Hoàng Dương BBC Việt ngữ

	Vở 'Lord of the Rings' nhận được nhiều đánh giá khen chê trái ngược

Được tung hô là vở nhạc kịch dàn dựng tốn kém nhất tại trung tâm West End của London, tác phẩm này chắc chắn tạo nên nhiều mong đợi trong số những khán giả vào xem cùng tôi hôm ấy.

Những ai đã đọc tiểu thuyết thần bí ‘The Lord of the Rings’ (tên VN là ‘Chúa tể những chiếc nhẫn’) hay đã xem ba tập phim do đạo diễn Peter Jackson thực hiện chắc hẳn vẫn còn nguyên vẹn những ấn tượng đồ sộ mà tác phẩm này mang lại.

Tiếc là tôi đã phải ra về với cảm giác thất vọng.

Sân khấu được thiết kế khá qui mô, mặc dù còn xa mới tới gần được mức độ hoành tráng như trong tác phẩm. Dàn diễn viên hùng hậu hơn 50 người, âm thanh ánh sáng ấn tượng, tuy nhiên, vở nhạc kịch vẫn không để lại trong tôi một cảm giác ‘thăng hoa’ như mỗi lần được xem một tác phẩm thật hay.

Có lẽ lý do chính là do phần ‘nhạc’ bị phần ‘kịch’ lấn át quá nhiều. Âm nhạc của vở này là một sự kết hợp của cả nhạc dân gian, những âm thanh kỳ bí và các bài kinh cầu phương Đông nhưng lại thiếu đi những đoạn hay điểm nhấn thực ấn tượng như các vở nhạc kịch khác.

Tuy nhiên, người bạn đi xem cùng an ủi tôi rằng: “Thôi xem cho biết. London mà, thiếu gì nhạc kịch”.

Đô thành của nhạc kịch

Quả vậy. Nhạc kịch là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hoá của thủ đô Anh Quốc.

Các vở nhạc kịch tại trung tâm West End luôn thu hút sự quan tâm yêu mến không những của người dân London mà còn của các du khách đến từ khắp nơi trên thế giới.

	Các nhà hát nhạc kịch luôn sáng đèn vào mỗi đêm

Sự nổi trội của nhạc kịch ở London lớn đến mức giới phê bình gần đây than thở nhạc kịch đã lấn lướt quá mức các thể loại sân khấu khác.

Theo thống kê của báo The Independent và The Guardian mới đây, hiện ở khu vực trung tâm London có 26 vở nhạc kịch - đa phần là chuyển thể từ các tác phẩm văn học, phim, truyền hình… nổi tiếng - trong khi chỉ có bảy vở chính kịch và ba vở hài kịch khác.

Một số nhà phê bình còn lớn tiếng khuyến cáo rằng sự lấn lướt của nhạc kịch là bước thụt lùi của nghệ thuật sân khấu London, vì họ coi âm nhạc trong các vở nhạc kịch chỉ thuộc dạng “hạng hai” mà thôi.

Thế nhưng có khi chính vì nhạc dễ nghe, nội dung dễ nắm bắt - không quá ‘hàn lâm’ như các vở opera kinh điển - mà nhạc kịch vẫn ngày càng ăn khách.

Điều đó giải thích tại sao ở London giờ đây các điểm bán vé xem nhạc kịch mọc lên như nấm.

Mua vé

Nếu ngày xưa người ta phải ra tận các nhà hát xếp hàng hay đặt vé từ trước thì giờ đây, việc mua vé trở nên đơn giản hơn nhiều, với rất nhiều hãng bán vé cạnh tranh nhau để kiếm lời.

Ngay tại quảng trường Leicester ở trung tâm London, có rất nhiều các kiosk với các biển hiệu to tướng chào mời; có những nơi tuyên bố hạ giá tới 65%.

	Một điểm bán vé hạ giá ngay trung tâm Leicester square

Tất nhiên, vé càng rẻ thì chỗ ngồi cũng sẽ càng xa sân khấu và nếu bạn phải mang cặp kính cận như tôi thì chắc chắn khả năng nhìn được rõ mặt diễn viên là chuyện không tưởng.

Tuy nhiên, đối với những người yêu nhạc kịch mà túi tiền không phải lúc nào cũng rủng rỉnh thì có được tấm vé vào xem đã là hạnh phúc lắm rồi.

Tôi vẫn nhớ thời sinh viên học ở tỉnh xa thường ‘chết thèm chết nhạt’ mỗi khi nghe bạn mình ở London khoe kiếm được vé ‘hạ giá đặc biệt’ để đi xem ‘Vua Sư tử’ hay ‘Con ma Nhà hát lớn’ mà chỉ mất từ 5 đến 10 bảng. (Mức giá vé trung bình dao động khoảng từ 20 đến 60 bảng)

Một cách nữa có thể mua vé xem nhạc kịch tiện lợi trong thời buổi công nghệ cao ngày nay là mua qua mạng internet. Bạn có thể so sánh, chọn lựa, từ những vở ‘đỉnh cao’ đắt tiền tới những vở ‘tầm tầm’ giá cả rất phải chăng.

