Nguyễn Trang Nhung Gửi tới BBC từ Ueda, Nhật Bản

	Nguyễn Trang Nhung, sinh năm 1982, hiện làm việc cho hãng Avasys tại Nhật Bản

Thế giới thông tin trong mắt bạn có đủ rộng lớn? Và bạn có cần đến những “bộ lọc” thông tin?

Một thế giới thông tin đối xứng trước hết là một thế giới mà ở đó, các chiều thông tin khác nhau có khả năng đến được với nhiều người mà không bị cản trở bởi những “bộ lọc”, và ngược lại là thế giới thông tin bất đối xứng.

Trong kinh tế

“Bất đối xứng thông tin là khái niệm mô tả các tình huống trong đó những người tham gia tương tác trên thị trường nắm được thông tin khác nhau về giá trị hoặc chất lượng của một tài sản đang được giao dịch (trao đổi) trên thị trường đó. Nói một cách khác, nếu như không tồn tại tình trạng bất đối xứng đối với việc tiếp cận các thông tin về tài sản, thì các bên tham gia thị trường được hiểu là "đối xứng" về thông tin.” (1)

Trên đây là khái niệm bất đối xứng thông tin trong kinh tế học, một khái niệm có thể chưa quen thuộc với nhiều người song tên gọi khái niệm, trong các lĩnh vực nói chung ngoài kinh tế, được hiểu đơn giản sự không cân xứng thông tin giữa các đối tượng tham gia tương tác (cung cấp, tiếp cận, tìm kiếm, trao đổi, đánh giá, đặt câu hỏi và hồi đáp, v.v...)

Tiến sỹ Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương, đã viết về bất đối xứng thông tin như sau:

“Khoa học thông tin đã chứng minh sự lừa đảo liên quan đến bất đối xứng về thông tin. Bên lừa biết bản chất, giá trị của món hàng nhưng không cung cấp thông tin cho người mua, người mua cũng không có khả năng kiểm chứng chất lượng hàng hóa mà mình mua tại thời điểm mua hàng. Khi mua rồi mới té ngửa ra là “nói vậy mà không phải vậy” thì đã muộn. Để đối phó, trên thế giới đã có qui định về công khai, minh bạch thông tin, về vai trò của các cơ quan giám định độc lập, kiểm chứng. Lừa đảo không phải là bản chất của “mua mua bán bán” của kinh tế thị trường như có người vẫn lớn tiếng lên án. Lừa đảo xuất hiện ở bất cứ đâu có bất đối xứng thông tin.” (2)

Trong chính trị

Ở bài viết này, tôi không có ý định phân tích khái niệm bất đối xứng thông tin trong kinh tế, mà muốn liên hệ tới một lĩnh vực khác, một lĩnh vực mà có thể bạn ít thấy sự tác động của nó lên cuộc sống hàng ngày, song sự tác động “ít thấy” đó rất quan trọng và có tầm ảnh hưởng lớn: đó là chính trị!

Trong chính trị, sự bất đối xứng thông tin xuất hiện qua các biểu hiện dễ nhận biết như người dân không có hoặc ít có thông tin về các dự án hay các chương trình hoạt động của chính phủ có liên quan tới họ; không có hoặc ít có thông tin về các vị đại biểu trong các đợt bầu cử Quốc hội; không có hoặc ít có thông tin về các phiên tòa xét xử các tội phạm; không có hoặc có ít thông tin về thế giới và những giá trị phổ quát đang hiện hữu trên thế giới như dân chủ và tự do, v.v...

Những biểu hiện của sự bất đối xứng thông tin đó có ở Việt Nam hay không, nếu có thì ở mức độ nào? Bạn có thể cho rằng không, khi tin rằng chính phủ đã làm tốt công tác thông tin cho người dân của mình, thông qua hơn 600 tờ báo phát hành trong nước và một loạt đài truyền hình và phát thanh. Bạn có thể nghĩ rằng các phương tiện thông tin đại chúng đó đã đủ đáp ứng nhu cầu của hầu hết 84 triệu người Việt. Nhưng nếu tôi nghĩ khác, và bạn bè xung quanh tôi nghĩ khác, và nhiều người nữa ngoài tôi và bạn bè tôi nghĩ khác... và muốn có những cơ quan ngôn luận khác thích hợp với chúng tôi hơn?

Lừa đảo xuất hiện ở bất cứ đâu có bất đối xứng thông tin   TS Lê Đăng Doanh

Thủ tướng chính phủ, tháng 11/2006, đã ban hành chỉ thị 37/CP cấm báo chí tư nhân. Trong một câu trả lời của ông nhân dịp đối thoại trực tuyến ngày 9/2 năm nay, ông cho rằng: cấm báo chí tư nhân là “đúng theo ý chí nguyện vọng của tuyệt đại đa số nhân dân”. Không phân tích nhận định của Thủ tướng đúng hay sai, chúng ta chỉ có thể giả sử nhận định đó sai hay đúng (bởi Chính phủ chưa hề lấy ý kiến hay tiến hành một cuộc khảo sát để biết bao nhiêu phần trăm người dân muốn thế!!!).

