Trần Tiến Dũng viết cho bbcvietnamese.com từ TP Hồ Chí Minh

Thời điểm thổng thống Hoa Kỳ nhậm chức và năm mới âm lịch của Việt Nam có chung những bước đi đầu tiên trên nền khủng hoảng kinh tế thế giới.

Mối liên hệ việc làm xuyên đại dương

Ngày cầm chìa khoá Nhà Trắng, có khi giấc mơ lớn nhất của một người da màu mới nhận việc Tổng thống Mỹ là đi tìm công việc cho hơn ba triệu người Mỹ theo dự báo sẽ mất việc làm trong cảnh suy thoái kinh tế.

Thoạt nhìn việc phải giải quyết việc làm cho dân Mỹ của vị tân Tổng thống có vẻ không ăn nhập gì với Việt Nam. Nhưng nếu bạn có dịp ra bến xe khách, hay ga xe lửa ở Hà Nội, Sài Gòn bạn sẽ thấy các công nhân trẻ ở các khu chế xuất và công nghiệp đang mặt buồn hiu thất thểu về quê ăn Tết sớm. Ở mùa xuân đầu tiên của thời kỳ suy thoái kinh tế toàn cầu, họ chính là người phải nhận hậu quả trước tiên.

Nhưng nếu ở bên kia đại dương ông tân tổng thống Mỹ kịp thời vực dậy kinh tế, người Mỹ trở lại thói quen một tháng mua bốn cái áo, một năm mua gần cả lố giày dép và một đống đồ đủ thứ, thì các công nhân làm hàng gia công của Việt Nam khỏi phải lo chuyện sau Tết ở lại quê nhà dài dài để cắm câu và hát karaoke.

Quan hệ lợi ích thường ngày

Trong các nước có nền kinh tế mới nổi, Việt Nam là xứ không có thói quen dùng hàng nội địa. Tinh thần người Việt mua đồ Việt chưa phải là dạng chủ nghĩa thi đua ái quốc như Nhật Bản, Ấn Độ, Đại Hàn...

Thế nên cái gói kích cầu vài tỷ của Việt Nam chắc là cuối cùng cũng theo dòng chảy của qui luật tư bản toàn cầu mà quay lại phụ giúp khắc phục khó khăn cho các công ty đa quốc gia Mỹ, Nhật, Châu Âu, mà các công ty này hiện nay đều có xí nghiệp đặt ở nước Trung Quốc, thuê mướn công nhân Trung Hoa.

Ở một cách nhìn khác, việc kinh tế toàn cầu suy thoái thì ở Việt Nam cũng không đến nỗi đáng lo. Việt Nam vẫn luôn luôn có một gói ngoại tệ mạnh của bà con Việt kiều đều đều gởi về mỗi năm.

Gói ngoại tệ giúp đỡ, ủng hộ thân nhân và thiện nguyện này lên đến gần cả chục tỷ đô la mỗi năm và có khuynh hướng tăng mỗi khi đồng bào trong nước lâm vào cảnh khó khăn.

Như vậy có thể cho rằng khi mà Tổng thống Barack Obama giải quyết ổn định kinh tế Mỹ, thì hiệu ứng thành công đó sẽ được cộng đồng người Việt ở hải ngoại lập tức chuyển ngân ào ào về giúp ổn định đời sống hàng triệu gia đình Việt Nam.

Các chuyên gia thế giới dự đoán đà suy thoái kinh tế toàn cầu sẽ chạm đáy vào giữa năm 2009. Và ngay những ngày “trăng mật Tổng thống” đầu năm mới, nếu OBama “không được khoẻ mạnh” trong việc ngăn cản chính phủ Do Thái và các đồng minh của chính quyền Hamas mở rộng biến động Trung Đông thì giá dầu sẽ leo thang trái qui luật.

Trong tình hình kinh tế thế giới ảm đạm, người ta sợ giá dầu rớt tiếp chớ không ai sợ giá dầu leo thang. Với Việt Nam thì theo số liệu thống kê cho biết chính nhờ giá dầu lên đến điểm chót vót trong năm 2008 mà chính phủ Việt Nam có một gói tiền lớn do trượt giá để chi dùng thêm ngoài kế hoạch.

Ngay cả khi hội nhập các tiêu chí WTO, Việt Nam cũng cứ là một nền kinh tế có đặc thù riêng và lạ   Trần Tiến Dũng

Dù thường dân khó mà biết khoảng nào là được chi thêm “ngoài kế hoạch.” Nhưng dù sao, ai cũng tự an ủi là chính phủ rủng rỉnh tiền vẫn hơn, có thêm thì đỡ phải thu thêm thuế cũ, định thêm thuế mới.

Ngay cả khi hội nhập các tiêu chí WTO, Việt Nam cũng cứ là một nền kinh tế có đặc thù riêng và lạ.