Sức hút

Vở ‘Lord of the Rings’ tôi đi xem được dân tình bàn tán nhiều vì đây là vở mới dàn dựng ở London, được quảng cáo có qui mô hết sức hoành tráng. Thế mà một trong những show diễn đầu tiên đã phải hủy giữa chừng vì xảy ra tai nạn với một diễn viên, suýt làm anh gãy chân.

Các sân khấu nhạc kịch thường được thiết kế hết sức phức tạp với các hệ thống máy móc, ròng rọc và băng chuyền để thể hiện những cảnh ‘hoành tráng’, ‘trông như thật’. Người ta phải mất rất nhiều thời gian để chuẩn bị, tập dượt trước khi trình diễn một vở mới.

Vở ‘Phantom of the Opera’ (Con ma nhà hát lớn) luôn làm những người đi xem lần đầu sửng sốt khi sân khấu bỗng biến thành một hồ nước để nhân vật chính là “con ma nhà hát” chèo thuyền đưa nàng Christine đến nơi ở bí mật.

	Vở 'Con ma Nhà hát lớn' vẫn luôn bán hết vé mặc dù đã được trình diễn hơn 20 năm nay

Vở ‘Les Miserables’ (Những người khốn khổ) cũng tạo ấn tượng cho nhiều người xem với sân khấu quay và cả núi đạo cụ để mô tả cảnh cách mạng sôi động.

Tất nhiên, các diễn viên mới là linh hồn của những buổi diễn. Việc tìm kiếm những người hát hay, diễn giỏi để trở thành bộ mặt đại diện cho cả vở nhạc kịch là chuyện không dễ. Chẳng hạn đến bây giờ, nhắc đến ‘Con ma nhà hát lớn’ - vốn đã được trình diễn tại London và khắp thế giới trong hơn 20 năm qua - người ta vẫn nhắc tới cặp ngôi sao Sarah Brightman và Michael Crawford từ thủa ban đầu.

Việc chọn người cho các vai ‘tầm tầm’ được biết không quá khắt khe. Một anh bạn là nhạc sĩ chuyên nghiệp cho tôi biết chỉ cần diễn viên có chất giọng tốt, học qua một số lớp thanh nhạc là đã có thể biểu diễn trong các vở nhạc kịch được rồi.

Sự ‘lấn lướt’ của nhạc kịch rầm rộ tới mức năm ngoái kênh truyền hình BBC đã có chương trình để khán giả bình chọn ra nhân vật nữ chính, Maria, cho vở nhạc kịch kinh điển “The Sound of Music”. Người thắng cuộc là thí sinh Connie Fisher, trước đó là một nhân viên bán hàng, và chị vẫn đảm đương tám buổi diễn một tuần kể từ khi được bầu chọn đến nay.

Mới đây nhất, lại vẫn BBC có một chương trình truyền hình để khán giả gọi điện bầu chọn ra nam ca sĩ-diễn viên chính cho vở nhạc kịch ‘Joseph and the Amazing Technicolor Dreamcoat’ và người thắng cuộc là chàng trai trẻ Lee Mead, 25 tuổi. Hiện, tất cả các show diễn của vở nhạc kịch này đã bán sạch vé tới tận tháng Giêng năm 2008!

Khá nhiều người trong giới chuyên nghiệp phản đối kiểu lựa chọn các ngôi sao nhạc kịch theo kiểu ‘đại chúng’ như thế này, nói rằng nó chỉ mang tính thương mại và cho thấy bề ngoài hời hợt của các show truyền hình. Theo họ, cảm nhận của công chúng chỉ đúng một phần, còn đánh giá và sự lựa chọn của giới chuyên nghiệp mới quan trọng.

Tôi cũng có dịp được đi xem ‘The Sound of Music’ với ngôi sao truyền hình-nhạc kịch Connie Fisher được khán giả bình chọn và thú thực cũng không ấn tượng cho lắm. Thế nhưng tôi đồ rằng đó có thể là do mình đã quá yêu thích ngôi sao Julie Andrews với vai diễn này trong bộ phim âm nhạc đầu tiên được sản xuất từ năm 1965.

	Các nhà hát ở West End tạo thêm nguồn thu nhập cho thành phố

Tuy nhiên, trong khi giới phê bình vẫn to tiếng lo ngại và giới nhạc sĩ chuyên nghiệp tiếp tục dè bỉu, các sân khấu nhạc kịch tại trung tâm của London, West End, cũng chẳng vì thế mà giảm bớt khán giả.

Được biết các nhà hát tại West End năm ngoái đã đóng thuế tới 200 triệu bảng Anh, và còn giúp cho các dịch vụ ăn theo như nhà hàng, quầy bar, giao thông… thu về thêm 400 triệu bảng.

Những khi đi làm về muộn hay phải vào trung tâm London vào buổi tối, nhìn các nhà hát rực rỡ ánh đèn với những hàng người dài dằng dặc xúng xính quần là áo lượt đợi vào xem, đôi khi tôi vẫn còn nguyên cảm giác thèm thuồng như ngày xưa khi nghe bạn mình kể được đi xem nhạc kịch với tấm vé hạng bét 5 bảng.