Giả sử đúng, đa số nhân dân mong muốn chính phủ duy trì những bộ lọc thông tin cho họ (mà biểu hiện là cấm tư nhân hóa báo chí). Và chính phủ đang duy trì bộ lọc ấy, bất kể điều giả sử đúng hay sai. Nếu điều giả sử sai?!

Ý muốn của đại đa số người dân, khi được nhận định qua sự chủ quan của những người lãnh đạo đất nước, không qua một cuộc nghiên cứu hay khảo sát nào, đã là một biểu hiện rất rõ của sự bất đối xứng thông tin. Chính phủ không lấy ý kiến, không có thông tin khoảng bao nhiều phần trăm người dân có cùng một lựa chọn, nhưng “đủ tự tin” để cho rằng điều mà chính phủ nhận định về người dân là đúng. Hoặc, một cách suy luận khác, chính phủ không dám chắc mình nhận định đúng, song muốn làm theo chủ trương của mình vì một số lý do.

Nếu chúng ta có một chính phủ không có đủ trách nhiệm hay khả năng gánh vác trọng trách đối với người dân, khi quyền sàng lọc thông tin nằm trong tay chính phủ, nguy cơ chính phủ tạo ra các bức ngăn giữa chính chính phủ và người dân là rất lớn. Chính phủ có thể mất minh bạch trong các công tác của mình mà người dân không hề hay biết!

Bức tường thông tin

Việc tạo dựng lên các bức ngăn thông tin có một hệ quả không tích cực khác, đó là khiến người dân giảm khả năng trong việc tiếp cận, suy xét, đánh giá và nhìn nhận thông tin qua tất cả các chiều có thể. Một đứa trẻ được chăm sóc kỹ lưỡng trong một căn phòng quá sạch sẽ không có sức khỏe tốt bằng một đứa trẻ trong một môi trường kém sạch hơn (kém sạch ở mức chấp nhận được), bởi trong một môi trường kém sạch hơn, cơ thể đứa trẻ phát huy được khả năng tự bảo vệ.

Tôi thấy những người dân trong các thể chế mà chính phủ dựng lên các bức ngăn thông tin có phần nào giống như đứa trẻ thứ nhất, khi họ ở trong một môi trường “sạch” (“sạch” ở đây lại khác với sự sạch sẽ trong căn phòng đứa trẻ sống, nó có nghĩa “sạch” theo nhận định chủ quan của những bộ lọc thông tin).

“Dân trí Việt Nam còn thấp, dễ bị lôi kéo và kích động bởi những thông tin có hại, nên người dân cần được 'bảo vệ'”. Đó có thể là một trong các lý do được đưa ra bởi các nhà lãnh đạo hay nhiều người khác. Một “lý do” như vậy không thấy được khả năng tương tác của nhiều chiều thông tin đồng thời, theo đó, nhiều chiều thông tin tốt lẫn xấu cùng tác động trong một không gian đủ tự do và phong phú, thì nguồn thông tin tốt có xu hướng được lựa chọn hơn.

	Các bức ngăn làm giảm đi số lượng các lựa chọn

Không có báo chí tư nhân, không có một cơ quan ngôn luận nào khác nằm ngoài quyền kiểm soát của chính phủ, không có những tin tức nhạy cảm nằm ngoài “ý muốn” của chính phủ được đưa đến cho người dân. Hơn 600 tờ báo cùng các đài phát thanh truyền hình trên khắp các miền đất nước thỉnh thoảng không đưa tin gì cả hay quá dè dặt đưa những tin “xấu” như người dân khiếu kiện, công nhân đình công; hoặc thường thường đưa tin như nhau về cùng một sự kiện, một quan điểm chính trị của chính phủ mà không có (hoặc hiếm có) chiều phản hồi của những người nghĩ khác và nhìn khác. Một bộ phận người dân, kể cả khi chỉ là thiểu số, không có cơ hội có được một không gian thông tin theo cách riêng của họ. Vậy là thông tin (rất) không đối xứng!

Các quốc gia dân chủ

Trên thế giới, tại các quốc gia dân chủ, sự tồn tại của các không gian thông tin tự do là sự tồn tại hiển nhiên. Sự liên hệ giữa đối xứng thông tin và dân chủ nằm ngoài phạm vi bài viết. Ở đây, tôi xin nêu một số các quốc gia dân chủ điển hình mà ở đó có sự tự do thông tin:

Đan Mạch, một quốc gia Bắc Âu mà dân chủ đã có từ lâu, “có tự do báo chí không cần kiểm duyệt, tuy các phương tiện truyền thông bị cấm phát hành một số loại thông tin. Song điều đó không ngụ ý rằng những quan niệm và ý tưởng như thế không thể được thảo luận trên các phương tiện truyền thông đại chúng, miễn là nó được đề cập một cách công bằng và khách quan hoặc để kích thích cuộc tranh luận” (3). Bạn có nghĩ rằng ở Đan Mạch, do thông tin không bị kiểm duyệt nên có sự nhiễu loạn thông tin?

