Quan điểm về ngoại giao của hai ứng viên có nhiều khác biệt

Ứng viên đảng Cộng hòa, John McCain, một cựu binh Việt Nam, thường tự nhận mình sẽ trở thành vị tổng chỉ huy tốt hơn và có khả năng hơn trong việc giải quyết các khủng hoảng quốc tế.

Ứng viên đảng Dân chủ, Barack Obama, thì mới đây đã có chuyến công du tới Afghanistan, Trung Đông và châu Âu nhằm hi vọng rũ bỏ những tuyên bố của đối thủ là ông quá “ngây thơ” và thiếu kinh nghiệm để vào Phòng Bầu dục.

Những khác biệt về chính sách ngoại giao của hai ứng viên này là thế nào?

TRUNG ĐÔNG

John McCain là một trong những người ủng hộ nhiệt thành quyết định xâm lược Iraq ngày trước, cũng như là một trụ cột trong việc tán thành quyết định tăng thêm hơn 20 ngàn quân tới Iraq vào năm ngoái.

Ông tin rằng lính chiến đấu cần phải ở lại cho tới khi Iraq ổn định và chính quyền Iraq có khả năng giữ gìn trật tự. Ông dự đoán lính Mỹ sẽ rút đi phần lớn vào năm 2013, mặc dù ông ủng hộ có sự hiện diện thường trực của quân đội.

Trong khi đó, phản đối cuộc chiến Iraq là chủ đề chính trong chiến dịch tranh cử của ông Barack Obama.

	Ông McCain muốn giữ lính Mỹ ở lại Iraq trong khi ông Obama muốn rút sớm

Ông Obama mạnh mẽ phản đối việc gửi quân tới Iraq, và đã cam kết sẽ rút quân với tốc độ mỗi tháng một tiểu đoàn ngay sau khi ông vào Tòa Bạch Ốc nếu trúng cử, và sẽ rút hết lính chiến đấu về trong vòng 16 tháng.

Tuy nhiên, ông nói ông sẽ nghe cố vấn của các tư lệnh trận địa để rút lính một cách an toàn và vẫn đảm bảo có các biện pháp chống khủng bố nhằm đối phó với lực lượng al-Qaeda.

Về vấn đề Iran, ông Obama đồng tình với ông McCain là một nước Iran có vũ khí nguyên tử sẽ tạo ra mối đe dọa lớn tới các mối quan tâm của Mỹ.

Ông Obama đề xuất cách giải quyết thông qua các biện pháp ngoại giao, trong đó có việc gặp gỡ - không cần điều kiện tiên quyết - Tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad.

Ông McCain thì phản đối viễn cảnh gặp gỡ với lãnh đạo Iran. Ông lập luận riêng chuyện hội đàm với Iran mà không nhận được sự nhượng bộ nào đã là một phần thưởng cho Iran.

Cả hai ứng viên đều tin tưởng vào giải pháp hai nhà nước cho xung đột Arab - Israel, và cả hai đều ủng hộ việc tiếp tục tạo dựng liên minh mạnh giữa Hoa Kỳ và Israel.

Ông McCain nhận mình là ứng viên thân Israel, và còn tự tuyên bố ông là “cơn ác mộng tồi tệ nhất của phe Hamas”.

Ông Obama còn đi xa hơn thế, khi ông cam kết ủng hộ cho một Jerusalem “không chia cắt” - là điều mà nhiều quan sát viên coi là chống lại ý tưởng để cho người Israel và Palestine cùng chia sẻ thành phố này, khiến ông Obama sau đó phải mất công thanh minh.

CHÂU Á

	Quan điểm của hai người về vấn đề Bắc Hàn có nhiều khác biệt

Một trong các lý do chính mà ông Obama phản đối cuộc chiến tại Iraq là vì nó giảm khả năng của Mỹ truy đuổi lực lượng al-Qaeda tại chính Afghanistan.

Ông Obama muốn sử dụng các nguồn lực quân sự rút từ Iraq để tăng viện cho các lực lượng ở Afghanistan.

Trong khi đó, ông McCain muốn triển khai quân theo kiểu tại Iraq ở Afghanistan, với việc gửi thêm ba lữ đoàn và áp dụng chiến thuật chống nổi dậy mà tướng David Petraus sử dụng tại Iraq.

Ông Obama tuyên bố năm 2007 là ông sẽ triển khai các đợt tấn công nhắm vào các hang ổ của al-Qaeda tại Pakistan, ngay cả khi nước này có đồng ý hay không. Ông McCain mô tả tuyên bố này là “ngây thơ”và chỉ trích ý tưởng “đánh bom một đồng minh”.

Cả hai ứng viên mô tả thỏa thuận gần đây giữa Mỹ và Bắc Hàn quanh chuyện giải giáp hạt nhân là “một bước tiến bộ”.

Ông Obama ủng hộ việc đối thoại trực tiếp với chính quyền Bắc Hàn, trong khi ông McCain cáo buộc đối thủ là ngây thơ khi muốn gặp lãnh đạo Kim Jong-Il mà không có điều kiện tiên quyết.

Về phần mình, ông Obama cũng công kích ông McCain khi ông này gợi ý bỏ Trung Quốc ra khỏi nhóm G8.

Tuy nhiên, ông nhấn mạnh việc sẵn sàng đề cập tới vấn đề nhân quyền trong đối thoại với lãnh đạo Trung Quốc, là điều mà ông McCain cũng đồng ý.

Cả hai ứng viên đều kêu gọi Trung Quốc phải hành động nhiều hơn để cô lập các nước như Miến Điện, Zimbabwe và Sudan.

