Thuốc khai quang (được đánh dấu bằng nhãn màu da cam) được dùng rộng rãi trong thời chiến ở Đông Dương

Ngày 10-3, chánh án Jack Weinstein đã bác đơn các nạn nhân chất da cam của Việt Nam kiện các công ty hóa chất Hoa Kỳ vì đã gây ra thương tích và dị tật sức khỏe cho họ.

Theo thủ tục pháp lý tại Mỹ, toà kháng án sẽ nghiên cứu lại từ đầu toàn bộ hồ sơ vụ kiện của cả bên nguyên và bên bị.

Mặc dù bên nguyên không được phép thay đổi các lập luận và các chứng cứ có thể làm thay đổi nội dung của vụ kiện nhưng vẫn có quyền đưa ra những lập luận và những chứng cứ mới bổ sung.

Luật sư bên nguyên và bên bị có thể tiến hành thương lượng hoặc tổ chức các phiên tranh tụng để hai bên trình bày quan điểm.

Sau khoảng 6 tháng đến một năm, Toà kháng án sẽ đưa ra quyết định về vụ kiện.

Nếu bên nguyên được tòa đồng ý, phán quyết của chánh án Weinstein sẽ bị bãi bỏ và vụ kiện đưa về Toà án liên bang ở Brooklyn để xử lại.

Nếu tòa kháng án đồng ý với phán quyết của Toà án Brooklyn, bên nguyên có thể tiếp tục chống án lên Toà án tối cao của Mỹ.

Trước đó, Phó Chủ tịch Hội các Nạn nhân Chất Da cam Nguyễn Trọng Nhân mô tả kết luận của chánh án Jack Weinstein là ''rất phi lý''.

Tuy nhiên ông nói ''Chúng tôi không bất ngờ về kết luận này và sẽ kháng án lên tòa án cấp cao hơn để đòi xử theo công lý và lương tâm ''.

Ông Lễ Dũng, người phát ngôn Bộ Ngoại Giao Việt Nam được báo Tuổi Trẻ trích lời nói "Nhân dân VN rất bất bình trước phán quyết của Tòa án Liên bang Hoa Kỳ"

Ông Lê Dũng cũng khẳng định cho dù phán quyết như thế nào cũng không thể thay đổi được sự thật.

..............................................................................

Quan Trach, Việt Nam
Chúng ta vẫn biết, đây là vấn đề của lương tâm. Nhưng khi đụng đến pháp luật thì không có chỗ cho lương tri lên tiếng. Pháp luật chỉ dựa vào chứng cứ, lập luận chính xác, khoa học. Những thứ mà quân đội Mỹ rải xuống Việt Nam có tác động đến sinh mạng của người Việt cho đến tận hôm nay phải chứng minh bằng khoa khọc, không thể bằng tiếng nói của lương tri.

Chiếu theo điều luật nào của Mỹ thì các nhà sản xuất phải bồi thường theo Pháp luật, và họ không thể chối cãi. Có như thế thì Việt Nam mới có cơ hội giành phần thắng trong vụ kiện được. Đã dắt nhau ra tòa thì chúng ta nên tập tư duy theo kiểu của pháp luật: Công lý là trên hết. Lương tri chỉ dùng trong các lời kêu gọi cho tình thương, cho vấn đề đạo đức. Pháp luật không có chỗ cho sự châm chuớc, cho sự bùi ngùi xúc động được.

Phan Hùng, San Jose
Theo phía VN, Nạn nhân chất da cam đa số là trẻ em được sinh ra bởi những người lính hoặc thường dân VN bị nhiễm chất da cam. Vậy đối với những người cựu chiến binh Mỹ bị nhiễm thì sao? Họ có sinh con dị tật như người VN mình không?

Không thấy ai nói đến những trẻ em này. Nếu có, chắc họ đã không chờ mình đi kiện trước rồi bắt chước kiện sau. Qua tranh luận trên diễn đàn BBC, mới thấy một khi chính quyền CSVN đưa ra quyết định gì rồi, khó ai có thể tranh cãi với họ được. Họ không thèm nghe bạn nói gì. Họ chỉ biết bạn không đồng ý với họ là bạn không còn lương tri, quay mặt với 5 triệu nạn nhân tội nghiệp trong nước. Yêu nước phải yêu CNXH. Là người VN phải ủng hộ vụ kiện chất da cam 30 năm trước ở VN. Dân chủ đã thua Độc tài là vậy.

Minh Nam, Việt Nam
Tôi khẩn thiết mong đảng, chính phủ, Hội nạn nhân, các nhà luật gia và trí thức của đất nước ta khi đi kiện thì nên chuẩn bị thật tốt các bằng chứng khoa học. Nghe nói có một giáo sư gốc Việt ở Úc đã thu thập được những bằng chứng ban đầu. Tôi rất hy vọng. Không đủ bằng chứng mà cứ đi kiện "lấy được" thì không thể thắng được.

Ước gì có sự thay đổi trong quan niệm và trong luật lệ để chúng ta có thể thắng kiện bằng phong trào, bằng sự thông cảm với nạn nhân và bằng sự phẫn nộ trong những hội nghị thuần tuý mang tính tố cáo. Khi đó, chắc chắn bản thân tôi sẽ là người hăng hái nhất. Còn khi dùng lý trí thì tôi cầu mong VN chuẩn bị đủ bằng chứng.

Tôi hoàn toàn chia sẻ với vị anh hùng trí thức Ngọc Phượng ở bệnh viện Từ Dũ rằng "chẳng cần chứng minh cũng biết các quái thai và dị tật là do chất da cam" với cương vị chúng ta là đồng bào của các nạn nhân. Từ lâu, tôi đã kính phục bà Ngọc Phượng về thái độ chính trị rất yêu nước và yêu CNXN của bà. Nhưng nếu tôi và vị anh hùng trí thức Ngọc Phượng làm chánh án thì sẽ dựa trên luật nào để cho VN ta được thắng kiện? Mong rằng các GS Phi, Phượng và các GS khác chuẩn bị đầy đủ chứng cớ trước khi phiên toà phúc thẩm được mở ra để đảm bảo chúng ta toàn thắng trong công lý.

Chúng ta nên dùng cả những bằng chứng do phía Mỹ, nếu có lợi cho chúng ta. Cố nhiên, tốt nhất là bằng chứng có sự tham gia nghiên cứu của chính chúng ta. Không đủ bằng chứng mà cứ kiện thì khó thắng lắm. Tôi tin tưởng rằng phía VN ta không thiếu những vị hiểu biết về khoa học và luật lệ để các nạn nhân và toàn dân có thể hy vọng vào thắng lợi. Đủ bằng chứng, chúng ta sẽ theo kiện đến cùng, dù rất tốn kém đối với nước nghèo như chúng ta. Công lý và lương tâm sẽ thắng.