Còn tại Thụy Điển, một quốc gia Bắc Âu khác, “có nguyên tắc công khai, tức là giới báo chí và tất cả các cá nhân đều có thể xem các văn kiện của công sở nhà nước, ngoại trừ một số ít trường hợp đặc biệt. Không một người nào phải nêu lý do tại sao muốn xem một văn kiện nhất định và cũng không phải trình chứng minh thư” (4). Vậy là người dân Thụy Điển ai ai cũng có thể tìm kiếm hầu như tất cả những văn kiện của nhà nước!

Tại Hoa Kỳ, tất cả các tờ báo, các hãng truyền thanh, truyền hình... đều là của tư nhân. Theo Tim Carrington và Mark Nelson thì tại Mỹ (5), “Sự tồn tại của một ngành truyền thông đại chúng tự do và hoạt động từ lâu vốn gắn liền với một nền dân chủ thành công, đã trở nên gắn bó rất khăng khít với những nền kinh tế thị trường có khả năng tăng trưởng, tạo công ăn việc làm và giảm bớt đói nghèo”. (6)

Nam Phi, một nước Phi châu, “có một hệ thống truyền thông lớn, tự do và năng động, thường xuyên lên tiếng chỉ trích chính phủ, một thói quen đã được hình thành từ thời kỳ apartheid khi báo chí và phương tiện truyền thông là khu vực ít bị chính phủ kiểm soát nhất. Đa số các vụ scandal lớn nổ ra khi báo chí thông báo trách nhiệm tham nhũng đã được chứng minh là đúng”. (7)

Còn Nhật Bản, nước Á châu có nền kinh tế thứ hai thế giới, đã đảm bảo cho quyền được tự do thông tin một cách triệt để trong Hiến pháp qua điều 21, chương thứ nhất: Tự do ngôn luận, báo chí và tất cả các hình thức thông tin “được quyền đảm bảo”. Hoạt động kiểm duyệt bị ngăn cấm trong chương tiếp theo. (8)

Hãy đòi hỏi quyền ra báo tư nhân! Hãy đòi hỏi rằng chính phủ cần để nhân dân có được đúng quyền tự do ngôn luận đã ghi trong điều 69 Hiến Pháp!   Nguyễn Trang Nhung

Và rất nhiều quốc gia dân chủ điển hình khác, ở đó có sự tự do thông tin, và do đó, thông tin không (hoặc ít) bất đối xứng.

Nhờ được tiếp cận thông tin một cách cởi mở và hầu như không bị cản trở đã khiến người dân có được những thông tin phù hợp nhất, từ đó có thể đưa ra những những quyết định cho hầu tất cả các lựa chọn của họ trong cuộc sống và trong nghĩa vụ công dân. Biết thông tin đầy đủ về các đại biểu Quốc hội hay về ứng viên tổng thống khiến người dân có thể bỏ phiếu cho đúng người mà họ nghĩ là xứng đáng nhất. Biết thông tin đầy đủ về các chương trình hoạt động của chính phủ, người dân khi phản đối hoặc đồng tình có thể tự do biểu đạt ý kiến của họ qua các phương tiện truyền thông, và từ đó giúp chính phủ nắm bắt sâu sát hơn ý nguyện của họ. Biết thông tin đầy đủ về tình hình thế giới, họ có thể đưa ra quyết định hay tiếng nói tác động làm thay đổi thế giới theo hướng tích cực hơn...

Việt Nam cần đối xứng thông tin

Nếu chúng ta có chung nhận định rằng, ở Việt Nam, thông tin là bất đối xứng, thì hãy cùng tìm giải pháp để thông tin trở nên đối xứng hơn. Điều đó đạt được dễ hay khó, tùy thuộc phần lớn vào sự thay đổi, hay một sự chuyển biến về nhận thức của người dân trong tiếp nhận thông tin.

Trong sự tiếp nhận thông tin, có hai xu hướng chính của hai nhóm người:

1. Những người muốn được "bảo vệ" bởi những bộ lọc, và họ tin vào những bộ lọc ấy.
2. Những người muốn tự sàng lọc lấy thông tin vì họ muốn dùng khả năng đánh giá của mình hơn là những bộ lọc.

Một xã hội nhiều người thuộc nhóm 1 thì tốt hơn hay một xã hội nhiều người thuộc nhóm 2 thì tốt hơn?! Và đa số người Việt Nam thuộc nhóm 1?