	Ông Obama được chào đón nồng hậu ở Berlin vào tháng 7/08

CHÂU ÂU

Ông John McCain đã ca ngợi Liên hiệp châu Âu trong bài diễn văn ngày 26/3 năm nay và kêu gọi Hoa Kỳ “chào đón sự nổi dậy của một Liên hiệp châu Âu tự tin và mạnh mẽ khi chúng ta tiếp tục ủng hộ một Nato vững mạnh”.

Ông McCain ủng hộ việc phát triển một chính sách năng lượng chung, và cuối cùng là một thị trường chung.

Ông Obama cũng hoan nghênh liên minh giữa EU và Mỹ, và cam kết sẽ xây dựng lại quan hệ giữa Hoa Kỳ với các quốc gia châu Âu mà ông nói đã bị tổn hại trong tám năm ông Bush cầm quyền.

Ông Obama hi vọng với việc kết thúc cuộc chiến Iraq và xích lại gần châu Âu trong vấn đề thay đổi khí hậu, quan hệ giữa hai bên sẽ cải thiện.

Ông Obama ủng hộ việc cho Thổ Nhĩ Kỳ gia nhập Liên hiệp châu Âu.

Ông còn nói ông sẽ gia tăng hơn nữa mối quan hệ đặc biệt giữa Hoa Kỳ và Anh Quốc.

Ông McCain bị ông Obama chỉ trích khi ông kêu gọi G8 bỏ đi các nước không dân chủ và cảnh báo về “những nguy hiểm của một nước Nga nhiều thù hận”.

Ông McCain nói đe dọa từ Nga, cùng với Trung Quốc, là lý do cần phải đầu tư vào hệ thống phòng thủ tên lửa. Ông Obama thì cam kết sẽ tham vấn với Nga về các viễn cảnh hợp tác chung trong phòng thủ tên lửa.

CHÂU PHI

	Cả hai đều kêu gọi phải hành động hơn nữa về vấn đề Darfur

Với di sản gốc Phi, ông Obama đã đặt châu Phi làm ưu tiên chính sách trong thời gian ông ở Thượng viện.

Ông dẫn đầu các nỗ lực nhằm chấm dứt xung đột tại Cộng hòa Dân chủ Congo, và đưa ra dự thảo nhằm cấp ngân sách cho các nỗ lực để đưa cựu lãnh đạo Liberia, Charles Taylor, ra đối diện với công lý.

Về vấn đề Darfur, cả hai ứng viên đã ký tuyên bố chung kêu gọi hành động.

Ông Obama muốn áp đặt các biện pháp cấm vận cứng rắn hơn nhắm vào thu nhập dầu lửa của Sudan, ban hành khu vực cấm bay và triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc tại đây.

Ông McCain cam kết sẽ theo đuổi mục tiêu xóa bỏ sốt rét trên toàn châu Phi. Ông Obama thì muốn gia tăng viện trợ cho khu vực và mở thêm một số lãnh sự quán Mỹ tại đây.

Cả hai đều ủng hộ các biện pháp cấm vận cứng rắn hơn đối với Zimbabwe và muốn các nước láng giềng châu Phi phải ra tay hành động.

CHÂU MỸ

	Ông Obama tỏ ý sẵn sàng đối thoại với lãnh đạo Cuba, trong khi ông McCain phản đối

Trong chuyến thăm Mexico và Colombia hồi tháng Bảy năm nay, ông McCain nhấn mạnh sự ủng hộ cho một thỏa thuận mậu dịch giữa Mỹ và Colombia, và tái khẳng định cam kết đối với Thoả thuận Mậu dịch Tự do Bắc Mỹ, Nafta, nhằm giảm hàng rào thuế quan mậu dịch giữa Mỹ, Mexico và Canada.

Ông Obama thì chỉ trích Nafta mà cam kết sẽ tái thương lượng thỏa thuận và nói sẽ không ủng hộ thỏa thuận nào nếu nó không đảm bảo sẽ bảo vệ công nhân và môi trường.

Về vấn đề Cuba, cả hai ứng viên sẽ giữ việc cấm vận mậu dịch, nhưng ông Obama muốn giảm bớt những hạn chế đi lại tới hòn đảo này và sẽ cho phép các kiều dân Cuba gửi tiền về cho gia đình.

Ông Obama cũng ra dấu sẵn sàng gặp lãnh đạo Cuba Raul Castro và Tổng thống Venezuela, Hugo Chavez, mà không cần điều kiện tiên quyết, trong khi ông McCain không chấp thuận việc này.

Trong khi cả hai đều ủng hộ việc hợp tác mậu dịch giữa Mỹ và Mexico, ông McCain muốn tăng cường hơn nữa an ninh dọc biên giới giữa hai nước.

QUỐC TẾ

	Ai lên làm Tổng thống Mỹ cũng sẽ phải đối diện với vấn đề thay đổi khí hậu

Quan điểm của hai ứng viên về vấn đề mậu dịch quốc tế là rất khác biệt.

Ông McCain cho rằng Mỹ nên “tham gia vào các nỗ lực song phương, khu vực và đa phương nhằm giảm các hàng rào mậu dịch” trên thế giới và ông muốn toàn bộ khu vực Bắc và Nam Mỹ là khu vực mậu dịch tự do.

Ông Obama thì thường mạnh mẽ chỉ trích về mậu dịch tự do trong thời gian ông vận động tranh cử, khiến nhiều người quan ngại về ngôn từ mà họ coi là mang nặng tính bảo hộ.

Về vấn đề thay đổi khí hậu, cả hai ứng viên đều cam kết sẽ hợp tác với các nước khác nhằm giảm khí thải carbon cũng như đưa ra các chương trình nhằm giảm mức khí thải của chính Hoa Kỳ.