Trần Minh Thảo Gửi cho BBC từ Sài Gòn

	Nhật Bản chuyển mình từ thời phong kiến sang tư sản dưới thời Minh Trị

Ý kiến đó được nhiều người tán thành, một số hoài nghi, một số mỉa mai. Tuy vậy, đại thể, suy nghĩ của nhà văn Võ thị Hảo không có gì sai.

Tôi xin thêm mấy ý nhằm mở rộng ý kiến của nhà văn. Việt Nam cần một Minh Trị nên xét trên hai khía cạnh Con người Minh Trị và Đường lối Minh Trị.

Tôi hoàn toàn đồng ý với các bạn cho là Việt nam ngày nay không có Minh Trị, nếu có thì cũng bị ‘trị’ (bị đì) cho tới số.

Minh Trị Duy Tân

Quả thật thế, nếu xem xét cách thức dùng người của chế độ: phục tùng tuyệt đối, dưới không được giỏi hơn trên thì Minh Trị ở đâu ra. Tình hình đất nước nhìn chung ngày càng tồi tệ, chứng tỏ lớp kế thừa luôn thua kém người đi trước.

Tổng quát là cán bộ đảng viên của chế độ phải tự làm tổn thương nhân cách hoặc phải biến thành đa nhân cách, biết đóng trò mới có thể tồn tại và ‘thăng quan tiến chức’.

Không thể có Minh Trị trong chế độ tuyển dụng, tiến cử, bổ nhiệm như hiện nay.

Duy Tân của Minh Trị là thoát Á tuyệt đối, Âu hóa tuyệt đối   Trần Minh Thảo

Không thể có Minh Trị nhưng có thể có đường lối Minh Trị được không? Minh Trị là ai? Đường lối của vị vua ấy thế nào?

Trả lời mấy câu hỏi đó cần có một nghiên cứu. Trước đây và hiện nay đã có nhiều nghiên cứu về con người và sự nghiệp của vị Thiên Hoàng này.

Các nghiên cứu đều thống nhất gắn Minh Trị với Duy Tân thành một thành ngữ: Minh Trị Duy Tân hay Duy Tân Minh Trị (1868-1912).

Duy Tân (đổi mới) cái gì, thế nào? Có thể tóm tắt. Duy Tân của Minh Trị là thoát Á tuyệt đối, Âu hóa tuyệt đối.

Thoát Á có cả một cuốn sách, tóm tắt theo cách hiểu của tôi là đoạn tuyệt cái thứ chính trị bè phái, lãnh chúa, cát cứ, đoạn tuyệt với thứ văn hóa Á châu vừa tự tôn hảo vừa tự ti thật, đoạn tuyệt truyền thống nô dịch người xưa.

Thoát Á cũng có nghĩa là bác bỏ đầu óc cho rằng cái gì của thánh nhân cũng tuyệt hảo, cứ vậy mà học tập làm theo, đoạn tuyệt với chính sách bế môn tỏa cảng (sợ mất đặc quyền đặc lợi cha truyền con nối), đoạn tuyệt với nền kinh tế tiểu nông lạc hậu…

Ba chính sách

Âu hóa tuyệt đối cũng có nhiều sách vở nói tới nhưng tựu trung nhằm đến ba việc:

1. Nền kinh tế thị trường tự do,

	Báo Nhật bình luận về vụ từ chức của Thủ tướng Shinzo Abe năm 2007

3. Xã hội dân sự hay xã hội công dân, cũng chỉ có từ sau Thế Chiến II nhưng gốc rễ đã bén ngay từ thời Minh Trị Thiên Hoàng.

Cái mà Việt Nam thiếu không phải là Minh Trị mà là ý chí chính trị và quyết tâm chính trị đúng đắn.
Điều tiên quyết là phải thoát khỏi sự kềm tỏa của chế độ tân phong kiến Phương Bắc.

Những gì là ‘ánh sáng Mác Lê nin’,’tư tưởng Hồ chí Minh’,’định hướng XHCN’ có thể tóm lại là ‘núp bóng Trung Hoa’.

Theo tôi, thoát Á của Việt Nam chính là thoát khỏi sự kềm chế của người ‘anh em đồng chí vĩ đại phương Bắc’ tự mình làm chủ, tự quyết định vận mệnh của đất nước. Khi đó Việt Nam sẽ có đủ cả hai: Con người Minh Trị và Đường lối Minh Trị.

Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả. Bạn đọc có ý kiến gì xin chia sẻ với Diễn đàn BBC ở địa chỉ [email protected]

Lê Cường
Theo tôi mỗi giai đoạn lịch sử đều có đường lối lãnh đạo, tương ứng với giai đoạn lịch sử đó. Nếu nước nào có đường lối lãnh đạo phù hợp và đúng đắn sẽ tạo ra được sức mạnh của cả dân tộc thì đất nước đó sẽ phát triển, và ngược lại nếu không phù hợp thì không phát triển được.

Nhưng giai đoạn lịch sử bây giờ có khác với giai đoạn trước là mọi người đều có thể tham gia vào công việc xây dựng đường lối đi lên của đất nước (Thời đại thông tin). Vì vậy Việt Nam chỉ cần một chính phủ biết lắng nghe khách quan những đóng góp của người dân và thực thi nghiêm chỉnh pháp luật, thì mọi vấn đề kinh tế, xã hội sẽ được dần giải quyết hợp lý và đất nước phát triển đi lên.

Sử Việt
Tuy nhiên tôi không đồng tình cách bạn ví von hoàn cảnh hiện nay với thời của Minh Trị Thiên Hoàng. Thứ nhất, về mặt lịch sử tôi thấy có sự khác biệt rất nhiều, tuy về mặt chính trị, cách thống trị hiện nay của Việt Nam hay Trung Quốc cũng gần giống với thời phong kiến trước đây, nhưng chắc chắn bản chất khác hoàn toàn.

Nếu đem bài học cách đây hơn 100 năm mà áp dụng vào thời điểm hiện nay chắc không ổn. Cách đây hơn 100 năm, phương Tây - Tư Bản phát triển rực rỡ, châu Á - Phong Kiến, lạc hậu và bảo thủ. Tình hình hiện nay lại khác xa, châu Á đang phát triển mạnh mẽ, phương Tây đang lụi tàn. Nền chính trị kiểu Trung Hoa đã tồn tại từ 1800 năm TCN đến thế kỷ 21 có thể phát huy tác dụng trong điều kiện hiện nay? Hay nền dân chủ giúp người phương Tây phát triển tới đỉnh cao trong vòng mấy trăm năm gần đây? Vậy chúng ta theo ai?

Nếu đem đường lối của Mịnh Trị Thiên Hoàng áp dụng vào hoàn cảnh của chúng ta hiện nay thì có thể là một sai lầm lớn. Chúng ta cần một "Minh Trị mới", một người tìm ra một đường lối "Minh trị mới", cái này người Phương Tây cũng không thể dạy chúng ta, người Trung Quốc hiện nay cũng vậy.