Dù cả hai nhóm người cùng tồn tại trong một xã hội (thậm chí ở cả các nước đã có dân chủ). Song rõ ràng khi xã hội có nhiều người nhóm 2 hơn, thì đó là một nhân tố tốt cho thông tin được trở nên tự do và phong phú. Bởi khi ấy, đối với một xã hội chưa có tự do thông tin, thì thông tin từ mất tự do, có khả năng trở nên tự do; đối với một xã hội đã có tự do thông tin, thì thông tin tự do có khả năng được duy trì trạng thái tự do vốn có.

Tại Việt Nam, trong khi đa số người dân thuộc nhóm 1, chúng ta hi vọng vào sự thay đổi của nhóm 1 và sự lớn dần của nhóm 2. Và ngay khi này, trong lúc chờ đợi những người nhóm 1 có sự thay đổi về nhận thức, một thiểu số nhóm 2 hãy thể hiện rõ và mạnh mẽ ý muốn của mình về sự tự do thông tin. Hãy đòi hỏi quyền tự do thông tin từ chính phủ! Hãy đòi hỏi quyền ra báo tư nhân! Hãy đòi hỏi rằng chính phủ cần để nhân dân có được đúng quyền tự do ngôn luận đã ghi trong điều 69 Hiến Pháp! Hãy đòi hỏi, bằng một sự dũng cảm và bằng niềm khao khát chân thành những giá trị của quyền được thông tin tự do!

Lời kết

Người dân không thể thực hiện quyền làm chủ một cách toàn vẹn nếu họ bị cấm đoán hay cản trở trong việc tự tìm kiếm và tự đánh giá thông tin. Tất nhiên tôi không phủ nhận vai trò của chính phủ trong việc quyết định ngăn một số luồng tin mà thực sự, cả nhân dân và chính phủ đều nhất trí rằng cần phải ngăn cấm.

Trong xã hội Việt Nam hiện tại, khi đa số người dân chỉ biết đến thế giới qua những lăng kính của những bộ lọc, theo một màu sắc nào đó, họ sẽ mất đi cảm nhận về những màu sắc khác. Mà thế giới thì đa sắc màu!

Nguyễn Trang Nhung, sinh năm 1982, kĩ sư công nghệ thông tin tốt nghiệp trường đại học Bách Khoa Hà Nội, hiện làm việc cho hãng Avasys tại Nhật Bản và là thành viên Tập hợp Thanh niên Dân chủ. Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả.

Tài liệu tham khảo:

20 câu hỏi thường gặp trong tài chính.

Dân chủ để phát triển.

Tự do ngôn luận và tự do ý kiến tại Đan Mạch.

Về Thụy Điển.

Những bước đi tiến tới một ngành truyền thông đại chúng tự do và đứng vững được về tài chính.

Về Nam Phi.

Vài nét về môi trường pháp lý của Nhật Bản.

* Tim Carrington là quan chức cao cấp phụ trách thông tin công cộng tại Viện Ngân hàng Thế giới. Mark Nelson là Giám đốc Chương trình cho các hoạt động của Viện Ngân hàng Thế giới tại Paris. Trước đây cả hai đều là người viết cho tờ Wall Street Journal.

Nguyen, TPHCM
Ở VN, những câu nói cửa miệng và đầy tính mị dân nhưng phải luôn nói ra khi muốn tuyên bố hay truyền đạt mệnh lệnh đó "...là mong ước của Bác, ...là đường lối của đảng ta, ...là ý nguyện của toàn dân". Chứ hoàn toàn không phải là do tài (?) lãnh đạo của "đảng" chúng tôi hay là tôi đề nghị... Để rồi khi làm sai thì ... lại sửa sai, chứ hoàn toàn không phải ý của tôi. Bởi vậy lãnh đạo ở VN đâu có cần bằng cấp, hay tài cán gì. Chỉ cần biết tuyệt đối trung thành với đảng là xong.

QTran
Cám ơn Nguyễn Trang Nhung đã cho một bài viết rất chính xác và tỉ mỷ về nhiều điểm. Nếu tôi được bổ sung phần nào thì đó là phần "có hai xu hướng chính của hai nhóm người". Ngoài hai nhóm này còn có nhóm thứ ba. Khác với 2 nhóm Nhung nêu ra nhóm thứ ba này có những đặc điểm: không muốn tự do thông tin, mà cũng chẳng tin tưởng vào bộ lọc, thừa hiểu tác hại của chúng đối với đất nước, vì họ không phải trẻ con lên 3, nhưng cần giữ những bộ lọc đó chẳng qua vì quyền lợi cá nhân, tập đoàn. Đây không phải là nhận thức về thông tin mà là nhận thức về những bất công xã hội và sự cần thiết đấu tranh. Đây là một đặc điểm mà nhiều dân tộc trên thế giới đã nhận biết. Trong thế giới tự do có rất nhiều tin tức, báo chí chẳng bổ ! ích gì cho đại đa số nhưng đại đa số sẵn sàng xuống đường tranh đấu nếu chính quyền ra tay cấm. Những người không hiểu nổi đặc điểm này thì sẽ luôn hỏi "cho ra báo A, báo X có lợi gì ...?"

