỏi.

Ilada, một người Thái làm việc tại ABDB nói với BBC News Tiếng Việt rằng cô đã bay mất sáu tiếng, rồi lại phải mất thêm 1 tiếng rưỡi để làm xét nghiệm Covid-19 và các thủ tục khác ở sân bay Phuket rồi mới được về khách sạn.

Cô cần tự cách ly 72 tiếng trong khách sạn cho tới khi nhận kết quả xét nghiệm. Tiếp đó, cô phải lưu lại ở Phuket 14 ngày như một dạng 'bán cách ly' rồi mới được về quê ở Phang Nga.

"Theo tôi chính quyền nên rút bớt các thủ tục lại, chẳng hạn chỉ cần ở Phuket 10 ngày thay vì 14 ngày," Ilada nói. Trông cô như sắp lịm đi vì mệt.

Nhiều khách phàn nàn quá nhiều thủ tục nhức đầu, rồi bỗng nhiên ngay trước ngày đi lại bị 'bắt' phải có thêm 'chứng chỉ được vào Phuket'. Chưa tính phải làm ba xét nghiệm Covid-19 đắt đỏ, phải tự móc hầu bao. Cộng thêm yêu cầu phải có bảo hiểm trị giá 100.000 đôla.

Một câu hỏi là Phuket đẹp tới cỡ nào, Thái Lan hấp dẫn ra sao để khách bỏ qua ngần ấy nhiêu khê để tới đây?

Thật khó để có câu trả lời chính xác khi dạo bước trên bãi biển Patong cát mịn nhưng không thiếu vỏ nhựa, dép tông, túi nilon, hay khi tạt qua mấy khu vui chơi khét tiếng trước đây ở phố đi bộ Bangla, giờ chỉ để xem mèo hoang chạy.

Nhưng hầu hết các khách mà chúng tôi phỏng vấn đều không tới Phuket để du lịch thuần túy. Một số là người Thái làm ăn ở nước ngoài nay về thăm quê. Một số là người nước ngoài có gia đình, con cái ở Thái. Một số đang có công việc làm ăn hoặc dự định kinh doanh ở đây.

Dù lý do là gì cũng đủ làm Pongsakorn Latchapirom, Quản lý khách sạn Patong Bay Hill 'phát khóc'.

'Đã một năm rưỡi rồi, hôm nay chúng tôi mới thấy lại thấy khách du lịch nước ngoài. Chúng tôi lại có hi vọng để bước tiếp," Pongsakorn rưng rưng nói.

Việt Nam học được gì?

Ông Piyaphoing Choowong, Phó Chủ tịch Phuket, người đã tới Hà Nội dự họp một lần từ nhiều năm trước, nói rằng ông biết đến ngành du lịch và các bãi biển Việt Nam qua internet, thấy hai nước "có nhiều điểm tương đồng".

"Nếu có cơ hội, tôi chắc chắn sẽ quay lại Việt Nam và đi du lịch ở Phú Quốc. Đây là một hòn đảo, do đó có thể dễ dàng quản lý người ra, vào đảo như Phuket. Do đó nếu Việt Nam muốn áp dụng Sandbox ở Phú Quốc thì là điều hoàn toàn có thể."

Ông Piyaphoing nhấn mạnh rằng ở dự án Sandbox, mục tiêu hàng đầu là sự an toàn của khách và dân trên đảo. Do đó dù các thủ tục có 'hơi phức tạp' nhưng với ông là cần thiết và 'hoàn toàn hợp lý..

"Việt Nam cần đảm bảo tiêm vaccine cho người dân trên dảo đạt ít nhất 70% trở lên, như Phuket đã làm. Và chỉ cho phép khách từ các nước nguy cơ thấp hoặc ít nguy cơ, tới du lịch.

"Khách phải tiêm hai mũi vaccine mà WHO và Bộ Y tế phê duyệt, và phải xét nghiệm Covid 3 lần. Lần đầu tiên tại sân bay.

Ông Piyaphoing Choowong kể lại các thủ tục của Sandbox mà theo ông, Việt Nam có thể học theo.

Còn đối với ông Michal Zitex, Quản lý cấp vùng tập đoàn Angsana Hotels & Resorts tại Phuket, người từng có thời gian làm việc cho Angsana Lăng Cô tại Huế trong 3 năm, để mở cửa lại cho du lịch, sự phối hợp giữa chính phủ, doanh nghiệp và người dân là vấn đề then chốt.

Theo ông Michel, Phú Quốc của Việt Nam có cảng hàng không quốc tế, và đã là một cái tên được quốc tế biết đến. Việt Nam có thể thận dụng lợi thế này để hợp tác với các nước trong khối ASEAN, tạo thành một hệ thống Sandbox.

"Như vậy du khách có thể ở vài ngày ở Phuket, vài ngày ở Phú Quốc, rồi di chuyển sang các nước lân cận cùng trong dự án."

"Tôi chắc chắn rằng với sự hợp tác như thế từ các nước và từ khối ASEAN sẽ hỗ trợ rất nhiều cho thành công của chương trình Sandbox," ông Michal nói.

Nền chính trị ổn định, tốc độc phát triển kinh tế vượt bậc trong hai thập kỷ qua, là điều mà ông Preechawut Keesin, Giám đốc Quỹ phát triển Patong, Phó Chủ tịch Phòng thương mại Phuket, nói 'ngưỡng mộ', đối với Việt Nam.

"Tôi thấy hình ảnh Phú Quốc giống như Phuket 15 - 20 năm trước, vẫn còn rất hoang sơ. Tôi thấy tiềm năng lớn ở đó. … Nhiều điều Việt Nam hiện nay làm có thể là chậm, nhưng họ đang có những bước đi tốt. Họ không có những khu vui chơi lớn như ở Patong, Bangla ở Phuket, nhưng họ thiên về du lịch gần gũi với thiên nhiên, bảo tồn văn hóa. Có thể nói đây là đối thủ lớn của Phuket trong tương lai. .

"Tôi cho rằng Việt Nam cần phải cân bằng giữa sức khỏe cộng đồng và kinh tế. Cần phải thực hiện du lịch bền vững, cố gắng giữ gìn bản sắc, giữ gìn nét độc đáo riêng và môi trường và tự nhiên.

"Chính phủ cần phải hỗ trợ khối tư nhân cũng như cộng đồng địa phương. Liên hết họ với nhau, để họ cùng tham gia vào quá trình này vì đây là quá trình lâu dài."

Thông tin từ chính phủ Thái Lan

Hôm thứ Ba 13/7, một phát ngôn viên của chính phủ cho biết kế hoạch Phuket Sandbox nhằm phục hồi nền kinh tế và du lịch đang diễn ra tốt đẹp.

Thanakorn Wangboonkongchan, thư ký của Bộ trưởng Văn phòng Thủ tướng và là người phát ngôn của Trung tâm Quản lý Tình hình Kinh tế (CESA), cho biết chương trình Phuket Sandbox vẫn đang được thực hiện.

Các biện pháp y tế đang được thực hiện nghiêm ngặt để ngăn chặn Covid-19 lây lan trên đảo, ông nói.

Kể từ khi ra mắt vào ngày 1 tháng 7, đã có ít nhất 4.778 khách du lịch Phuket.

Tổng cục Du lịch Thái Lan đã đặt mục tiêu có tới 100.000 khách du lịch đến trong ba tháng và tạo ra doanh thu 8,9 tỷ baht, ông nói.