Một trong những cái riêng và lạ đó là các con số thống kê về kinh tế, xã hội dùng làm tiền đề cho các kế hoạch quốc kế dân sinh cứ thật- thật hư- hư. Đơn cử một chuyện nhỏ như chuyện trái thanh long, bưởi, xoài của VN sau bao năm phấn đấu đã được xuất khẩu vào Mỹ và Châu Âu bằng đường chính ngạch, nhưng ngược lại không ai biết là mỗi ngày có bao nhiên tấn su hào, cà rốt, bông cải… Trung Quốc được nhập lậu vào và đè chết rau quả Đà Lạt.

Nếu ông Obama kết thúc sớm tiến trình suy thoái kinh tế Mỹ thì các nền kinh tế xuất khẩu hàng đầu như Trung quốc sẽ hưởng lợi trước tiên.

Đi cùng với điều đó là cơ may hàng hoá Trung Quốc sẽ vượt biên vào Việt Nam ít hơn, kinh tế toàn cầu mà sáng sủa thì có lẽ giá khuân vác của dân cửu vạn ở các vùng biên giới sẽ nâng lên, có khi nhờ vậy từ quả trứng, bó rau đến hàng tiêu dùng mọi cấp sản xuất ở Việt Nam có cơ hội cạnh tranh công bằng hơn.

Góc nhìn về tân chính phủ Mỹ

Ngày ông Obama tuyên thệ nhậm chức Tổng thống thứ 44 của Hoa Kỳ còn là ngày chấm dứt kỷ nguyên văn hoá thế hệ “ baby boomer”, thế hệ lãnh đạo nước Mỹ từng trải qua các bất đồng gay gắt về những vấn đề quanh cuộc chiến VN.

Thế nên vẫn còn nguyên đó những cuộc đấu tranh cho nhân quyền, thay đổi xã hội, tự do tình dục và nhiều vấn đề lớn lao khác, nhưng bắt đầu từ đây bản chất giải quyết những nội dung đó lại không còn sử dụng cái chìa khoá vạn năng quen thuộc là dân chủ.

Quyền lực của lợi nhuận kinh tế sẽ là thứ nặng tay hơn của người Mỹ và có lẽ sẽ được vị tổng thống trẻ này thực hiện để làm thay đổi nước Mỹ và thế giới.

Quyền lực của lợi nhuận kinh tế sẽ là thứ nặng tay hơn của người Mỹ và có lẽ sẽ được vị tổng thống trẻ này thực hiện để làm thay đổi nước Mỹ và thế giới.

Trong bối cảnh Việt Nam phải cạnh tranh kinh tế trong suy thoái và sau suy thoái, cùng tình hình an ninh khu vực biển Đông, những công dân bình thường người Việt ai cũng mong mối quan hệ giữa chính phủ mới của Hoa Kỳ và nhà nước Việt Nam sẽ được kết nối thêm những nội dung khác rộng hơn và sâu hơn tầm dạng quan hệ tình-cảm-bạn-bè-làm-ăn!

Riêng về việc những tác động khác thuộc về những quyền căn bản của một xã hội dân sự thì người ta hy vọng gì?

Một Blogger nói cho vui: “ Nếu bà Ngoại trưởng Clinton trở lại cái cửa hàng bán đồ lưu niệm trên đường Đồng Khởi, chắc chắn bà ấy sẽ nói với người bán hàng rằng: Bạn có tin là sau bốn hoặc tám năm nữa tôi là Tổng thống Mỹ không? Bạn có thể bỏ phiếu cho tôi dù là lá phiếu bằng tinh thần”.

“Còn chuyện bao giờ thì bạn sẽ trực tiếp bầu Tổng thống của bạn thì tôi làm sao biết được, tốt nhất là chúng ta hãy chịu khó chờ, hơi bị lâu đấy nhé!”

Thái, Los Angeles
Một bài viết rất hay,cho chúng ta nhiều suy nghỉ vào bối cảnh suy thoái kinh tế toàn cầu hiện nay.Có một quan điểm chung mà ai nhận thấy rằng ở hoàn cảnh nào thì ở VN có một nền kinh tế đặc thù riêng và lạ"có lẽ là một thương hiệu bất di bất dich".

Tất nhiên ở thời điểm này Tân TT Obama sẽ làm nên điều kỳ diệu trong nhiệm kỳ TT của minh,một điều chắc chắn rằng khi giải quyết ổn đinh được nền kinh tế Mỹ, sẽ ảnh hưởng rất lớn đến các nước khác như một hiệu ứng.

Trang, TP HCM
Con người phải có bản sắc văn hóa, mâu thuẫn sắc tộc đã, đang và sẽ là mâu thuẫn không có gì khắc phục. Mỹ, đương nhiên là nước có tầm ảnh hưởng lớn nhất thế giới và do vậy Mỹ tự cho có quyền phán quyết các dân tộc khác. Các bạn thử suy nghĩ về chiến tranh Iraq xem, nếu suy xét kỹ lưỡng các bạn sẽ nghiệm ra vấn đề. Ai cũng muốn lợi cho mình nhiều hơn người và việc Mỹ tự tìm mọi cách để lợi ích thuộc về Mỹ nhiều nhất là chuyện bình thường.