Không xưng tên
Người nào việc nấy thôi. Chính cô Trang Nhung nếu được một tập đoàn nào đó của Nhật thuê về cho làm đại diện của họ tại Vietnam, lương 5 ngàn USD/tháng chưa kể phúc lợi hàng năm có thể vài chục, vài trăm ngàn USD tùy tình trạng tài chánh của công ty, thì cô có còn mạnh miệng nói lời nào chống các chính sách hiện nay không? Hay cô cũng như hàng chục triệu bạn trẻ tại VN đã đầu tư quá nhiều để tìm việc làm nào đó, nay sắp hoặc đang có việc họ mong muốn, nên chỉ muốn yên để kiếm tiền?

Dân chủ là bài học rất khó cho VN, cũng như chơi bóng rổ, đá banh nhà nghề vậy. Ai chẳng biết nếu giỏi thì kiếm vài chục triệu USD hàng năm, nhưng có được không, hay chỉ bị gãy chân, trật tay, làm người thường không xong? Khi có lương cao bổng hậu tại VN, nhân sinh quan cô Nhung vẫn không thay đổi, vẫn muốn một VN minh bạch, dân chủ, nhưng cô được (đúng hơn là "bị") công ty mẹ tại Nhật yêu cầu phải ngậm miệng không chỉ trích bất cứ chính sách nào của VN, ngày nào cô còn lãnh lương của họ.

Rồi trước khi cô kịp nhận ra, cô phải tuyển lựa nhân viên, lúc đó cô cũng không muốn các thành phần như Tiến Trung, Hoàng Lan, vào làm. Làm bạn tốt, cuối tuần đi uống cà phê thì được, nhưng không thể đại diện công ty đi liên lạc với các công ty khác vì họ sẽ đều xa lánh, nhất là không thể gặp quan chức chính phủ.

Nguyen Minh, Seattle, Mỹ
Thật là buồn cười cho sự thiếu hiểu biết và logic khập-khểnh của bạn Duy ở Houston. Ở VN, với hệ thống chính trị hiện nay, nguời dân đâu có quyền trực tiếp bầu cho những chức vụ quan trọng cao nhất của VN như chủ tịch hay thủ tướng. Mà những chức vụ đó được chỉ định bởi đãng CSVN qua sự bầu cử từ quốc hội mà phần đông được nắm trong tay của những đãng viên CS.

Mà nếu có thật là 98% người dân bầu cho ông NTD làm thủ tướng, nhưng đâu có nghĩa là 98% số người đó đồng ý tới tất cả những lời phát biểu của ông ta.

Cao Chung, Đà Nẵng, Việt Nam
Ý kiến của cháu Nhung tuy cũ, nhưng chưa cũ vì nó vẫn còn mới đối với nhà cầm quyền VN, nói rõ hơn là đảng CSVN. Bởi vì lâu nay Đảng sử dụng thông tin một chiều, cũng vì thế mà câu nói: "Đừng tin những gì của CS nói, hãy nhìn những gì CS làm" của tổng thống Nguyễn Văn Thiệu trở thành bất hủ. Vậy việc đòi quyền tự do thông tin là của toàn dân VN, nhưng phải loại trừ một nhóm người đang cố ngăn chận. Đó là ai? Vì sao lại ngăn chận? Câu hỏi này dành cho thủ tường Nguyễn Tấn Dũng suy ngẫm để có câu trả lời.

Mr. Mitdac
Ở Việt nam tôi buồn nhất là phải nghe đài phường. 5 giờ sáng bắt đầu đài kêu choe choé choe choé. Điêc hết cả tai. Hàng xóm nhà tôi có anh bạn đi làm ca đêm về vừa chợp mắt một tí đã được "thưởng thức" xa lộ thông tin của đài phường. Các cháu học sinh ngồi học gù hết cả lưng. Sáng sớm dậy ôn bài cũ cũng "được" đài phường choe choé choe choé. Thông tin như vậy thì gọi là gì hỡi bạn Trang Nhung.

Bạn cùng khóa
Chào người đẹp Bách Khoa, ngày trước mình cũng học cùng khoá với bạn đây. Hồi trước cũng gặp bạn luôn, nhưng mình chưa có dịp nói chuyện. Con gái Bách Khoa có khác, mạnh bạo ghê. Mình cũng đang định thi vào Avasys, nhưng thấy ở đây có những người "khủng" như bạn nên lại ngại. Cẩn thận nhé. Cảm ơn BBC đã đăng ảnh và bài của Nhung.