Thế giới đại đồng ư, có không hay chỉ là nghệ thuật chính trị trong thời đại thông tin. Nhân quyền ư, sao Mỹ không sang châu phi để cải thiện nhân quyền, câu trả lời rất đơn giản vì ở hầu hết các nước châu phi Mỹ sẽ không tìm kiếm được nhiều lợi ích.

Hung, Saigon
Ông Obama quan tâm nhiều đến kinh tế Mỹ là tốt tuy nhiên cũng hơi buồn. Buồn vì từ nay thế giới sẽ biết nhờ vào ai để giải phóng cho các nước độc tài cha truyền con nối “Bắc Triều Tiên”, Cuba, và hàng loạt nước khác. Nếu là Obama chắc gì người dân Iraq đến hôm nay thoát khỏi tên đồ tể Sadam để có nên dân chủ như ngày nay.

Tuy nhiên trong đầu năm mới cũng hi vọng chính sách “ngoại giao thông minh” và không quên nhiệm vụ quốc tế của Ông Obama. Trong quá khứ VN đánh mất cơ hội thành đồng minh và là mô hình mẫu dân chủ của Mỹ không phải hoàn toàn lỗi của Bắc VN mà một phân là do Mỹ không hiểu văn hóa VN và chính sách ngoại giao quá rắn. Hi vọng lần này Người Mỹ hiểu rõ và lại làm lại từ đầu với VN. Hãy chúc nội các ông Obama có sức khỏe và hãy nghĩ đến các thân phận khác ở trên thế giới.

Kha, Sài Gòn
Nếu Hoa Kỳ không can thiệp vào việc Iran có bom hạt nhân, thế giới này bị đe dọa đến mức nào? Khi đó đất nước Việt Nam cũng không thể tồn tại được nữa. Cho dễ hiểu, thế giới là một gia đình, chúng ta cần trao quyền lực vào tay người anh cả giàu có và biết yêu thương đùm bọc anh em, hơn là giao cho người anh bành trướng cướp của.

TTT, Đồng Nai
Bài viết của Tiến Dũng rất hay, vì tân Tổng thống quá nổi bật như một sự kiện lịch sử. Tuy nhiên thế giới luôn nghe lời tán tụng của một tân TT, còn thực tế: Obama có tài về hùng biện, lời hứa của nhà hùng biện có thực tế hay không thì còn phải đợi.

Khi đọc về kinh tế Mỹ và kinh tế Trung quốc ảnh hưởng tới VN, tôi thấy một phần ảm đạm của KT toàn cầu do sự xuất khẩu giá rẻ của TQ, rẻ nhưng chất lượng kém. Hàng TQ sang VN chủ yếu là hàng kém chất lượng, dường như hàng thải không thể vào thị trường Mỹ nên nhập sang VN. Thú thật tôi không giám mua ổ ghi DVD và ổ cứng ở VN vì toàn hàng TQ quá tệ.

My Saigon, USA
Bạn LQM không nghĩ rằng bá chủ là giấc mộng của nhiều nước không riêng chỉ có Hoa Kỳ. Sống trong thời đại đa phương, Việt Nam dĩ nhiên không thể đứng ngoài cuộc nếu muốn phát triển. Có điều để phát triển quan hệ với các nước lớn thì VN phải ứng xử làm sao, như Hoa Kỳ thì họ luôn đòi hỏi VN phải có dân chủ, còn như Trung Quốc thì luôn đòi chiếm thêm lãnh thổ và cả thị phần kinh tế của chúng ta.

Tran Quang Thien, TP HCM
Bài viết hay quá. Tân TT Obama vực dậy nền kinh tế Mỹ cả thế giới được nhờ không riêng gì VN , nhưng hãy để cái nhờ của thế giới qua một bên mà nghĩ tới cái nhờ của VN. Qua năm 2011 khi nuớc Mỹ qua khỏi cơn suy thoái có thể VN mời TT Obama qua thăm có bà Ngọai Trưởng Hillary tháp tùng. Bang giao Việt-Mỹ lên tới tầm cao chót vót.

LQM, VN
Ông Obama lên làm tổng thống Mỹ là một cơ hội tốt để thực hiện giấc mơ "Thế giới Đại đồng". Tất cả những việc lớn của thế giới như chống khủng bố, nhân quyền v.v... nên để cho Liên hợp quốc lo, việc gì Mỹ phải săm soi cho tốn người, tốn của, tự làm suy yếu mình.

Chẳng hay nước Mỹ còn mộng bá chủ. Trong tình hình thế giới hiện nay, còn khuya Mỹ mới đạt được điều đó. Tốt nhất là Mỹ nên tập trung vào kinh tế, làm cho mình mạnh lên đồng thời dẫn dắt thế giới đi vào kỷ nguyên tươi sáng, phồn vinh.