Duy, Houston, Hoa Kỳ
Bài phân tích thật hay. Nhưng có một điểm về câu trả lời của Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng về việc cấm báo chí tư nhân là “đúng theo ý chí nguyện vọng của tuyệt đại đa số nhân dân”, thì không hẳn là không có cơ sở. Lý do là 98% ( tôi không nhớ rõ con số chính xác, nhưng thường kỳ bầu cử nào cũng khoảng đó ) phiếu bầu kỳ bầu cử vừa qua dành cho ông, thì ông là đại diện cho tuyệt đại đa số nhân dân chứ còn gì nữa, như vậy ý ông làm là nguyện vọng của tuyệt đại đa số nhân dân chứ còn gì nữa. Giả sử nếu có làm một cuộc khảo sát lại thì chắc kết quả cũng như vậy thôi, vì người đá bóng cũng là người thổi còi thì con số muốn là bao nhiêu mà không được. Chính con số này cũng là niềm tự hào để chứng minh nền dân chủ của ta cao hơn nền dân chủ của các nước dân chủ khác nhiều lần. Ví dụ nước Mỹ, tổng thống của họ đắc cử chỉ trên 50% một chút, thì thấy ngay dân chủ của ta cao hơn tới gần 2 lần.

rong9dau, Sài Gòn
Không còn gì phải bàn cãi về chuyện không có tự do thông tin ở Việt Nam nữa. Nhưng cần phải nêu thêm một ý này, vẫn có nhiều người đang "làm" thông tin thực sự muốn có tự do thông tin, chứ không phải là tất cả họ đều cúi đầu làm đâu! Điều này có ý nghĩa gì? Tôi cho rằng, nó có Ý NGHĨA QUYẾT ĐỊNH!

Quang Huy, TPHCM
Bài viết này khá hay, nhận định vấn đề đúng và sát thực tế. Theo tôi ban Việt ngữ BBC cần có những bài viết như vầy nhiều hơn nữa.

Một ý kiến
Chủ tịch nhà nước VN Nguyễn Minh Triết đã tuyên bố "Bỏ điều 4 là tự sát" (Điều 4 hiến pháp 1992 khẳng định "đảng Cộng sản Việt Nam là lực lượng lãnh đạo đất nước, lãnh đạo xã hội VN"). Một chính đảng độc tài cầm quyền, dẫn đến nỗi sợ hãi bị tiêu vong của mình đến độ bệnh lý như thế làm gì còn thời gian, tâm trí nghĩ đến tự do của người dân? Bởi thế bạn Trang Nhung dù có trình độ và rất nhiệt tâm cũng nên biết rằng ông Triết sẵn sàng nói thêm: "Tự do là Tự sát". Vậy thì ý nguyện của bạn về "tự do thông tin" chắc còn lâu mới thành hiện thực.

Việt Nam
Gửi Người dân: chính vì dân nghèo hụt hơi vì "lũ dữ" nên người nào còn hơi được phải kêu giùm đấy! Tự do thông tin là cần thiết để trong sạch hoá xã hội. Chứ để "nước bị đục" như vầy mãi, thì "cò ông, cò cha" rồi tiếp đến là "cò con" đều béo tốt hết, trong khi dân chỉ biết gặm mì gói hoài sao?

Mai Ninh, Việt Nam
Có thể nêu vấn đề một cách giản đơn, dễ hiểu hơn. Hiến pháp, bộ luật mẹ, đã ghi khá đầy đủ các quyền của dân. Hiến pháp không thể nói dài dòng, chi tiết. Đó là việc của các luật con. Nhưng ở VN thì quyền dân suốt 69 năm nay cứ nằm trên giấy. "Dân có quyền biểu tình". Cứ ghi khơi khơi nào là dân có quyền ngôn luận, cư trú, ứng cử... mà không nói rõ những quyền đó gồm những gì cụ thể là cách hành xử gian trá, đen tối.

Người dân
Bạn Trang Nhung ơi, hiện trạng VN Bây giờ "Đảng đục nước béo cò" còn "Dân nghèo nước lũ" chỉ mong được gói mì tôm sống qua ngày thôi lấy hơi đâu mà đòi quyền tự do báo chí.

Huy Hoang, Sài Gòn
Cám ơn Trang Nhung đã nêu được vấn đề cốt lõi của cách mạng dân chủ cho đất nước, chỉ có khai thông được tự do ngôn luận thì sẽ kêu gọi được toàn dân dứng lên dành lại quyền lãnh đạo từ ĐCSVN. Trong quá khứ cho thấy tuyên truyền đã giúp ĐCSVN giành được chính quyền và đứng vững trong 62 năm qua mặc dù đã mắc phải những sai lầm kinh khủng. Điều quan trọng nhất là tự do ngôn luận sẽ giúp dân tộc thoát khỏi chính sách công hữu về tư tưởng chính trị của ĐCSVN.

Tommy, Sài Gòn
Bạn Trang Nhung viết bài này phân tích về tự do thông tin cặn kẽ quá. Nhưng tôi không biết rằng những nhà lãnh đạo có hiểu hết không. Thực tình là tôi - một người dân Việt Nam - rất bực bội khi thường xuyên phải nghe những câu đại loại như là “đúng theo ý chí nguyện vọng của tuyệt đại đa số nhân dân” từ miệng các nhà lãnh đạo. Đúng là “suy bụng ta ra bụng người”! Mấy ông đó làm gì có mở cuộc trưng cầu dân ý nào mà biết được ý chí và nguyện vọng của toàn dân vậy?

Suốt ngày các cấp lãnh đạo CS cứ chê dân trí thấp, rồi không cho tự do thông tin thì đến khi nào dân trí mới cao lên được đây? Tôi không ngờ thời buổi này cũng còn nhiều người “ný nuận” rằng khái niệm tự do – dân chủ của Tây khác với ta. Thậm chí họ còn cho rằng người Việt chưa đủ trình độ để hưởng nền tự do - dân chủ, rằng như thế xã hội sẽ loạn. Đúng là những lý do lỗi thời và ấu trĩ. “Tất cả mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc…” đó là lời trong Tuyên Ngôn Độc Lập của ông Hồ Chí Minh. Vậy thì chẳng lẽ dân tộc VN chưa đủ quyền để vươn đến nền tự do – dân chủ như người phương Tây được sao?

Anh Dung, Sài Gòn
Gửi Minh, HN. Trình độ em còn kém quá nên học thêm vài năm nữa rồi hãy vào đây mà phát biểu chứ để người ta cười cho thì quê lắm nha. Viện lý do sợ báo tư nhân đưa ảnh khỏa thân hoặc những điều vi phạm thuần phong mỹ tục để không cho ra báo tư nhân là lý do ngu xuẩn nhất. Luật ở đâu mà lại để xảy ra chuyện đó? Nếu nói khó quản lý thì nếu chỉ có báo nhà nước là quản lý sẽ tốt hơn đúng không? Tốt quá nên mới có chuyện báo TT đăng bài nói ông HCM có vợ (cái này còn phạm húy hơn cả đăng hình khỏa thân nữa đó).

Còn chuyện ở Tây Âu xem TV phải trả tiền!!! Không biết đưa cái này ra để làm gì? Chắc ý là nếu của nhà nước thì không phải trả tiền? Vậy báo của nhà nước em có tốn tiền mua không? Bây giờ TV cũng phải trả tiền nếu muốn xem những chương trình có chất lượng đó em. Giữa việc đọc báo giấy và lên internet tìm thông tin thì cái nào dễ tiếp cận và mang tính đại chúng hơn. Bạn nghĩ gì khi một ngày đẹp trời nào đó học sinh ở VN sẽ không có một cuốn sách nào để học mà thay vào đó là lời KHUYÊN: "có trên INTERNET!!!" Muốn nói gì thì cũng phải suy nghĩ trước khi nói, tỉnh lại đi em!

Một bạn đọc
Không cần lời bình luận sắc bén kiểu "editorials" (lời ban biên tập) của các tờ báo danh tiếng thế giới, chỉ cần "có sao nói vậy" là đã giúp VN nhiều việc, nhưng có được đâu? Quá trình làm luật thế nào, các người trong chính phủ có cổ phần tại công ty nào, v.v... có ai biết? Thí dụ, sắp đưa ra các bộ luật đầu tư kinh doanh, thuế má gì đó, nhưng nếu hàng trăm vị chóp bu trong chính phủ, quốc hội, nắm cổ phiếu các công ty sẽ bị / được trực tiếp ảnh hưởng qua các bộ luật này, thì thử hỏi quyết định của họ làm sao mà trung thực?

Mọi việc bắt đầu bằng cách đơn giản nhất, đó chính là kê khai tài sản tất cả mọi người trong quốc hội, và thành phố trở lên trong chính phủ, cùng mọi vị tướng quân đội, công an. Bắt đầu từ ngày nào đó, như 1/1/2008 ai không chịu hoặc chưa hoàn tất khai báo thì đơn giản là tự động bị thôi việc. Đơn giản như vậy, có gì mà không hiểu? Nếu không hiểu làm sao làm lãnh đạo, làm sao tính việc đắp đê ngăn nước lũ, mở rộng lòng sông đưa nước chảy ra biển, trồng rừng, cải tạo thiên nhiên, lập bộ luật phá sản, đầu tư, thuế cổ tức và chuyển nhượng cổ phần, quy hoạch giao thông đô thị, v.v...?

Hoa Lan, Hà Nội
Bài viết khá hay và chính xác về tình hình kinh tế VN cũng như có một số khuyến nghị phù hợp! Nổi bật nhất là tình hình bất công về các vụ "cướp đất" ở các tỉnh thành phố: chủ yếu tại các khu vực ven đô, ngoại ô đang diễn ra ngày một nóng hổi. Nhân danh chính quyền (do cá nhân - đảng viên lãnh đạo) lợi dụng chủ trương phát triển kinh tế, công nghiệp hoá... cấu kết với các doanh nghiệp (có cổ phần của quan chức, người thân lãnh đạo địa phương, đảng viên có quyền hành)lấy đấy của người nông dân với giá đền bù rẻ như "bèo" thì tình hình khiếu kiện ở VN còn kéo dài, bất công xã hội còn tràn lan và phân hoá giàu - nghèo còn tăng lên!!! Đây sẽ là mâu thuẫn lớn của xã hội VN trong thời gian tới, đe doạ cái gọi là "ổn định chính trị " mà ĐCS đang duy trì chế độ "độc tài - toàn trị" ở VN.

Độc giả
Gởi cháu Trang Nhung: Mấy hôm nay đọc các bài tranh luận của cậu Hoàn, cậu Anh,... trên diễn đàn, chú cứ thấy buồn buồn vì ý nghĩ thanh niên VN ngày nay có cơ hội đi học nước ngoài, sao chẳng học được gì mà chỉ nói toàn những giáo điều cũ kỹ mà thời đại của những người như chú cũng đã được dạy và đã thuộc lòng! Khi đọc xong bài của cháu, chú thấy thật tự hào với thế hệ 8X du học nước ngoài và tự trách mình "vơ đũa cả nắm". Chú chỉ xin được bổ sung một ý cho cháu về tình trạng thông tin của VN. (Không biết có thể đưa nó vào vào khái niệm "bất đối xứng thông tin" hay không?). Ở VN, ngoài việc không có thông tin, ít thông tin, sai thông tin,... thì có thêm một tình trạng trái ngược là "bội thực thông tin". Thường đây là loại thông tin lá cải, thể thao, văn nghệ, thi hoa hậu, xe cán chó, chó cán xe (đặc biệt là trong mấy tờ báo Công an, An ninh...). Chúng bám sát vào thị hiếu người dân. Và buồn thay, có khi người dân lại ngộ nhận, họ coi đó chính là sự cởi mở, tiến bộ của thông tin VN.

khanh nguyen
Bạn Minh, HN, chị Nhung đã nói rất rõ là cần phải có tự do báo chí, chưa có thì bạn đặt câu hỏi ai được làm và cách trừng phạt ra sao? Trả lời bạn ai được làm báo? Thì ai có khả năng tài chánh, có uy tín tìm được người hợp tác tài giỏi thì được làm theo một số thủ tục của chánh phủ và chịu đóng thuế là đủ để làm không bạn? Tôi không biết ở đâu chớ ở Mỹ xin giấy phép chỉ tốn có 150 đôla, và mất khoảng 20 phút là bạn có giấy phép hành nghề...

Minh, Hà Nội
Tôi thấy bài viết này chung chung, cũng chưa nhắm vào đâu cụ thể. Chị Nhung chủ yếu đặt vấn đề phải mở cửa báo chí, điều đó đúng, nhưng chị trình bày dài dòng và vẫn là những lí lẽ cũ. Chưa thấy đưa ra được một giải pháp nào ngoài kêu gọi. Nếu tự do báo chí thì quản lí báo chí ra sao? Ai được phép ấn bản báo và nếu báo đưa tin sai thì xử lí thế nào? Lí luận nghe hay, thực tiễn không ổn. Ở Bắc Âu, báo chí tự do, nhưng cũng nhiều rắc rối như vụ ảnh biếm hoạ nhà tiên tri Mohamed ảnh hưởng lớn đến ngoại giao. Cũng phải lưu ý rằng sóng truyền hình của họ phải trả tiền xem vì các hãng tin là tư nhân.

Phong tục của người Việt khác người Tây. Các bạn ở Tây nên không hiểu rõ phong tục Việt. Người Việt ít khi nói thẳng, hay nói tốt lên và văn hoá „kín cổng cao tường“. Ở Tây, các báo đưa ảnh khoả thân là bình thường, nhưng ở Việt Nam là không thể. Tôi thấy những trang tin lớn ở nước ngoài, từ điển bách khoa, trường đại học thì ở Việt Nam đều truy nhập được. Quan trọng là sử dụng những nguồn thông tin đó thế nào?

Thời bây giờ, thông tin nhiều mà kiến thức thì chẳng có bao nhiêu, chỉ toàn copy-paste! Ý của chị Trang ở đây là gì? Viết bài lập lờ thế để kêu gọi cho cái gì? Tôi thấy Lê Hoàn đã rất chính xác khi viết: Đừng nghe những gì nhà chính trị nói, hãy nhìn họ làm. Những lời lẽ của chị để bảo vệ cho ai và cụ thể là chị muốn đề nghị gì với nhà nước? Mở cửa báo chí thì những báo nào sẽ được thành lập? Những trang mạng nào sẽ được phá tường lửa? Mong chị Nhung đi thẳng vào vấn đề!